بخت بالای کریستوفر نولان، کیلین مورفی و «اپنهایمر» در شب طلایی اسکار

همشهری آنلاین: فرداشب برندگان نودوششمین مراسم اسکار طی مراسمی پرزرق و برق و دیدنی معرفی می‌شوند. اینکه می‌گوییم پرزرق و برق و دیدنی مبالغه نمی‌کنیم. مراسم اسکار دست کمی از یک فیلم سینمایی جذاب و سرگرم‌کننده ندارد که پر از چهره‌های مشهور عالم سینما و لحظات دلپذیر است. نظم و ترتیب در این مراسم حرف اول و آخر را می‌زند. از سرووضع و لباس حضار بگذریم که اغلب به دست بهترین طراحان و معتبرترین برندهای صنعت مد و فشن طراحی شده‌اند. قطعات موسیقی اجراشده و ویدئوهای پخش‌شده در طول مراسم تقریبا بهترین انتخاب ممکن‌اند. مجری مراسم با شوخی‌هایی که از قبل نوشته و تمرین شده به مراسم شور و حال می‌دهد و اهداکنندگان جوایز نیز معمولا با شوخ‌طبعی و سناریوی کوچکی که برای هر جایزه تدارک دیده شده باعث می‌شوند که طولانی بودن مراسم ملال‌آور نشود. آدم‌های اضافه و بی‌ربط در وسط سالن این‌ور و آن‌ور نمی‌روند و وقتی نام برنده‌ای اعلام می‌شود، دوربین‌ها برای گرفتن واکنش او در سالن گیج نمی‌زنند و به سرعت پیدایش می‌کنند و لحظه‌ای احساسی و تاریخی را ثبت می‌کنند. خلاصه که دیدن این مراسم تجربه‌ای لذتبخش از نظم و کاردانی و برنامه‌ریزی است.

اسکار نودوششم در حالی برگزار می‌شود که سال میلادی گذشته گیشه هالیوود رونق خوبی داشت. فیلم «باربی» و انیمیشن «فیلم برادران سوپر ماریو» «اپنهایمر» هر دو بالای یک میلیارد دلار فروختند و بعد از مدت‌ها فیلم‌هایی جز فیلم‌های ابرقهرمانی به صدر جدول فروش رسیدند. البته جالب است که نه «باربی» در رشته بهترین فیلم نامزد شده و نه انیمیشن «فیلم برادران سوپر ماریو» در میان ۵ انیمیشن نامزد این رشته جایی دارد. «اپنهایمر» که سومین فیلم جدول فروش سال ۲۰۲۳ و فیلم موفق فصل جوایز بود، احتمالا بیش از هر فیلم دیگری در شب مراسم اسکار نامش در میان برگزیدگان شنیده خواهد شد. این فیلم که با ۱۳ نامزدی بیشترین نامزدی را در میان فیلم‌های اسکار ۲۰۲۳ دارد، تقریبا اغلب کارشناسان و پیگیران سینما را متقاعد کرده که اسکار بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اول مرد و احتمالا بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را با خود به خانه خواهد برد. در فاصله یک روز مانده تا مراسم اسکار ۲۰۲۴، تصمیم گرفتیم نکاتی را از این مراسم رامرور کنیم و به این بهانه به معرفی فیلم‌های دیدنی سال ۲۰۲۳ بپردازیم که شاید هنوز فرصت دیدنشان را پیدا نکرده‌اید.

مکان برگزاری مراسم

سالن «تئاتر دالبی» (Dolby Theatre) هالیوود واقع در لس آنجلس کالیفرنیا با ظرفیت ۳ هزار و ۳۳۲ نفر محل برگزاری مراسم است. این سالن بزرگ و باشکوه از سال ۲۰۰۲ میزبان مراسم اسکار است و فقط در سال ۲۰۲۱ به دلیل شیوع کرونا مراسم در سالن «یونیون استیشن» برگزار شد.

مجری مراسم

جیمی کیمل برای چهارمین بار اجرای مراسم اسکار را بر عهده دارد. خودش درباره اینکه چرا این کار را قبول کرده گفته دلیل اصلی‌اش جو تحسین‌آمیز موجود حول‌وحوش «باربی» گرتا گرویگ بوده: «در سالن سینما نشسته بودم و داشتم «باربی» را تماشا می‌کردم و فکر کردم خب شاید دوباره این کار را انجام دهم، چون حداقل موضوعی دارم که همه می شناسندش و با آن ارتباط برقرار می‌کنند.»

تماشای کدام فیلم‌ها را نباید از دست بدهید و چرا؟

تعداد جوایز یا ژانر؟ معیارتان برای فیلم دیدن از این دو کدام است؟ نام کارگردان، نام بازیگران، امتیاز سایت‌های رده‌بندی، نقدها و یادداشت‌های منتقدان، داستان و عوامل دیگری هم می‌تواند معیار انتخاب فیلمی برای تماشا باشد. علی‌الحساب هر دو عاملِ ژانر و تعدادی نامزدی فیلم‌ها را در جدول زیر آورده‌ایم.

نکته ۱: چند فیلم زندگی‌نامه‌ای در میان نامزدها می‌بینید؟ اگر «ناپلئون» و «انجمن برف» را بگذاریم کنار، حداقل سه فیلم «اپنهایمر»، «استاد» و «نایاد» زندگی‌نامه‌ای هستند. آدم‌ها مهم و ارزشمندند و زندگی‌شان ارزش پرداختن دارد. با چنین نگاهی به انسان، بهترین منبع برای ساخت فیلم آدم‌هایی با سرنوشت‌های جالب و دستاوردها و اثرگذاری‌های بزرگ هستند.

نکته ۲: متفاوت‌ترین فیلم این جدول بی‌شک «منطقه تحت علاقه» جانتان گلیزر است. فیلمی درباره هلوکاست از فیلمسازی نامتعارف. یورگوس لانتیموس، کارگردان «تیره‌بختان»، زمانی نامتعارف بود، ولی حالا بیشتر در جریان اصلی است. با این حال، «تیره‌بختان» هم فیلمی متفاوت است که حرف‌های روز را در دل داستان فرانکنستاینی بیان می‌کند. قبل از تماشایش بد نیست «فرانکِن‌هوکر» (فرانک هِنِن‌لوتر، ‌۱۹۹۰) را تماشا کنید.

نکته ۳: فرانسه «کالبدشکافی یک سقوط» را به عنوان نماینده‌اش به اسکار معرفی نکرد و از این بابت خیلی متضرر شد. هم فیلم و هم کارگردانش در میان نامزدهای اسکار حضور دارند. ظاهرا سخنرانی خانم ژوستین تریه، کارگردان فیلم، در جشنواره کن هنگام دریافت جایزه‌اش و انتقاد از سیاست‌های دولت امانوئل مکرون در انتخاب نشدن فیلمش به عنوان نماینده سینمای فرانسه در اسکار نقش داشت.

نکته ۴: «جاماندگان» الکساندر پین گرم‌ترین و انسانی‌ترین فیلم این فهرست است. «داستان امریکایی» فیلمی است بامزه با نگاهی نقادانه به تاثیرات گفتمان‌های سیاسی و اجتماعی در ادب و هنر. «انجمن برف» فیلمی برای امیدواری در ناامیدی مطلق و «نایاد» فیلمی برای فراتر رفتن از محدودیت‌هایی که طبیعت زندگی و ماهیت اجتماع به آدمی تحمیل می‌کند. از دستشان ندهید.

نکته ۵: درباره «اپنهایمر» و «قاتلان ماه کامل» زیاد گفته و نوشته شده و اینجا تکرار مکررات نمی‌کنیم. ولی درباره «باربی» و «ناپلئون» می‌توانید مطمئن باشید که با ندیدن‌شان چیزی از دست نمی‌دهید. تنها شگفتی ریدلی اسکات در «ناپلئون» این است که توانسته یواکین فونیکس را بی‌مصرف کند.

نامزدهای بهترین کارگردانی

کریستوفر نولان/ یورگوس لانتیموس/ ژوستین تریه/ جاناتان گلیزر/ مارتین اسکورسیزی

نکته ۱: اسکورسیزی مسن‌ترین کارگردان نامزد اسکار و تنها کارگردان زنده با ۱۲ نامزدی اسکار است.

نکته ۲: ژوستین تریه فرانسوی تنها زن حاضر در میان نامزدهای این رشته است.

نکته ۳: بی‌اعتنایی رأی‌دهندگان اسکار به گرتا گرویگ برای «باربی» جای امیدواری دارد که شاید بالاخره اسکار از تحمیل معیارهای جعلی به سینما دست بردارد.

نامزدهای بهترین بازیگر زن نقش اول

لیلی گلدستون/ ساندرا هولر/ کری مولیگان/ اما استون/ آنت بنینگ

نکته ۱: لیلی گلدستون با نامزد شدن در این رشته تاریخ‌‎سازی کرد و راه تازه‌ای را برای زنان بومی امریکا در اسکار گشود. دریافت جایزه به دست او تکمیل این تارخ‌سازی است.

نکته ۲: اما استون هم در این رشته و هم به عنوان یکی از تهیه‌کنندگان «تیره‌بختان» نامزد شده که بعد از فرانسیس مک‌دورمند که برای «کوچ‌نشینان» چنین موقعیتی داشت و در هر دو رشته هم اسکار گرفت، می‌تواند دومین زنی باشد که به چنین افتخاری نائل می‌آید. برنده شدنش هم تقریبا قطعی است.

نکته ۳: ساندرا هولر از «تونی اردمان» (مارن اده، ۲۰۱۶) در خاطرمان مانده و در «کالبدشکافی یک سقوط» هم درخشان است.

نکته ۴: خانم آنت بنینگ در «نایاد» محشر است. کری مولیگان هم در «استاد» آنقدر خوب است که خودش گفته بعد از این‌همه سال تازه با این فیلم خودش را به چشم بازیگر دیده است.

نامزدهای بهترین بازیگر نقش اول مرد

بردلی کوپر/ کولمن دومینگو / کیلین مورفی/ پل جیاماتی/ جفری رایت

نکته: کیلین مورفی احتمالا برنده اسکار این رشته است، اما آقای پل جیاماتی در «جاماندگان» بازی نابی دارد که بعید است هرگز از خاطرتان برود. اوج استادی و تبحر و پختگی. کاش برنده می‌شد. جفری رایت هم در «داستان امریکایی» عالی است، اما پشت جیاماتی و مورفی قرار می‌گیرد. بردلی کوپر هم مثل همیشه است؛ بیش از حد از بازی‌اش ستایش شده.

نامزدهای بهترین بازیگر نقش مکمل زن

امریکا فررا/ جودی فاستر/ امیلی بلانت/ دنیل بروکس/ داوین جوی رندولف

نکته: داوین جوی رندولف حقش است که برنده شود و احتمالا می‌شود، ولی کار خانم جودی فاستر در «نایاد» هم عالی است و مستحق اسکار.

نامزدهای بهترین بازیگر نقش مکمل مرد

رایان گاسلینگ/ مارک روفالو/ رابرت داونی جونیور/ استرلینگ کی برون/ رابرت دنیرو

نکته: رابرت داونی جونیور برنده می شود احتمالا. آن هم در حضور دنیرو و مارک روفالو. دنیور مثل همیشه در «قاتلان ماه کامل» آنقدر خوب است که ممکن است کارش به چشم نیاید. اما کاش روفالو جایزه می‌گرفت و از این استعداد شگرف بازیگری که از فیلم‌های ابرقهرمانی تا درام‌های معمولی می‌درخشد، قدردانی می‌شد.

نامزدهای بهترین فیلم بین‌المللی

من کاپیتان از ایتالیا/ روزهای عالی از ژاپن/ انجمن برف از اسپانیا / اتاق معلمان از آلمان/ منطقه تحت نظر از انگلستان

نکته: «منطقه تحت نظر» امید اصلی است و فقط شاید «روزهای عالی» ویم وندرس رقیب گردن‌کلفتی برای آن باشد. هر دو فیلم عالی هستند.

جوایز فنی

نکته: جوایز فنی بین سه فیلمی که بیشترین نامزدی را دارند، تقسیم می‌شود، اما از حالا می‌شود گفت که سهم «اپنهایمر» بیشتر از دو فیلم دیگر است.