اجرای این طرح که از سال 1378 با نصب 14 پایه در مسیر اولیه بدون هیچ هماهنگی با مسئولان میراث فرهنگی آغاز و چندین‌بار با بحث‌ها و چالش‌های زیاد از سوی مخالفان متوقف شد بار دیگر از سوی سایر سازمان‌ها به جریان افتاد.
فاز اول این گنجنامه با مساحت یک‌هزار و 680 متر‌مربع افتتاح شد به‌طوری که سرمایه‌گذار مجتمع توریستی، تفریحی، ورزشی و فرهنگی این مجموعه هم، در گفت‌وگو با میراث خبر اعلام کرد: فاز دوم این مجموعه نیز به رشد 90 درصدی رسیده و در همین تابستان آماده بهره‌برداری می‌شود.
فاز 3 تله‌کابین گنجنامه در مرحله ساخت
خط اول این مجموعه، خط تله کابین است که به گفته سرمایه‌گذارش در مهمترین مناطق توریستی ورزشی همدان قرار گرفته و با ساخت این تله‌کابین منطقه گنجنامه با استفاده از 17 پایه به منطقه میدان میشان متصل می‌شود.
همچنین خط دوم این مجموعه، ساختمان‌های جانبی است که در ایستگاه مبدا تله‌کابین واقع در محدوده گنجنامه با توجه به هدف اصلی ساخت این مجموعه (تفریحی، ورزشی، فرهنگی) تعبیه شده است تا گردشگران در دل کوه هم از آرامش نسبی و دسترسی به بیشتر مراکز برخوردار باشند، از این‌رو مدیریت این مجموعه با استفاده از نظر معماران ایرانی به ساخت غار مصنوعی، کافی‌شاپ، پارکینگ سرپوشیده، رستوران، فروشگاه‌های عرضه صنایع‌دستی و سوغات شهرهای مختلف استان پرداخته است.
فاز سوم این مجموعه هم همانند فاز دوم ساخته خواهد شد. با این تفاوت که در منطقه میشان (ایستگاه مقصد تله‌کابین ) با استفاده از اراضی تحت اختیار در همسایگی این ایستگاه به احداث ساختمان‌هایی همچون هتل، رستوران، کافی‌شاپ، حوضچه ماهیگیری، پیست اسکی و یک خط تله سی‌یژ اختصاصی که مسافران و استفاده‌کنندگان پیست اسکی را از ایستگاه مقصد تله‌کابین به قله ارسباران منتقل کند، پرداخته خواهد شد.
اما با وجود همه فوایدی که این طرح برای جذب گردشگر استان دارد اما برخی‌ها از جمله دوستداران محیط‌زیست و میراث فرهنگی مخالف این طرح هستند.
دلایل مخالفت با طرح
آنچه هواداران محیط‌زیست در مصاحبه‌ها، گزارش‌ها و وبلاگ‌هایشان به این طرح ایراد می‌گیرند، اثرات مخرب و غیرقابل بازگشتی است که این تله‌کابین بر روی دامنه‌های الوند می‌گذارد.
آنان معتقدند دکل‌های تله‌کابین و صدای گوش خراش دنده‌های موتور این طرح، باعث خواهد شد تا دیگر صدای آواز بلبلان به گوش نرسد و همین تله‌کابین راه بسیاری از افراد غیر کوهنورد که علاقه‌ای به طبیعت و محیط اطرافشان ندارند را نیز به طبیعت بکر الوند باز کند و باعث شود که انبوهی زباله را با خود به دامن این طبیعت بیاورند. همین امر موجب می‌شود تا بسیاری از گونه‌های گیاهی به‌دلیل تخریب بستر رود‌ها از بین برود.
این ایرادات در حالی است که اگر شما در یکی از موتور‌های جستجو درباره روز پاکسازی در همدان آن هم در دامنه‌های الوند چرخی بزنید، خواهید دید با وجود اینکه تنها کوهنوردان حرفهای به این منطقه رفت و آمد داشته و دارند اما در این روز بیش از یک تن زباله تلنبار شده، با این وصف شاید حالا به‌وجود برکت احداث این تله‌کابین که سالانه هزاران نفر را به قصد گردشگری جابه‌جا خواهد کرد، مسئولان موردنظر اقدامات جدی‌تری در این باره انجام دهند، تا این دامنه‌های سبز و بکر کمتر مورد آسیب قرار گیرند.
این پایان ایرادات گرفته شده از سوی این کارشناسان نیست، آنها حتی معتقدند که با توجه به ضعف مدیریت مسئولان گردشگری بعید نیست در آینده‌ای نزدیک به بهانه توسعه بیشتر فضاهای گردشگری، پیست اسکی و سایر ورزش‌های زمستانی، مسئولان با طمع هرچه تمام‌تر به‌سوی دامنه‌های الوند رفته و تمام زیبایی‌های آن را از بین ببرند.
حمیدرضا وجدانی کارشناس ارشد جغرافیای انسانی در این‌باره می‌گوید: «اجرای این طرح باعث تغییراتی در بافت طبیعی این منطقه می‌شود که موجب آسیب رسانی به محیط‌زیست طبیعتی و همچنین منطقه می‌شود به‌همین دلیل حفظ و حراست مسیرهای سنتی و تعهد به عدم تغییر بافت طبیعی این منطقه از سوی مسئولان ضروری به‌نظر می‌رسد.»
پروانه جلیلی خانه‌دار نیز درباره این طرح می‌گوید: «یادم می‌آید از سال 78 حرفهای زیادی راجع این طرح در میان بود و عده‌ای کارشناس موافق و مخالف آن بودند و از نظر تخصصی در مورد این طرح نظر می‌دادند اما آنچه که تمامی آنها فراموش کردند وجود تعداد زیاد گردشگر و نیاز آنها به امکانات اولیه است برای مثال سرویس‌های بهداشتی را در نظر بگیرید هرقدر هم که از سیستم‌های مدرن در آن استفاده شود باز هم در بلندمدت ضربه‌های جبران‌ناپذیری را به کوهستان و بهداشت محیط آن وارد می‌کند.»
حرفهای کارشناسان میراث فرهنگی
آنچه باعث شد تا کارشناسان میراث فرهنگی مخالف خوان اصلی این طرح باشند، محلی است که برای ساخت این تله‌کابین انتخاب شده است، زیرا منطقه گنجنامه منطقه‌ای خوش آب و هوا است که در یکی از دامنه‌های کوهستان الوند و به فاصله 5 کیلومتری جنوب غربی همدان در دره مصفای عباس‌آباد قرار گرفته است
این در حالی است که در نزدیکی این منطقه چشم‌اندازهای زیبایی همچون آبشار گنجنامه و دره‌های سرسبز عباس‌آباد، تاریک دره و کیوارستان که مناطق مصفایی از پایتخت تاریخ و تمدن ایران است، دیده می‌شود و به‌دلیل قرار گرفتن این منطقه در مسیر جاده شاهی و پایتخت تابستانی هخامنشیان 2 کتیبه سنگ سنگی به دستور داریوش اول هخامنشی و دیگری به دستور فرزندش خشاریارشاه ساخته شده است.
وجود همین 2 اثر نیز موجب شده تا کارشناسان ایراداتی به این طرح بگیرند، از جمله ایراداتی که آنها بر این مجموعه گرفتند وجود پایه‌های اصلی این طرح در فاصله 350 متری این کتیبه‌ها است.
آنها معتقدند الوند توانایی و پتانسیل قوی ندارد که بخواهد جوابگوی حدود 8 هزار نفر در روز و به‌طور میانگین ورود 2 هزار خودرو باشد و با توجه به بن‌بست بودن انتهای مسیر، وضعیت ارتباطی جاده‌ها بسیار مخاطره‌آمیز خواهد شد. همچنین آنها تاکید می‌کنند که به‌دلیل بادخیز بودن همدان و همچنین سستی خاک منطقه خطر رانش زمین در آنجا زیاد است، که همین امر حساسیت‌ها برای حفاظت از تنها یادگارهای راه شاهی در منطقه یعنی کتیبه‌ها، را دوچندان می‌کند. آنها می‌گویند این طرح هر‌چقدر هم که درآمدزا باشد بازهم به از دست دادن میراث و شناسنامه تاریخی استان نمی‌ارزد.
در هر‌حال این طرح با وجود مخالفان و موافقان بسیاری که داشت به مراحل پایانی نزدیک می‌شود و شاید بد نباشد که هم اکنون مسئولان با توجه به نظرات مخالف کارشناسان امکاناتی را فراهم بیاورند که کمتر به محیط‌زیست الوند و دامنه‌هایش و آنچه که سال‌ها در دل خود نگاه داشته است آسیب وارد شود و بار دیگر حادثه تله سی‌یژ عباس آباد تکرار نشود.
همشهری استانها
