تاثرات ناشی از سوانح قهری معمولا آن‌قدر شدید است که مردم را از صرافت نگهداری بقایای آن بازمی‌دارد. اما واقعیت این است که تاریخ، تلخ یا شیرین، به وقوع می‌پیوندد و این سرگذشت نوع بشر است که باید ثبت شود.
در سال 1755 زمین لرزه‌ای پرقدرت، شهر لیسبون در کشور پرتغال را لرزاند. این زمین‌لرزه ویرانگر نیز در آب رخ داد؛ درآن لحظه آب دریا مسافت زیادی از ساحل فاصله گرفت و چندی بعد با ارتفاع 50 متر بر باراندازها، کشتی‌ها و ساختمان‌های حاشیه ساحل فرود آمد.
این فاجعه که یک آتش سوزی بزرگ را به‌دنبال داشت به مرگ بیش از 60000 نفر انجامید. مردم درآن زمان تصور می‌کردند که وقوع این حادثه ناشی از قهر خداوند و عقوبت گناهان مردم شهر بوده است اما به مرور دریافتند که چنین نیست و از آن پس برای شناخت علل رانش زمین به روش‌های علمی روی آوردند.
در سال‌های بعد، موزه‌ای‌با عنوان موزه زلزله در این شهر راه‌اندازی شد و نمونه‌هایی از دیوارها و ساختمان‌های تخریب‌شده در آن به نمایش درآمد.
موزه‌های زلزله در دنیا مجموعه‌های بدیع و جالب توجهی هستند که سالانه گردشگران بسیاری را به‌خود جلب می‌کنند.
ارگ بم نابود شد و ما برمزار یکی از قدیمی‌ترین مواریث فرهنگی خود مرثیه خواندیم. اما روئیدن موزه‌ای از درون ویرانه‌های ارگ، راهی برای تجدید حیات فرهنگی ِاین عظمت تاریخی است. در ادامه سری به 4موزه دیگر در گوشه و کنار جهان می‌زنیم.
موزه زلزله چین
در 14 نوامبر سال2001 زلزله عظیمی به قدرت1/8 در مقیاس ریشتر، استان کینگ‌های در شمال غربی‌چین را لرزاند. این زمین لرزه بزرگ‌ترین زلزله چین در نیمه دوم قرن بیستم و بدترین زلزله قرن حاضر در این کشور بود. مرکز زلزله‌شناسی در جریان پژوهش درباره این زلزله و ارائه طرح‌هایی برای پیشگیری از خطرات ناشی از زمین لرزه‌های مشابه کار راه‌اندازی موزه‌ای را آغاز کرد که در آن بازمانده‌هایی از بناهای تخریب شده و نمونه‌هایی از ترک‌های وسیع روی برخی سطوح و ترکیدگی لوله‌های فاضلاب به نمایش درآید.
وانگ زانجون، بانی این موزه، یکی از مهندسین زلزله است که ویرانه‌ها و آثار برجای‌مانده از این زلزله را 4بار مورد بررسی دقیق قرار‌داده است. او اعتقاد دارد که گسل عظیم و طولانی‌ای که از این زلزله بزرگ به‌جامانده یکی از مواریث ارزشمند طبیعی در حیات بشری است و دستمایه‌ای پربها برای دانشمندان و محققان خواهد بود.
برای اجرای پروژه‌های بازسازی ویرانه‌های شهر و راه‌اندازی موزه 4/4 میلیون ین برابر با 350000 دلار آمریکا درنظر گرفته شده است.
به کمک بازسازی صحنه‌های رانش زمین در پارک و موزه زلزله، آموزش‌هایی درباره زمین لرزه و چگونگی وقوع آن به بازدیدکنندگان ارائه می‌شود.
موزه زلزله زلاند نو
در این موزه جالب و دیدنی بازدیدکنندگان می‌توانند فیلم کوتاهی از زلزله شهر ناپیر در 1931 را مشاهده کنند. در این فیلم با سالخوردگانی که از این حادثه خاطراتی دارند گفت‌وگو شده است. اینکه آنها هنگام وقوع زلزله کجا بودند و این تجربه ناگوار چه تاثیری بر زندگی آینده آنها گذاشته است؟ در این موزه، عکس‌های سیاه و سفیدی از زمین لرزه همراه با آثار دیگر مرتبط با آن در گالری‌های متعدد عرضه می‌شود.
بازدیدکنندگان از این موزه می‌توانند با نحوه عملکرد سیستم‌های لرزه‌نگار آشنا شوند و از روی نمودارهای لرزه نگار، لرزش‌ها و تکانه‌های خفیف روزها و ماه‌های اخیر را ببینند.
موزه زلزله نیومکزیکو
در سال 1990 فردی به نام باب‌هات نمایشگاهی با نام ضربان‌زمین در نیومکزیکو برپا کرد و در این نمایشگاه اعلام کرد که برای راه‌اندازی موزه زلزله، آماده دریافت همه نوع تجهیزات لرزه‌نگاری است.
او کوشید در این مجموعه از نقشه‌های برجسته زمین برای نمایش اقیانوس‌ها وقاره‌ها استفاده کند و نواری تهیه کرد که در آن سیر تاریخی زلزله‌نگاری در جهان طی
8 دوره تقسیم بندی و ارائه شده بود.
بعدها این موزه تکمیل و در نخستین گام، به آنتن‌هایی مجهز شد که می‌توانستند با یک دستگاه زلزله‌سنج واقع در عمق زمین ارتباط رادیویی برقرار کنند. این دستگاه قادر بود همه لرزه‌هایی را که به بزرگی 5/4 ریشتر در کره زمین اتفاق می‌افتند، ثبت کند. دیری نپایید که تیمی از متخصصان و داوطلبان برای گسترش موزه گرد‌هم آمدند و شروع به تهیه نمودارهای لازم و متون مربوط به آنها کردند. سپس زلزله‌سنج‌ها و دستگاه‌های ضبط ضربان زمین در این موزه نصب شد. در سال1992 موزه زلزله به روی عموم مردم گشوده شد و تحسین همگان را برانگیخت.
در این موزه کوشش شده است که آموزش‌هایی درخصوص وقوع زلزله به بازدیدکنندگان داده شود. یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این موزه، راهرویی است که کف آن تکان می‌خورد. این قسمت جذابیت فراوانی برای کودکان دارد. در اینجا بچه‌ها می‌توانند زلزله را حس‌کنند و تمرین کنند که چگونه می‌توان بر ترس ناشی از رانش زمین غلبه کرد و خود را از آسیب آن نجات داد اما نکته جالب توجه دیگر این است که کودکان می‌توانند با استفاده از دستگاه‌های لرزه‌نگاری که در اختیار دارند هر نوع زلزله‌ای را که می‌خواهند انتخاب‌کنند و آن را به‌وجود بیاورند.
آموزه‌هایی که در موزه زلزله ارائه می‌شود بر پایه این اصل اساسی استوار است که زلزله تنها یک فاجعه خوفناک نیست بلکه علائم و پیام‌هایی از نیروهای درونی زمین است و این همان نیرویی است که کوه‌ها را به‌وجود آورده و محدوده اقیانوس‌ها را تعیین کرده است. هدف این موزه یادآوری این نکته است که ما انسان‌ها بر پوسته لرزان سیاره‌ای به نام زمین زندگی می‌کنیم.
موزه زلزله تایوان
21 سپتامبر 1999 روزی بود که در آن، مردم تایوان شاهد یکی از بزرگ‌ترین سوانح طبیعی قرن گذشته بودند. در این روز زلزله‌ای به قدرت 3/7 در مقیاس ریشتر بخش مرکزی جزیره را ویران کرد و 2000 کشته و 8000 زخمی بر جای گذاشت. بیشتر ساختمان‌ها و مدارس به‌طور کامل تخریب شدند.
امروز بخش‌هایی از این ساختمان‌های تخریب شده و آثار و شواهد به‌جا مانده از تغییرات مکانی بعد از زلزله در موزه‌ای روباز نگهداری و حفاظت می‌شود. در طبقه دوم این موزه بازدیدکنندگان می‌توانند شاهد نمایشگاهی از آثار هنری مدرنی باشند که با موضوع زلزله خلق شده‌اند. بازدیدکنندگان در این قسمت با تاریخچه تمام زلزله‌هایی که تا امروز در تایوان به وقوع پیوسته نیز، آشنا خواهند شد.
در این طبقه فیلم‌های خبری کوتاه از زلزله بزرگ سال 1999 (معروف به زلزله 921) پخش می‌شود. در راهروی منتهی به طبقه اول، یک مجموعه عکس به نمایش درآمده است. بخش اول آن اختصاص دارد به تلاش‌های روزانه تیم نجات و فضای به یادماندنی کوشش‌های آنها، در این قسمت طوماری از نام قربانیان این فاجعه نیز فراهم شده است. بخش دیگر آن عکس‌هایی تکان‌دهنده و اثرگذار از مردمی است که در مقابل خانه‌های ویران شده خود به تماشا ایستاده‌اند‌یا به تصویر عزیزان از دست رفته‌شان نگاه می‌کنند.
در سالن دیگری که در طبقه اول واقع شده است بازدیدکنندگان دربرابر پرده سینمایی بزرگی می‌ایستند و لحظه‌لحظه تخریب ساختمان‌ها را حین زلزله مشاهده می‌کنند و صداهای قوی ناشی از ریزش ساختمان‌ها را می‌شنوند. در این موزه به جز بخش نمایش، قسمتی نیز برای آموزش درنظر گرفته شده است.
