خبرنگار همشهری در این زمینه گزارشی تهیه کرد که با هم میخوانیم: با نگاهی به تاریخ و هنر فرش ایران در مییابیم که فرشبافی از صنایع کهن ایران زمین است که قدمت آن دقیقا مشخص نیست.
فرش دستباف در همدان همچون سایر مناطق ایران از دیر باز توسط زنان صورت میگرفت و فرش همواره گویای پیرامون بافنده بوده که حکایت از اسرار زندگی آمیخته با صداقت عشق و رنج است.فرشبافی در ایران شیوههای گوناگون دارد و در اغلب نقاط ایران همه شیوهها رایج است ولی هر نقش و رنگآمیزی که بافندگان مناطق مختلف بهکار میبرند دارای ویژگیهای خاص خود است که اغلب از روی نقش و رنگ آمیزی یک فرش میتوان به محل تولید آن پی برد.
در استان همدان فرش دستباف در نقاط مختلف استان از دیرباز رایج بود و از شهرت خاصی در ایران و جهان برخوردار بود و در بازار ایران و خارج از ایران بخصوص کشورهای اروپایی که با فرش سروکار دارند نام همدان با فرش همراه بود با وجود خاصیتهای ویژه استان در زمینه فرش دستباف و عجین شدن این هنر با آداب و رسوم این دیار قالیبافان استان همچنان از بیتوجهی مسئولان امر نسبت به این هنر یا صنعت از درد و مشکلاتشان به همشهری گفتند.
یک بافنده قدیمی که دیگر به فرشبافی ادامه نمیدهد، گفت: برخی مشکلات سبب شده است که بافندگان فرش دستباف در این استان انگیزه گذشته را برای کار نداشته و صرفا بهعنوان یک هنر و دلمشغولی در منزل به آن نگاه کنند مشکلات آنها از کموکیف بیمه و بازنشستگی، مشکلات کارگاهها و از عدم دریافت تسهیلات مناسب گلهمند هستند.
یک بانوی بافنده فرش دستبافت در شهر همدان میگوید: دستمزد فرشبافان بسیار کم است و با توجه به این که زحمت زیادی دارد، این کار درآمدزایی بالایی برای خانوادهها ندارد.
زهرا مرادی که نیم قرن است به فرشبافی مشغول است به خبرنگار ما میگوید: به خاطر دستمزد پایین، این کار را تنها به خاطر علاقه و یک کار هنری انجام میدهم.
وی ادامه میدهد: فرشبافی هماکنون بهعنوان یک سرگرمی برای فعالان این صنعت در همدان تبدیل شده است.این بانوی فرشباف اظهار میدارد: پیشتر که صنعت فرش دستباف در همدان رونق داشت و محصول به خارج کشور صادر میشد فرشبافان انگیزه بیشتری نسبت به کار خود داشتند و تلاش خوبی میکردند.
وی که از 6 سالگی به این کار مشغول است ابراز میدارد که تولید فرش دستبافت و بازار آن در استان رونق پیشین خود را نداشته و روزبهروز هم کمتر میشود.این بانوی قالیباف خاطرنشان میسازد: رکود در بازار و صادرات فرش استان سبب بی انگیزگی فعالان این صنعت شده است.
وی اضافه کرد: در آمد پایین و کاهش صادرات فرش از همدان مشکلاتی را برای بافندگان بهوجود آورده است که حاضر نمیشوند با دستمزد پایین ببافند.وی ادامه میدهد: دستمزدها بسیار پایین است و با رقم آن نمیتوان معیشت یک خانواده را تامین کرد.
وی میافزاید: البته بافندهای که کارگران زیاد و چند دار قالی در خانه داشته باشد، میتواند درآمد خوبی بهدست آورد.
منیره موسوی بافنده دیگری است که حرفهای زیادی برای گفتن دارد. او میگوید: یکی از مهمترین مشکلات بافندگان نداشتن بیمه است.وی اظهار میدارد: انتظار میرود با توجه به مشکلاتی که با آن مواجه اند و بیماریهای ناشی از بافندگی، برای وضعیت درمانی این قشر فکر اساسی شود.
این بافنده متذکر میشود: از فرط نشستن پشت دار قالی اغلب بافندگان به درد مفاصل مبتلا شدهاند که به خاطر هزینههای سنگین درمان نمیتوانند به مراکز درمانی مراجعه کنند و درد را تحمل میکنند تا شاید مرحمی باشد برای زخمهای مالی.
مدیرعامل شرکت فرش به خبرنگار ما گفت: با رفع مسائل و مشکلات و ایجاد انگیزه در بین جوانان صنعت فرش دستباف در بین خانوادهها میتوان فرصتهای خوبی در بخش اشتغال خانوارها و رونق اقتصادی آنان ایجاد کرد.وی با تاکید بر ضرورت بررسی مسائل و مشکلات تولیدکنندگان فرش دستباف همدان از سوی متولیان گفت: متولیان بایستی با برنامهریزی دقیق و اصولی ضمن رفع مسائل و مشکلات این قشر هنرمند و زحمتکش در جهت ارتقای کیفیت فرش همدان نیز تلاش کنند.
مدیرعامل شرکت فرش همدان اضافه کرد: تولید و عرصه فرش مرغوب، به حفظ جایگاه و ارزش آن در بازارهای جهانی و نیز رونق بیشتر اقتصاد خانوارهای تولیدکننده فرش کمک میکند و ضمن اظهار نگرانی از عدم استقبال جوانان از بافندگی گفت: یکی از بزرگترین معضلات فرش دستباف نبود بافنده است زیرا در گذشتهای نه چندان دور بخش بافندگی شرکت در همین محدوده که امروز به یک مرکز بزرگ آموزشی تبدیل شده صدها دار قالی دایر بود و همانند دبیرستانهای دخترانه صدها زن و دختر در آن مشغول به کار بودند.
وی گفت: قالیبافی در شهرها و روستاهای استان همدان یک صنعت زنانه است و تنها تهیه نقشه و رنگرزی و بستن دار و در نهایت انتقال فرش به بازار و فروش بهعهده مردان است.
وی با ابراز نگرانی از کاهش مرغوبیت فرش همدان طی سالهای اخیر گفت: به دلیل رقابت ناسالم بازار که خواهان فرش ارزان است بسیاری از تولیدکنندگان فرش همدان مجبورند با مواد اولیه نامرغوب تولید کنند.
مدیرعامل شرکت فرش همدان هزینه بالای تولید فرش مرغوب را یکی از دلایل کاهش کیفیت فرش همدان برشمرد و افزود: برای رفع مسائل و مشکلات تولیدکنندگان فرش نیاز به عزم ملی و منطقهای است.وی از فعالیت 85 هزار نفری مردم این استان در صنعت فرش دستباف خبر داد و گفت: تاکنون بخش چشمگیری از فعالان این بخش شناسایی و برای آنان کارت فعالیت صادر شده و 800 نفر نیز تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی و بهرهمند از مزایای آن هستند.
حسینعلی عرب مدیرعامل شرکت فرش همدان در رابطه با آموزش بهبافی گفت: تاکنون 10 دوره آموزش بهبافی برای فعالان فرش همدان برگزار شده که در هر دوره 40 نفر از علاقهمندان به این صنعت آموزشهای لازم را طی کرده و تا پایان سال گذشته نیز 400 نفر را تحت آموزش بهبافی قرار گرفتند.
مدیرعامل شرکت فرش همدان افزود: رونق فرش دستباف همدان نیازمند ایجاد نمایشگاه و فروشگاه دائمی در مرکز استان است زیرا با توجه به توریستی بودن شهر همدان و بازدید 2 میلیون گردشگر و استقبال آنان از صنایع دستی استان ضروری است نمایشگاه و فروشگاه دائمی فرش دستباف در عرصه این هنر گرانبها که زمینهساز درآمد ارزی بالایی برای کشور است ایجاد شود.
مدیرعامل شرکت فرش افزود: پس از محول شدن صنعت فرش به وزارت بازرگانی سازمان تابعه با تعامل و همکاری بیشتری با دانشگاه، آموزش و پرورش و کارشناسان باتجربه استان انجام شده است و از حمایت قشر دانشجو و تحصیل کرده این صنعت در جهت گسترش و بهبود فرش دستباف خبر داد.وی تاکید کرد: طرح و نقش فرش همدان بسیار زیبا، ارزشمند و همواره بازار مصرف آن با رونق بوده و تصریح کرد فرش همدان نیازمند کار کارشناسانه و مطالعه گسترده بر روی نقش و طرح اصیل آن است.
همشهری استانها