همشهری آنلاین، رابعه تیموری:آنها در گلخانه‌ها میوه‌هایی را پرورش می‌دهند که باید خوش برو روتر و دلبرانه‌تر از میوه‌های کشت طبیعی روی پیشخوان میوه فروشی‌ها عرض اندام کنند. این میوه‌های طناز و حساس به سادگی پرورش پیدا نمی‌کنند و تولید آنها دم و دستگاه و ماجرایی دارد. روستای فیلستان قطب و مرکز تولید محصولات گلخانهای کشور است و بسیاری از اهالی آن پرستار و پرورش‌دهنده میوه‌های گلخانهای هستند:
از همان ابتدای روستا سازه‌های پلاستیکی-پلیمری گلخانه‌ها ردیف شده‌اند و سقف‌های فایبرگلاس و پلی اتیلنی آنها زیر نور ملایم خورشید برق می‌زند. وسط روستا دیگر از خانه و بافت مسکونی خبری نیست و گلخانه‌ها راسته جنوبی روستا را قبضه کرده‌اند، اما تعداد گلخانه دارانی مانند ابوالفضل طالبی که در کنار پرورش گل و گیاه به کاشت میوه پرداخته‌اند انگشت‌شمار است. سالن تولید بلوبری در انتهای گلخانه چند منظوره او قرارگرفته است. بلوبری‌های دوساله از چهارساله‌ها جدا شده‌اند و هر یک گلخانهای مخصوص دارند. دستگاه اصلی کنترل گرمایش و سرمایش گلخانه‌ها در راهروی بین آنها قرارگرفته و درختچه‌ها و گل و گیاهانی که بی‌عشوه‌تر و مقاوم‌تر از بلوبری رشد می‌کنند در این راهرو قرارگرفته‌اند. درختچه‌های بلوبری کنار هم قرارگرفته‌اند و هم‌اندازه بودن قد و قامتشان گلخانه را به باغی سرسبز و کرت‌بندی شده شبیه کرده است، اما ریشه هر یک در کیسه‌های گلدان مانند جداگانه‌ای فرو رفته‌اند و خاک و خورد و خوراک آنها از هم سوا است.
بیشتر بخوانید:ترفندهای جالب کشت سبزیجات گلخانه ای | تصاویر
باغبانی مادرانه
نم و رطوبتی که فضای وسیع گلخانه‌ها را پر کرده، نفس کشیدن را دشوار می‌کند، اما حسین به‌کارکردن در این فضا عادت دارد و هر روز ساعت‌ها در این هوا و لابه لای درختچه‌های بلوبری می‌چرخد. البته بسیاری از اوقات کارش به ناز و نوازش و سرکشی بلوبری‌های تازه رس بنفش رنگ ختم می‌شود و تا وقتی دستگاه‌های کنترل کیفیت گلخانه هشداری ندهند، درختچه‌ها به‌تر و خشک شدن و زیر و رو کردن خاک و کودشان نیازی ندارند. اما حسین همیشه باید مراقب باشد که رفت‌وآمد آدم‌ها به گلخانه طبع حساس بلوبری‌ها را که بدون سموم صنعتی پرورش پیدا می‌کنند، آزار ندهد و دچار آفت نشوند. زهکشی و کوددهی درختچه‌ها را در اوایل رشد درختچه‌ها انجام داده‌اند و او حالا بیش از آن که با ابزار باغبانی و کشاورزی دمخور باشد، با دستگاه‌هایی سروکار دارد که اگر عقربه‌های بی‌حس و احساس آنها یک لحظه بی‌حساب و کتاب بچرخند و در تخمین رطوبت و گرمایش و سرمایش گلخانه‌ها خطا کنند، همه بار گلخانه با هم و یکباره از بین می‌روند.
میوه چینی تابستانه
طالبی و حسین سادات پیش‌ازاین به پرورش فرآورده‌های گوشتی و شغل مرغداری مشغول بودند، اما طعم خوش و قیمت بالای میوه‌های گلخانهای هوس راه اندازی گلخانه تولید میوه را به سرشان انداخته است. در میان میوه‌ها هم بلوبری را که جزء لاکچری‌ترین‌ها است انتخاب کرده‌اند تا شاید بتوانند با پایین آوردن هزینه تولید این میوه غریبه با خاک قاره کهن، طعم خوش آن را به مردم گوشه کنار کشور بچشانند. وقتی فصل میوه چینی بلوبری‌ها می‌رسد، دیگر رفت‌وآمد آدم‌ها در کنارشان تهدید و خطر محسوب نمی‌شود و میوه چینان فصلی که در تابستان فیلستان را قرق می‌کنند، به کمک طالبی و همکاران انگشت‌شمارش می‌آیند. برای آنها میوه چینی از این درختچه‌های نازپرورده با چیدن میوه‌های درختان باد و بوران دیده تفاوت چندانی ندارد و به همان سرعت و شتابی که شاخه‌های پرمیوه درختان باغ را سبک می‌کنند، بار این درختچه‌ها را هم می‌تکانند.
کلکسیون میوه‌های گلخانهای
سلیقه مشکل پسند اهالی فیلستان سبب شده در گلخانه‌های این‌روستا فقط میوه‌های باب طبع و لب و دندان لاکچری خوران پرورش پیدا کند و در گلخانه‌های مرکز روستا فقط میوه‌هایی مانند پاپایا، انواع گونه‌های موز و قهوه کاشت می‌شود. باغبانان درخت‌های تنومند و بلندبالای موز و درختچه‌های زیبا و خوش آب و رنگ قهوه، کارگران باتجربه و مهندسان درسخوانده‌ای هستند که با هر کف دست خاک و کودی که به پای‌شان می‌ریزند، به ادا و اطوار آنها چشم می‌دوزند تا هیچ یک از راز و رمزهای افزایش کیفیت و پر برگ‌وبارشدن این میوه‌های پرناز و کرشمه از چشم آنها دور نماند. حتی در مرحله برداشت هم میوه چینان زیادی اقبال پا گذاشتن به این گلخانه‌های پرراز و رمز را پیدا نمی‌کنند، ولی تعدادی از این درختچه‌ها در بازارچه مجاور گلخانه‌ها کاشته شده‌اند تا پیش از آن که این میوه‌های گرانقیمت راهی میوه فروشی‌های خاص بالای شهر شوند، اهالی و بازدیدکنندگان روستا به‌اندازه وسع جیبشان طعم آنها را بچشند. در این بازارچه که آسمان مه‌آلود و درختان فراوانش حس و حال قدم زدن در جنگل‌های پردار و درخت آمریکای جنوبی را به مشتریان منتقل می‌کند، علی و چند باغبان جوان دیگر مسئول نگهداری و آبیاری درختان و گل و گیاهان بازارچه هستند. علی می‌گوید: «کار در گلخانه‌ها آسان‌تر از زمین کشاورزی است، ولی محصولات گلخانهای زود آسیب می‌بینند و تا مرحله برداشت باید تمام هوش و حواس باغبان جمع باشد تا کیفیت میوه‌ها و گیاهان حفظ شود.»
اینجا فیلستان است
قدمتش به دوران هخامنشیان می‌رسد و تپه تریاق قلعه که در می‌دانگاهی اش قرارگرفته، یادگار آن دوران است. آن زمان در خاک حاصلخیزش انواع و اقسام میوه و صیفی‌جات پرورش پیدا می‌کرد، اما تعداد مزارع پنبه کاری اش به باغ‌های گل و میوه اش می‌چربید و رونق پرورش کرم ابریشم سبب شده بود به «پیله ستان» شهرت پیدا کند. هنوز درخت‌های تنومند توت که خوراک کرم‌های ابریشم بودند، در گوشه کنار روستا پرسایه و پابرجا هستند، اما دیگر از پرورش پیله کرم ابریشم خبری نیست و وجود ۵٠ گلخانه انفرادی و ۳ شهرک گلخانهای در وسعت هفتصد و ۵٠ هکتاری فیلستان، سبب شده این‌روستا به «قطب گلخانهای کشور» شهرت پیدا کند. از تغییر شغل و پیشه مردم فیلستان زمان زیادی نمی‌گذرد و قدمت قدیمی‌ترین گلخانه روستا به یک سده نمی‌رسد. برکت محصول این گلخانه که ٨٠ سال پیش، توسط یکی از ملاکان و اربابان روستا ساخته شده، سایر پنبه‌کاران و پرورش‌دهندگان کرم ابریشم را نیز به راه اندازی گلخانه‌های وسیع چند هکتاری تشویق کرده تا پس از چند دهه عنوان پرطمطراق «قطب گلخانه‌های کشور» نصیب این‌روستای زنده و پرجنب و جوش شود و نام آن از پیله ستان به فیلستان تغییر کند.
محمود کرمانشاهی، دهیار فیلستان، که چند نسل آبا و اجدادش در این‌روستا زندگی کرده‌اند، درباره زادگاهش می‌گوید: ««رونق کشت و کار گلخانهای در فیلستان باعث شده نرخ بیکاری به صفر برسد و بسیاری از جوانان و بانوان تحصیلکرده روستا به این کار و کسب مشغول شوند.» پایین بودن نرخ مهاجرت از دیگر پیامدهای میمون رونق گلخانه داری برای روستای فیلستان بوده و پربرکت بودن این کار و کسب باصفا سبب شده هیاهوی همسایه پرآوازه این قطعه زمین زرخیز چسبیده به پایتخت، برای جوانان فیلستانی جذابیتی نداشته باشد.
نظر شما