به گزارش همشهری آنلاین، رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با اعضای کنگره ملی بزرگداشت ۲۴ هزار شهید تهران، به اهمیت و نقش مهم پایتخت در پیروزی انقلاب اسلامی و جایگاه مهم آن پس از انقلاب تاکنون اشارات مهمی داشته‌اند. بنابراین همان طور که رهبر انقلاب به آن اشاره کرده اند، تهران نه فقط به عنوان پایتخت بلکه همواره به عنوان نماد هویتی در ایران معاصر مطرح بوده است. اما در عصر پهلوی تلاش شد تا تجلی هویت مورد نظر پهلوی که هویتی غربی بود، در تهران نمود پیدا کند. همچنین در ایام پیروزی انقلاب اسلامی نیز، تهران آیینه انقلاب برای جهان و رسانه‌های بین المللی بود. بنابراین پس از پیروزی انقلاب تا امروز نیز، تهران نبظ و نماد جامعه ایرانی و تحولات آن بوده است. البته که نباید تهران را مساوی ایران دانست. اما همواره به عنوان نماد و شاخص کشور مطرح بوده است. در عصر پهلوی تلاش جدی صورت گرفت تا نوسازی مد نظر پهلوی در تهران نمایان شود.
به همین دلیل از نحوه ساخت خیابان‌های جدید، آرایش خیابان‌ها ، نام گذاری آن‌ها، ایجاد مراکز تفریحی و کلوب‌های شبانه و مراکز فروش مشروبات الکی و.... می‌توان به این موضوع رسید که پهلوی قصد داشت تهران را به نماد پایتختی مدرن و غربی تبدیل کند. اما این تلاش موفق و موثر نبود. خانوم سینتیا هلمز که همسر ریچارد هلمز، سفیر ایالات متحده در ایران بود، در خاطرات خود دو چهره از تهران معرفی می‌کند. یکی بافت شهری اطراف سفارت ایران در آمریکا بود که در آن مغازه‌ها لباس و لوازم آرایش غربی را عرضه میکنند و زنان نیز با پوشش و آرایش غربی به خیابان‌ها می آیند و چهره دیگر تهران که سمت میدان حسن آباد و پایین تر از آن است که در آن شاهد تهرانی سنتی هستیم و پوشش و رفتار آدم‌ها آن سنتی و مذهبی است. بنابراین تلاش پهلوی برای ایجاد غرب گرایی در تهران موفق نبوده است.
اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تهران به نماد و تجلی انقلاب و مقاومت تبدیل شد. راهپیمایی‌های شاخص سال ۵۷ مانند راهپیمایی‌های محرم، عید فطر و مناسبت‌هایی مانند ۱۷ شهریور در تهران نمود پیدا کرد و تهران را به عنوان آیینه مقاومت ملت‌های مسلمان معرفی کرد. به همین دلیل ورود حضرت امام به تهران، مرحله ای شد تا پایتخت هویت انقلابی خود را نشان دهد. این که میلیون‌ها نفر در تهران به استقبال امام آمدند، جایی بود که تهران پوست اندازی خود و تبدیل شدن به پایتخت مقاومت را نشان داد. در ادامه راهپیمایی‌های روز قدس و ۲۲ بهمن، اعزام رزمندگان به جبهه های مقاومت، برگزاری انتخابات و... نشان داد تا چشم جهان به تهران است. مخصوصا که در برخی سال‌ها این توجه چند برابر شد برای مثال سال‌هایی که مردم تهران با حضور پر شور در انقلاب تهدیدات دشمنان را خنثی کردند.
به همین دلیل جهان، تهران را به عنوان نبض و نماد ایران اسلامی شناخته و پذیرفته است. امیدواریم تهران با هویت موثر خود، روز به روز به سمتی رود که هم عدالت در جای جای این شهر گسترش پیدا کند و هم تجلی هویت اسلامی و تهرانی شود. یعنی همچنان که عده ای تلاش دارند تهران را به تجلی گاه تقلید از فرهنگ غرب تبدیل کنند، دستگاه‌های فرهنگی و اجرایی تلاش کنند تا هویت اصلی و دینی تهران حفظ شود. هویتی که هنگام مراسمات مذهبی و به خصوص ایام محرم به خوبی قابل روئیت است.
محمدصادق کوشکی، استاد دانشگاه
نظر شما