این دختر،‌ تنها بانوی سورنا نواز ایران است | هیچ کس باور نمی کرد یک دختر سورنا بنوازد

به گزارش همشهری آنلاین یلدا در کلاس هشتم درس می‌خواند و از ۲ سال پیش سورنانوازی را به استادی پدربزرگش «طهماسب برجی» آغاز کرده است.

دم عشق در سورنا

بیراه نیست که به کرمان سرزمین سورناها می‌گویند. «یلدا دارش» هم در خانواده‌ای چشم باز کرد که پدربزرگش یکی از پیشکسوتان سورنانوازی بود و مادربزرگش به خواندن ترانه‌های محلی و لالایی شهرت داشت. همین باعث شد تا یلدا تصمیم بگیرد وارث ساز پدربزرگ باشد. اما سورنا نوازی بانوان پدیده‌ای غریب است و یلدا هم بانویی را ندیده که سورنا نوازی کند. او به همشهری می‌گوید: «به قدری به صدای سورنا علاقه دارم که با خودم گفتم هیچ اشکالی ندارد که بانوان به سمت این ساز نمی‌روند. من تا جایی که بتوانم تلاش خودم را می‌کنم تا سورنا نوازی را یاد بگیرم. اوایل که شروع به یادگیری کرده‌بودم اطرافیانم باور نمی‌کردند یک دختر هم بتواند سورنا بنوازد.»
یلدا دلیل این همه عشق و علاقه به سورنا نوازی را این‌طور توضیح می‌دهد: «صدای سورنا صدای کویر است، کرمان، بم، نرماشیر و صدای همه ترانه‌های محلی که از دل ما مردم برمی‌آید. صدایی شنیدنی که دم گرم و گوش جان تا شنیده شود. می‌گویند سورنا نوای جنگ و حماسه است، اما من می‌گویم که سورنا صدای غم دارد.»
یلدای ۱۴ ساله کلاس هشتم است و سورنانوازی را از ۲ سال پیش شروع کرده. می‌گوید: «سورنانوازی در خانواده ما موروثی است. من روزانه تمرین می‌کنم. البته بعد از درس و مشق.»
او درباره تفاوت ساز سنتی با سازهای جدید می‌گوید: «سورنا دم و بازدم سریع می‌خواهد. ۶ قسمت دارد که باید به قدری روی نفست تسلط نفس داشته‌باشی که بتوانی سورنانوازی کنی.»
یلدا آرزو دارد در جشنواره‌های بین‌المللی موسیقی سورنانوازی کند: «نوبت ما جوان‌هاست که موسیقی محلی و ترانه‌های بومی را زنده نگه داریم. هر نوازنده‌ای آرزو دارد سازش زنده باشد.»
یلدا اولین بار در جشنواره موسیقی در شهرستان بم روی صحنه رفته و سورنانوازی کرده. از خاطره آن روز می‌گوید: «پدربزرگم هم در گروه موسیقی بود و جایی که نفسم کم می‌آمد، با ساز خودش همراهی می‌کرد. همیشه می‌گوید با عشق باید در سورنا بدمی تا صدایش در مخاطب اثر داشته باشد.»

حمایت از موسیقی نواحی

«طهماسب برجی» که حدود ۶۰ سال دارد، یکی از سورنانوازان خبره نرماشیر کرمان و ‌سال‌ها سرپرست گروه موسیقی است، اما حالا به واسطه نوه‌اش یلدا بیشتر شناخته شده‌است. او به همشهری می‌گوید: «سورنانوازی کار سختی است. در طول این سال‌ها فک و لثه‌هایم آسیب بسیاری دیده، اما سورنا ساز دل است. ساز حرف‌های مردم کویر که در دلشان می‌ماند.»
برجی که از سال ۱۳۶۳ دستی در موسیقی دارد، ادامه می‌دهد: «نی انبان را از آبادانی‌ها یاد گرفتم. عاشق قره‌نی و نی‌نوازی بودم و بعد هم سورنانوازی.»
سورنا نوازی را به افراد زیادی یاد داده، از نوه‌هایش تا دوست و همسایه: «همیشه رایگان درس داده‌ام. یلدا هم خودش علاقه نشان داد و شد تنها شاگرد دختر من.» تنها دغدغه این روزهای برجی، حفظ ترانه‌های محلی و موسیقی سنتی اقوام است که می‌گوید فقط با حمایت مسئولان شدنی است.

سورنا، نای شادی

سورنا یکی از سازهای کهن‌ ایرانی و به معنی نای شادی است؛ در برابر کَرنا یا کارنا به معنی نای جنگ. هفت نمونه سرنا در استان کرمان نواخته می‌شود و چند نمونه از آن در دنیا منحصربه‌فرد است. یکی سرنای گِلی منطقه سَبلوییه در شهرستان زرند است و دیگری سرنای نَرِلاس مضاعف که در نرماشیر نواخته می‌شود.