همشهری آنلاین - حوادث: ۵ روز پس از سقوط بالگرد حامل رئیس جمهور و همراهانش در ارتفاعات ورزقان، هیئت عالی بررسی ابعاد و علل سانحه بالگرد حامل رئیس جمهور و هیئت همراه نخستین گزارش خود از این حادثه را منتشر کرد. گزارشی که در آن به برخی از ابهامات پاسخ داده شده است. همشهری در این گزارش با کمک یکی از کارشناساس صنعت هوایی به بررسی دقیق تر حادثه پرداخته است.
مرکز ارتباطات ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران ضمن انتشار نخستین گزارش هیئت عالی بررسی ابعاد و علل سانحه بالگرد حامل رئیس جمهور و هیئت همراه اعلام کرد: «به اطلاع مردم عزیز و شریف ایران اسلامی می‌رساند هیئت عالی رتبه ستادکل نیروهای مسلح برای بررسی ابعاد و عوامل به وجود آورنده سانحه بالگرد حامل رئیس جمهور، شهید حضرت آیت الله ابراهیم رئیسی و همراهان آن شهید والامقام با سازماندهی گروه‌های کارشناسی تخصصی و فنی صبح روز دوشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۵:۳۰ بامداد از تهران اعزام و رأس ساعت ۹ صبح همان روز در محل سانحه بالگرد حاضر شدند. بخش قابل توجهی از اطلاعات در زمینه‌های مختلف تخصصی، فنی و عمومی که می توانست در وقوع سانحه دخیل باشد جمع آوری شده است.
در این گزارش ۶ مورد بعنوان موارد قطعی اعلام شده است که همشهری در گفتگو با یکی از کارشناسان خبره صنعت هوایی به واکاوی آنها پرداخته است. با این وجود طبق آنچه که در این گزارش آمده برخی از اقدامات برای اظهار نظر قطعی نیاز به زمان بیشتری دارد که در دست بررسی است.
۱-بالگرد در مسیر پیش بینی شده از قبل ادامه مسیر داده و از مسیر تعیین شده پروازی خارج نگردیده است.
توضیح: همه پرنده‌ها شامل: بالگرد و هواپیما باید طبق طرح پروازی که در اختیار آنها قرار داده می‌شود پرواز کنند و مجاز به تغییر مسیر و حتی تغییر ارتفاع و شرایط پروازی نیستند. در این حادثه نیز طبق بررسی‌های اولیه بالگرد حامل رئیس جمهور در مسیر از پیش تعیین شده پرواز کرده است و محل وقوع حادثه نیز درست در مسیر پروازی بالگرد قرار داشته است.
۲-حدود یک و نیم دقیقه قبل از سانحه بالگرد، خلبان بالگرد سانحه دیده با دو بالگرد دیگر گروه پروازی ارتباط برقرار نموده است.
توضیح: در پروازهای گروهی مثل این پرواز که ۳ بالگرد حضور داشتند به جهت هماهنگی و ایمنی بیشتر هر ۳ بالگرد با یکدیگر در ارتباط هستند. علاوه بر آن بالگردها از طریق مکان یاب نیز مسیرشان مشخص است اما ممکن است شرایط جوی این ارتباط را مختل یا قطع کند.
۳- آثار اصابت گلوله و یا موارد مشابه آن در اجزای باقی مانده بالگرد سانحه دیده مشاهده نگردیده است.
توضیح: در صورتی که گلوله به وسیله پرنده اصابت کند به دلیل شرایطی که پرنده دارد آن را متلاشی می‌کند و چیزی از آن باقی نخواهد ماند. در این حادثه بر اساس تصاویری که منتشر شده اتاقک کابین، سکان، بخش های انتهایی، درها و ... بالگرد سالم مانده است و از سویی هیچ نشانه ای از برخورد گلوله یا وسیله ای تهاجمی بر بالگرد دیده نمی‌شود.
۴- بالگرد سانحه دیده پس از برخورد با ارتفاع، دچار آتش سوزی شده است.
توضیح: در بالگرد ۳ ضلع مثلث آتش وجود دارد. موتور حرارت بالایی دارد، مخزن پر از بنزین و هوا هم درجریان است. در این شرایط کوچکترین حادثه و شوکی ممکن است به آتش سوزی و انفجار پرنده منجر شود. بالگرد حادثه دیده همراه با ۸ سرنشینی که داشت حدود ۲ هزار کیلو وزن داشت و اگر بالگردی با چنین وزنی سقوط کند در ثانیه اول با سرعت ۱۰ متر بر ثانیه، در ثانیه دوم با سرقت ۲۰ متر بر ثانیه و در ثانیه سوم با سرعت ۳۰ متر بر ثانیه سقوط خواهد کرد.
۵- به دلیل پیچیدگی منطقه، مه گرفتگی و درجه حرارت پایین، عملیات تجسس به شب کشیده شده و در طول شب نیز استمرار می‌یابد و در بامداد صبح روز دوشنبه (ساعت ۵ صبح) با کمک پرنده‌های بدون سرنشین (ایرانی) نقطه دقیق محل سانحه مشخص و نیروهای زمینی عملیات تجسس در آن نقطه حضور پیدا می‌کنند.
توضیح: پیش‌تر ستادکل نیروهای مسلح در اطلاعیه ای اعلام کرده بود که: به دلیل حضور پهپادهای پیشرفته ایرانی مجهز به رادار «سار» برای انجام مأموریت در شمال اقیانوس هند و فاصله طولانی آنها با محله سقوط بالگرد، نزدیک‌ترین کشور یعنی ترکیه پهپاد مجهز به دوربین‌های دید در شب و حرارتی را به منطقه اعزام کرد اما این پهپاد به دلیل نداشتن تجهیزات «تشخیص و کنترل نقاط زیر ابر» موفق به اعلام دقیق محل سقوط بالگرد نشد و در نهایت نقطه دقیق حادثه توسط نیروهای امدادگر زمینی و پهپادهای ایرانی نیروهای مسلح که از مأموریت در شمال اقیانوس هند فراخوانده شده بودند، کشف شد.
۶-در مکالمات برج مراقبت با گروه پروازی نیز مورد مشکوکی مشاهده نگردیده است.
توضیح: همه پرنده‌ها هنگام پرواز با برج مراقبت فرودگاه مبدا و مقصد در ارتباط هستند و فرودگاه به آنها طرح پروازی ارائه می دهد که شامل: مسیر پرواز، ارتفاع، سرعت و جهت باد، شرایط مسیر و ... است. فرودگاههایی که در اطراف محل حادثه قرار دارند شامل: تبریز، ارومیه، پارس آباد و اردبیل هستند و باید دید که بالگرد با کدام فروگاه در ارتباط بوده است. از طرفی در جیب کنار صندلی بالگرد یک کتابچه کوچک و قطور وجود دارد که توپوگرافی و نقشه در آن وجود دارد. از این گذشته خلبان‌ها معمولا یک تبلت در اختیار دارند که مسیر را از طریق آن کنترل می‌کنند.
نکته مهم: در پایان اولین گزارش سانحه بالگرد رئیس جمهور آمده است: بخش قابل توجهی از اسناد و مدارک مرتبط با سانحه بالگرد یاد شده جمع آوری شده است و برای بررسی برخی از قطعات و اسناد، نیاز به زمان بیشتری می‌باشد که پس از اتقان سنجی و کار تخصصی و کارشناسی دقیق‌تر در اطلاعیه‌های بعدی به سمع و نظر ملت شریف و انقلابی ایران خواهد رسید؛ لذا تقاضا دارد به اظهارنظرهای غیرکارشناسی که بر اساس گمانه زنی‌های بدون اطلاع دقیق از واقعیات صحنه و یا بعضاً با هدایت رسانه‌های بیگانه در فضای مجازی و ... منتشر می‌گردد توجه نشود.
نظر شما