مهارت نه گفتن به کیسه پلاستیکی

همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: چندی پیش فروشگاه‌های زنجیره‌ای در حمایت از قوانین ملی اعلام کردند که اگر همه فروشگاه‌ها از مال‌های زنجیره‌ایی تا بقالی‌های کوچک به صورت «همزمان» ارائه کیسه پلاستیکی را حذف کنند آنها هم با این حرکت انقلابی همراهی خواهند کرد و «یک نه بزرگ» به کیسه پلاستیکی خواهند گفت. اما هم آنها می‌دانند و هم مسئولان حفاظت محیط زیست کشور که این کار نشدنی است؛ چرا که شهروندان دریافت کیسه پلاستیکی را بخشی از فرایند خرید می‌دانند و حذف آن به صورت ناگهانی ممکن نیست و نیاز به فرهنگسازی دارد.

دریافت کیسه پلاستیکی به ازای هر خرید از فروشگاه‌های بزرگ و کوچک آنقدر بدیهی فرض شده است که حذف آن می‌تواند به درگیری لفظی خریدار و فروشنده تبدیل شود. بطوریکه فروشگاه‌های عمدتا بزرگ و زنجیره‌ای ترجیح می‌دهند سالانه ۵۰-۴۰ میلیارد تومان پول خرید کیسه پلاستیکی را بدهند ولی در فضای رقابتی با بقالی‌ها و چالش کلامی قرار نگیرند.

به نظر می‌رسد فروشگاه‌ها از عشاق پلاستیک می‌ترسند. از کسانی که وقتی به آنها می‌گویند، کیسه پلاستیکی نداریم و باید یا کیسه پارچه‌ای بیاورید یا به قیمتی گزاف آن را بخرید، قهر می‌کنند و سراغ فروشنده دیگر می‌روند؛ غافل از اینکه کیسه پلاستیکی می‌تواند در چرخه‌ای سراسر باطل، سر از رگ‌ها و بافت‌های حیاتی مثل قلب مصرف‌کنندگان پلاستیک درآورد.

رقابت مال ها با بقالی ها

بدیهی انگاشتن عرضه کیسه پلاستیکی در خریدها از زمانی شروع شد که فروشگاه‌های زنجیره‌ای در سراسر کشور توسعه یافتند. نگرانی اصلی نمایندگان فروشگاه‌های زنجیره‌ای این است: چه‌کسی می‌خواهد نخستین قدم را بردارد؟ مردم عدم‌عرضه کیسه پلاستیکی را به‌حساب سودجویی فروشگاه می‌گذارند. اگر همگی به‌طور همزمان شروع کنیم، مردم راحت‌تر می‌پذیرند، مثل الزامی که برای خرید کیسه پلاستیکی نان صرفا از طریق کارتخوان نانوایی گذاشته شد. یک روز صبح بدون هیچ استثنایی قانون اجرا شد. از آنجا که فروشگاه‌های زنجیره‌ای تنها ۱۵ درصد از سهم خرده‌فروشی را دارند، بدون همراهی سوپرمارکت‌ها به‌عنوان ۸۵ درصد سهم بازار سنتی خرده‌فروشی کنترل مصرف کیسه‌های پلاستیکی امکان‌پذیر نیست. اگر آنها با این قانون همراهی نکنند، فروشگاه‌های زنجیره‌ای در بازار رقابتی خرده‌فروشی ضرر خواهند کرد؛ در غیراین‌صورت حذف کیسه پلاستیکی با برخورد تند مردم مواجه می‌شود.

این پلاستیک‌ها خطر سکته قلبی را ۵ برابر می‌کند

میکروپلاستیک‌ها همه جا هستند؛ حتی در بدن ما!

کیسه‌های پلاستیکی یکی از پر مصرف‌ترین کالاها در سراسر جهان است.

سالانه بیش از ۳۸۰ میلیون تن پلاستیک در دنیا تولید می‌شود. این تولید از اواسط قرن بیستم رشد قابل توجهی داشته است.

سالانه حدود ۸ میلیون تن زباله پلاستیکی به اقیانوس ها سرازیر می شود که باعث آسیب های زیست محیطی شدید می شود.

در سطح جهان، تنها حدود ۹ درصد از پلاستیک بازیافت می شود. بقیه یا سوزانده و دفن می شوند یا در طبیعت رها می‌شوند.

صنایع بسته‌بندی بزرگترین بازار برای مصرف پلاستیک است و بیش از ۴۰ درصد از کل مصرف پلاستیک را شامل می شود.

از ۵۶ هزار تن پسماند روزانه کشور، ۱۲درصد پلاستیک است

۱۸۵ هزار تن: تولید سالانه پلاستیکی که قابلیت بازیافت ندارد.

۷۴ کشور قانون ممنوعیت کامل مصرف پلاستیک دارند.

۳۶ کشور پرداخت هزینه کیسه‌های پلاستیکی اجباری است.

مصرف سالانه: ایران سالانه حدود ۱.۵ میلیون تن پلاستیک مصرف می کند.

هر تهرانی به طور متوسط روزانه ۳ کیسه پلاستیکی وارد چرخه محیط زیست می‌کند

روزانه ۲۶۰ تن انواع پلاستیک به‌صورت زباله تولید می‌شود

موارد مصرف کیسه‌های پلاستیکی به ترتیب میزان مصرف: بسته‌بندی، ساخت و ساز، کشاورزی

ناجیان زمین

سیاستگذاران می‌توانند با تصویب آیین‌نامه‌های متنوع، دسترسی به کیسه های پلاستیکی را محدود کنند؛ اما شهروندان دوستدار محیط زیست می‌توانند روش‌های خلاقانه‌تری را اجرا کنند. هم اکنون در بسیاری از کشورهای دنیا استفاده از کیسه‌های تاشو مرسوم شده است. به جای جاسوئیچی‌های مرسوم، کیف‌ یا کیسه‌ جمع و جور استفاده می‌شود که به آن در آلمانی تشه (tasche) کیف جیبی می‌گویند. در ایران نیز تا پیش از فراگیر شدن کیسه‌های پلاستیکی، این زنبیل‌های پلاستیکی و پیش از آن زنبیل‌های حصیری بود که در هر خرید مورد استفاده شهروندان قرار می‌گرفت. حالا هم می‌توان با بازگشت به این ابزارها و یا انتخاب کیف‌های تاشو دوباره به محیط زیست کشور و زمین فرصت تنفس داد.