برخی صاحب‌نظران و نمایندگان مجلس، خواهان بررسی آن در مجلس شورای اسلامی هستند و در مقابل، برخی از مسئولان دولت تاکید می‌کنند که ضرورتی برای بررسی این قرارداد در مجلس وجود ندارد.با هادی نژاد حسینیان کارشناس امور انرژی در این زمینه گفت‌وگو کرده‌ایم.
- از نظر شما آیا قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه باید در مجلس بررسی شود؟
بله، من پیش از این هم اعلام کرده بودم که خوب است قرارداد به مجلس برود و مجلس نظارت و بررسی کند. دلیل آن این است که مسئول تیم مذاکره‌کننده اعلام کرده است که قرارداد کارشناسی شده و منافع ملی در آن رعایت شده است.
قبل از این هم که قرارداد براساس قیمت 40 درصد قیمت توافق فعلی بود اعلام می‌شد که منافع ملی رعایت شده است. به‌نظر من این قرارداد بررسی و توجه بیشتر را مطالبه می‌کند چون مطالب دیگری می‌تواند مطرح باشد که در قرارداد مورد توجه قرار نگرفته باشد.
- برخی مسئولان وزارت نفت اعلام می‌کنند که به‌دلیل عرف قبلی، نیازی به بررسی قرارداد در مجلس نیست؟
بله اینگونه هست که اگر شرکت دولتی با شرکت دولتی قراردادی امضا کنند، براساس تفسیر دولت به‌ظاهر نیازی به بررسی مجلس نیست. اما چون این قرارداد مورد تایید روسای جمهوری2کشور ایران و پاکستان قرار گرفته است تلقی امضای قرارداد میان شرکت با شرکت نمی‌تواند صادق باشد و به احتمال زیاد تلقی دولت با دولت می‌شود.
- این قرارداد به چه دلیل در ترکیه مبادله و امضا شد؟
دلیل امضای قرارداد بنا به گفته کارشناسان به یکی از دلایل زیر می‌تواند باشد، یکی اینکه احتمال دارد که هدف این باشد که قانون حاکم بر آن قوانین ترکیه باشد. دوم ممکن است این‌باشد که در مورد حکمیت براساس قوانین ترکیه اقدام شود و سوم اینکه درصورت بروز اختلاف موضوع در دادگاه‌های ترکیه حل‌‌وفصل شود.
هر‌یک از این موارد که باشد با توجه به اینکه ترکیه خود یکی از خریداران عمده گاز ایران است تصمیمات دادگاه‌های ترکیه در هر یک از موارد فوق در مورد قرارداد ایران و پاکستان ممکن است بر‌قرارداد ایران و ترکیه نیز تاثیر‌گذار باشد.
از جمله، بندی در قرارداد وجود دارد که اگر قیمت گاز 10درصد نسبت به قرارداد‌های دیگر خط لوله کمتر یا بیشتر باشد طرفین حق تقاضای قیمت جدید دارند. خوب است مسئولان شرکت نفت توضیح دهند که چرا در فروش گاز به کشور همسایه تا این حد تابع نظرات خریدار بوده‌اند.
- برخی ابراز نگرانی کرده‌اند که تولید گاز داخلی برای صادرات کافی نیست و از کجا می‌توان گاز مورد نیاز این طرح را تامین کرد؟
اگر منظور این باشد که چون تجربه نشان داده، میزان تولید گاز در ایران به‌ویژه در فصل زمستان کمتر است به‌نظر من این نگرانی صحیح نیست. گاز به میزان کافی در میدان‌های گازی کشور وجود دارد و دلیل اینکه در زمستان با کمبود مواجه هستیم این است که شرکت نفت در اجرای طرح‌های توسعه میدان‌های گاز موفق نبوده‌است.
طرح‌ها با تاخیر زیاد روبه‌رو هستند و چون گاز از پارس‌جنوبی تامین می‌شود و مخزن مشترک است هرچه ما در توسعه مراحل پارس‌جنوبی تاخیر کنیم همسایه ما از این مخزن به نفع خود استخراج می‌کند.
در‌نتیجه مجلس باید فشار آورد که هرچه زود‌تر و سریع‌تر تولید از این مراحل افزایش یابد. این امر موجب می‌شود که هم نیاز داخل تامین شود و هم برای صادرات گاز کافی در کشور موجود باشد. ولی اگر منظور این باشد که مجلس مطمئن شود که شرکت نفت برنامه کافی و مناسبی برای افزایش تولید دارد که متناسب با تعهدات قرارداد باشد این درست است. نباید کشور تعهدی بکند که از عهده آن بر‌نیاید و منجر به جریمه شود.
