وی که در 4سال گذشته نشان داده است علاقه زیادی به تغییرات در دولت دارد، در آستانه تجدید کابینه از آرایش جدیدی برای دولت خبر میدهد اما هنوز بهطور قطع مشخص نیست که کدام یک از یاران احمدینژاد در کابینه باقی و کدام یک از کابینه رفتنی هستند و یا چه گزینههایی را احمدینژاد بهعنوان چهرههای جدید کابینه در نظر گرفته است.
رئیسجمهوری باید از چهارم تا بیستوهشتم مردادماه برای کابینهاش از مجلس رای اعتماد بگیرد. تعطیلات 3هفتهای مجلس مجالی را بهوجود آورده تا رایزنیهای دولت و مجلس به سرانجامی برسد و اتفاقاتی از قبیل اتفاقی که 4سال پیش برای کابینه نهم در مجلس رخ داد، تکرار نشود. در آن زمان معدود وزیرانی از دولت بودند که از مجلس رای قابلقبول گرفتند و کابینهای بحث انگیز تشکیل شد که خود شاید نوید جابهجاییهای گسترده در طول 4سال فعالیت دولت نهم را میداد.
تیم اقتصادی دولت، بارها دستخوش تغییر قرار گرفت. وزیر نفت دولت که سومین گزینهاش بالاخره مورد قبول مجلس هفتم قرار گرفت، باز هم در طول فعالیت دولت نهم یک بار تغییر کرد. وزیران تعاون، رفاه، آموزش و پرورش، اقتصاد و کشور خیلی زود از کابینه خداحافظی کردند. وزیر دادگستری نیز در یک حادثه رانندگی جان سپرد و به جای او غلامحسین الهام نشست.
البته نباید از جابهجاییهایی که در راس بانک مرکزی یا شورایعالی امنیت ملی رخ داد نیز چشمپوشی کرد. تمام این تغییرات میرفت که دولت را برای نخستین بار پس از انقلاب مشمول اصل 136 قانون اساسی کند؛ اصلی که براساس آن درصورت تغییر در نیمی از هیأت وزیران، دولت باید مجددا از مجلس شورای اسلامی برای هیأت وزیران تقاضای رای اعتماد کند. براساس این سابقه شاید یکی از اصلیترین چالشهای دولت نهم، معرفی کابینهای قدرتمند در روزهای آینده باشد؛ کابینهای که نه با نمره ناپلئونی از سد مجلس بگذرد و نه در4 سال آینده ترجمان کابینهای باشد که هر لحظه امکان جابهجایی در سطح یکی از وزیرانش میرفت.
بازار گمانهها داغ است
بازار حدس و گمانها درباره کابینه دهم داغ است. احمدینژاد در برنامه تلویزیونی هفته گذشتهاش زمانی که درباره تغییرات در دولت سخن میگفت تلویحا از وزارتخانه کشور و فرهنگ و ارشاد اسلامی نام برد؛ وزارتخانهای که هماکنون محمد حسین صفار هرندی متولی آن است. اگر چه احمدینژاد در 4سال گذشته نشان داده که چندان قابل پیشبینی نیست و حدس و گمانهها درباره او معمولا درست از آب در نمیآید اما آنچنان که خود و البته مجتبی ثمره هاشمی، مشاور ارشد رئیسجمهوری خبر دادهاند، تغییرات گستردهای در کابینه قرار است صورت گیرد. ثمرههاشمی در سفری که به مازندران داشت در پاسخ به سؤال خبرنگاری مبنی بر اینکه آیا ترکیب کابینه دهم همان اعضای کابینه نهم خواهد بود، اظهار داشت: بنا به گفته رئیسجمهوری بسیاری از اعضای کابینه از دولت خارج و برخی نیز در دولت دهم جابهجا میشوند.
تکلیف مرد چندکاره دولت
مجمع تشخیص مصلحت نظام 20 تیرماه در مصوبهای اعلام کرد که عضویت همزمان همه اشخاص شاغل در هر یک از قوای سهگانه و مؤسسات و سازمانهای تابعه آنها و شرکتها و مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام یا تصریح نام بوده و به هر مقدار از بودجه کل کشور استفاده میکنند، در شورای نگهبان بهعنوان حقوقدان ممنوع است و این ممنوعیت شامل اعضای کنونی شورای نگهبان که قبل از این قانون انتخاب شدهاند نیز میشود.
این مصوبه مهلت استعفا از مشاغل دولتی را برای حقوقدانان شورای نگهبان 2ماه تعیین کرد و اعلام داشته است چنانچه ظرف 2ماه پس از تصویب این قانون استعفا ندهند از عضویت در شورای نگهبان مستعفی شناخته میشوند.
با این مصوبه غلامحسین الهام و علیزاده اعضای حقوقدان شورای نگهبان که بهترتیب وزیر دادگستری و معاون وزیر کشور هستند باید یا در دولت بمانند یا در شورای نگهبان. الهام سخنگوی دولت و وزیر دادگستری کابینه نهم، منتظر تصمیم احمدینژاد است. شاید او ترجیح میدهد که در دولت باقی بماند. سال آینده بهخودی خود مهلت وی در شورای نگهبان بهعنوان حقوقدان پایان مییابد و باید از این شورا خداحافظی کند.
ادغام وزارتخانهها و خداحافظی چند وزیر در میانه راه
اول اردیبهشت ماه مجلس شورای اسلامی فوریت طرح ساماندهی نظام اداری دولت را که با هدف ادغام و انحلال وزارتخانهها ارائه شده بود رد کرد و قرار شد این طرح بهصورت عادی در دستور کار مجلس قرار گیرد.
براساس این طرح، دولت موظف میشد که تا پایان تیرماه سالجاری- یعنی پیش از زمان رای اعتماد مجلس به کابینه- با مطالعه جامع و کارشناسانه و رعایت اصول قانون اساسی با ادغام، انتزاع، انضمام و انحلال وزارتخانهها و سازمانها و مراکز خدمترسانی تعداد آنها را به حداکثر 16 وزارتخانه کاهش داده و بر این اساس نمودار سازمانی و شرح وظایف آنها را اصلاح و ساماندهی کند.
در ایــن طــرح ادغـام وزارتخانههای تعاون، کار و امور اجتماعی، بازرگانی و صنایع و معادن به نام وزارت امور تولیدی و خدماتی مدنظر است و قرار است وزارتخانههای آموزش و پرورش و علوم تحقیقات در قالب یک وزارتخانه درآیند و درصورتی که این طرح در مجلس تصویب شود، 5 وزیر کابینه احتمالا در میانه کار دولت دهم خداحافظی میکنند.
مجلس محور مشورتی دولت
بعد از تبریک باوقفه علی لاریجانی به احمدینژاد برای ریاستجمهوریاش، یک گمانه در اذهان شکل گرفت. عدهای این دیدار را آغازی بر تعامل مجلس و دولت برای معرفی کابینه دهم دانستند و از همانجا بود که برخی مهرههای مجلس به تکاپو افتادند تا نقش مشورتی مجلس را برجستهتر کنند.
4 روز پیش سید رضا اکرمی نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در گفتوگویی اعلام کرده بود که احمدینژاد هنوز با مجلس هیچ مشورتی انجام نداده است، اما فراکسیونهای پیشرفت و عدالت به رهبری محمدرضا باهنر و فراکسیون انقلاب اسلامی- مهمترین فراکسیون حامی دولت در مجلس- به ریاست روحالله حسینیان بیکار ننشسته و بهدنبال رایزنی با دولت و بررسی فضای مجلس برای رای اعتماد به گزینههای احتمالی کابینه دهم هستند.
در این میان نامی هم از برخی نمایندگان مجلس بهعنوان گزینههای احتمالی کابینه برده میشود. از سویی دیگر گفته میشود نمایندگان حزب موتلفه با هدایت اسدالله بادامچیان هم در مجلس بهدنبال نظرسنجی از نمایندگان درباره اعضای کابینه نهم هستند تا به رئیس دولت گزارش دهند کدام یک از مهرههایش در کابینه نهم مورد قبول مجلس نیست.
کمیسیون سیاست داخلی و امور شوراهانیز طی نشستی پیشنهاد تشکیل کمیته 10نفره از اعضای این کمیسیون و شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان جهت رایزنی با رئیسجمهوری در مورد کابینه دهم را بررسی میکند.
در ذیل تحلیلهایی که درباره کابینه دهم ارائه میشود، برخی کارشناسان ترکیب کابینه را براساس حلقه یاران احمدینژاد حدس میزنند. براین اساس عدهای از یاران احمدینژاد را در حلقه اول و از نزدیکان وی میپندارند که با وجود انتقادات زیادی که متوجهشان است، ممکن است در کابینه دهم از جایگاه بالاتری برخوردار شوند و اسفندیار رحیم مشایی که اظهارنظرهایش در گذشته دردسرهایی را هم برای احمدینژاد به همراه داشته از همان یاران است.
البته عدهای دیگر نیز ترکیب کابینه را براساس میزان اقبال مجلس و دولت حدس میزنند و معتقدند تعامل دولت باعث خواهد شد وزرایی معرفی شوند که پیش از جلسه رای اعتماد از اکثریت مجلس بهویژه فراکسیون اصولگرایان رای مثبت را گرفتهاند. قطعا براساس این تحلیل محمدرضا اسکندری، علیرضا علی احمدی و تا حدودی محمد سلیمانی، وزیران کشاورزی، آموزش و پرورش و ارتباطات از مقبولیت چندانی در مجلس برخوردار نیستند.
روحیات احمدینژاد در 4 سال گذشته نشان داده است عادت به اتخاذ تصمیمهایی خارج از چارچوب تحلیلهای معمول دارد و باید منتظر شد و دید در مقطع زمانی چهارم تا بیستوهشتم مرداد ماه آیا کابینه دهم کابینهای قوی خواهد بود یا نشانههای کابینه نهم در آن دیده میشود؟