همشهری آنلای - ثریا روزبهانی: استاد عبدالله انوار، تهران‌شناسان نامدار، هم کتاب او «جغرافیای تاریخی تهران» را جامع‌ترین کتاب هویتی درباره تهران می‌داند. حمید ناصری، تهران‌پژوه و تنها مجموعه‌دار اسناد بلدیه تهران، درباره او می‌گوید: «یک نسخه معتمدی را خدمت استاد انوار بردم. استاد گفتند که بروید و او را پیدا کنید چون باید از او تقدیر شود. به حسب دستور استاد انوار با تحقیقات میدانی که انجام دادم، خانواده معتمدی را پیدا کردم.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
محسن معتمدی، اصالتا تبریزی و در کانادا تحصیلات عالیه خود را گذرانده بود. بعد از ورودش به ایران در کارخانه‌ای مرتبط با رشته تحصیلی‌اش، مهندسی معدن، مشغول به کار شد و دفتری هم در تهران دایر کرد. علاقه بسیار او به جست‌وجو در تاریخ تهران زمینه‌ای شد تا کتابخانه شخصی ایجاد کند. اغلب کتاب‌های این کتابخانه در رابطه با تاریخ معاصر ایران و به‌ویژه تاریخ تهران بود. نحوه پژوهش او هم بر پایه اسناد و کتاب‌های تاریخی است. معتمدی کتاب تاریخ تهران، نوشته حسینی بلاغی، را که در مورد وجه تسمیه محلات تهران است مطالعه و به شمال، جنوب، شرق و غرب پهنه‌بندی کرد و حاصل مطالعات او کتابی شد به نام «جغرافیای تاریخی تهران» که نشر دانشگاهی آن را منتشر کرد. او حتی نقشه‌هایی از تهران در دوره صفویه، افشاریه، زندیه و قاجاریه در کتاب خود گرد آورد.»
ناصری جزئی‌تر به کتاب یادشده می‌پردازد: «بخش اول مروری است بر جغرافیای تاریخی تهران در دوره‌های پیش از صفوی، عصر صفوی، و عصر افشاریه و زندیه. نگارنده در بخش دوم، اوضاع تهران از برآمدن آقا محمدخان تا درگذشت محمدشاه را توصیف می‌کند. موضوعاتی مانند انتخاب تهران برای پایتخت بودن، وضعیت قصبه تهران در آن هنگام، محله‌های قدیمی، ارگ، جمعیت مهاجر و محله‌های مسکونی در زمان انتخاب به‌عنوان پایتختی و در دوران سه پادشاه نخست قاجار مطالب این بخش را تشکیل می‌دهند.
بخش سوم درباره دگرگونی‌های عمیق و گسترده تهران در عهد ناصری است، مانند تشکیلات حکومتی و اداری شهر، محله‌های تهران براساس نقشه‌های دوره قاجار، ارگ ناصری و افزایش عمارت‌های آن، خیابان‌ها، میدان‌ها، مدرسه‌ها، مسجدها، تکیه و بازار درون و مجاور ارگ، فضاهای آمد و شد، راه‌ها، دروازه‌ها، سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌ها، اشرافیت تهران، خانه و زندگی اعیانی، باغ‌ها و قصرهای سلطنتی، ییلاقی و... و. اما بخش دیگر به بررسی اوضاع تهران در اواخر دوره قاجار، یعنی دوران سلطنت مظفرالدین‌شاه و محمدعلی‌شاه اختصاص دارد و علاوه بر آن از برخی موضوعات مهم دیگر مانند آب، شهرداری، ارتباطات و حمل‌ونقل و آموزش و پرورش در دوره قاجار سخن گفته شده که در بخش چهارم این کتاب آمده است.»
نام: محسن معتمدی (۱۳۸۲-۱۳۱۷)
کار ویژه:تالیف کتاب جفرافیای تهران
نظر شما