بحران اقتصاد جهان که برخی آن را نشانه سقوط نظام اقتصاد آزاد و لیبرال قلمداد میکردند و برخی آن را نوسازی آن، هنوز ادامه دارد. آثار این بحران به هر دلیل پیش گفته رخداده باشد ادامه دارد و هیچ کشوری نیست که از این تحولات تاثیر نپذیرفته باشد.
هر کشور با توجه به حجم و همکاری اقتصادی خود با اقتصاد جهان از این تحولات تاثیر پذیرفته است. این تاثیر موجب کندی رشد اقتصادی جهان در مجموع شده و کند شدن رشد اقتصاد به عقبماندگی بیشتر و فقر بیشتر در اقتصادهای درحال رشد منجر شده و میشود.یکی از مهمترین بخشهایی که از تحولات اقتصاد جهان تاثیر پذیرفته بخش انرژی بهویژه صنعت نفت جهان است.
انرژی بهخودی خود نقش مهمی در اقتصاد جهان دارد و این جایگاه مهم تحتتأثیر بحران اقتصادی که در جهان در حال وقوع است خسارتهای بیشتری به این بخش وارد میکند.یک اثر سریع و مهم که در گام نخست بر صنعت نفت شاهد بودیم تاخیر و یا لغو طرحهای مهم نفت و گاز در گوشه و کنار جهان بهدلیل بروز بحران بوده است.
بررسی برخی طرحهای نفت و گاز و برنامههای توسعه این صنعت در گوشهوکنار جهان که از ابتدای سال 2009 تاکنون تحتتأثیر بحران اقتصادی متوقف یا با تاخیر ادامه مییابند نشاندهنده وسعت تاثیر بحران در صنعت نفت است.
دلیل تاثیر بحران مالی جهانی در گام نخست ناشی از کاهش تقاضا برای انرژی و به تبع آن نفت خام است. با کاهش تقاضا برای نفت خام قیمت نفت و انواع انرژی نیز کاهش یافته و کاهش قیمت به کاهش سرمایهگذاری در این بخش منجر شده است.
در پی این رویدادها و ضعف شرایط کلی بازار، سرمایهگذاریهایی که برای توسعه و تولید انواع انرژی مثل گاز و نفت انجام شده بود را متوقف کرد و یا با تزریق کمتر منابع مالی با تاخیر مواجه کرد. در عین حال طرحهایی که برای توسعه آنها برنامهریزی میشد نیز با تاخیر روبهرو شدند. فهرستی که خبرگزاریهای خارجی منتشر کردهاند تعداد زیادی از طرحهای نفت و گاز جهان را نشان میدهد که متوقف یا با تاخیر انجام میشوند. در این فهرست هیچیک از طرحهای صنعت نفت ایران وجود ندارد.
البته تعداد زیادی از طرحهای صنعت نفت کشورمان متوقف و یا با تاخیر انجام شده و یا میشود ولی هیچ گزارش مشخص و روشنی دراینباره از سوی دولت منتشر نشده است. بسیاری از طرحهای نفت و گاز در کشور با تاخیر مواجه شده و مهمترین برنامههایی که با تاخیر مواجه شدهاند طرحهای توسعه و احداث پالایشگاه از سوی وزارت نفت کشورمان در ایران و برخی کشورهاست که بهدلیل مشکلات در تامین مالی اغلب با تاخیرهای شدید مواجه است. در فهرستی که منتشر شده تنها طرحهایی که در دیگر نقاط جهان در حال انجام بوده است مورد توجه قرار گرفته است.
30 ژوئن 2009: دولت سنگاپور با هدف جلوگیری از تاخیر بیشتر، اقدام به بازپسگیری پروژه یک میلیارد دلاری توسعه نخستین پایانه گاز طبیعی مایع شده (ال.ان.جی) این کشور از کنسرسیوم مربوط و تکمیل این پروژه را با یک سال تاخیر به سال 2013 موکول کرد.
15ژوئن 2009: شرکت آمریکایی «شورون» پیشبینی کرد پروژه گازطبیعی این شرکت در ویتنام تا اواخر سال 2014 با تاخیر روبهرو خواهد شد. این شرکت علت این تاخیر را تعویق در مذاکرات این پروژه بر سر قیمت گاز با شرکت انحصاری «پتروویتنام» اعلام کرد.شورون همچنین سال گذشته میلادی اعلام کرده بود که این شرکت بهدنبال آغاز تولید گاز طبیعی از این پروژه واقع در ساحل جنوب غربی ویتنام در سال 2012 میلادی است.
اول ژوئن 2009: پورنومو یوسگیانتورو، وزیر انرژی اندونزی به خبرگزاری رویترز گفت: تولید از بلوک «سپو» بهدلیل برخی کشمکشهای ارضی محلی با تاخیر روبهرو خواهد شد.
بلوک سپو، بزرگترین کشف گازی اندونزی در یک دهه گذشته به شمار میرود که این کشور در حال توسعه مشترک این بلوک با شرکت آمریکایی «اکسون موبیل» است.
22 مه 2009: شرکت جارونگ آروماتیکس (جی.ای.سی) اعلام کرد که بهره برداری از پروژه 2میلیارد و 400 میلیون دلاری آروماتیک این شرکت در کشور سنگاپور به جای سال 2011 در سال 2013 آغاز خواهد شد؛ این در حالی است که این شرکت در تلاش است تا در این بحبوحه بحران اقتصاد جهانی، سرمایه لازم و کافی برای اجرای این پروژه را به دست آورد.
14 ماه مه 2009: شرکت جی.تی.سی سنگاپور از برگزار نشدن مناقصه ساخت یک مخزن ذخیرهسازی نفت خام زیرزمینی در این کشور خبر داد.
12 ماه مه 2009: شرکت «اس.پی. کمیکالز» که مواد پتروشیمی در چین تولید میکند، بهره برداری از پروژه یک میلیارد و 500 میلیون دلاری تولید نفتای خود را در ویتنام بهدلیل شرایط بد اقتصادی به تاخیر انداخت.
13 آوریل 2009: شرکت «سعودی آرامکو» برنامههای خود برای توسعه ظرفیت پالایشگاه
راس التنوره را به تاخیر انداخت.
24 ماه مارس 2009: قطر برنامههای خود برای ساخت پالایشگاهی با توان تولید 250 هزار بشکه در روز را برای یک سال به تاخیر انداخت.
21 ماه مارس 2009: قطر و شرکت «اکسون موبیل» توسعه پروژه 5میلیارد دلاری سرمایهگذاری مشترک بارزان را بهمنظور کاهش هزینهها به تاخیر انداخت.
20 ماه مارس 2009: کویت اعلام کرد این کشور از برگزاری مناقصه 15 میلیارد دلاری پروژه ساخت یک پالایشگاه منصرف شده است. این دومین قرارداد چندین میلیارد دلاری عمده این کشور است که در 3 ماه اخیر پس از مخالفت پارلمان این کشور لغو شد.
17 ماه مارس 2009: شرکت انگلیسی- هلندی «رویال داچ شل» اعلام کرد آغاز بهرهبرداری از سکوی «پردیدو» در خلیج مکزیک تا ابتدای نوامبر آینده به تعویق افتاده است.همچنین پروژههای «فورکادوس» و «بونگا نورس وست» در نیجریه که قرار بود در سال 2010 یا 2011 به بهرهبرداری برسد، در سال 2012یا حتی دیرتر به بهره برداری خواهد رسید. طرح توسعه پالایشگاه «موتیوا پورت آورتور» نیز انتظار میرود به جای سال 2010 در سال2012 و یا حتی دیرتر تکمیل شود.ساخت کارخانه جی.تی.ال پیرل در قطر نیز ممکن است با تاخیر روبهرو شود. شرکت شل همچنین پیشبینی کرد این کارخانه به جای اواخر سال2010 در اوایل سال 2011 به بهره برداری برسد.
3 فوریه 2009: شرکت «ماراتن» اعلام کرد این شرکت، تکمیل طرح توسعه پالایشگاهی با توان تولید 15 هزار بشکه در روز «دترویت» را تا اواسط سال2012 میلادی به تاخیر میاندازد. این اقدام تلاشی برای کاهش هزینههاست. این پروژه قرار بود اواخر سال 2012 میلادی به بهرهبرداری برسد.
28 ژانویه 2009: شرکت «کونوکوفیلیپس» اعلام کرد پروژههای به روزرسانی را در 2 پالایشگاه بهدلیل کاهش هزینهها به تاخیر میاندازد. اما این شرکت از عنوان کردن نام این پروژهها خودداری کرد.
27 ژانویه 2009: شرکت بزرگ «والرو انرژی» آمریکا اعلام کرد که این شرکت مخارج سرمایهای خود در سال 2009 را به میزان 800 میلیون دلار کاهش داده است. این کاهش از تاخیر در ساخت یک واحد پالایشی و یک واحد آروماتیک در پالایشگاه نورکو در لوییزیانا و به روزرسانی بخشی از پالایشگاه ممفیس در شهر نیسی بوده است.
22 ژانویه 2009: وزیر انرژی و معدن پرو اعلام کرد «پتروپرو . اس.ای» (شرکت دولتی انرژی پرو) برنامه یک میلیارد دلاری مدرنسازی پالایشگاه «تالارا» را مورد بررسی قرار میدهد. این اقدام بهدلیل کاهش قیمتهای نفت خام بوده است.
20 ژانویه 2009: شرکت «سانکور انرژی» بهعنوان تولیدکننده شماره 2 نفت از ماسههای قیری در کانادا اعلام کرد که برنامه توسعه تولید نفت از ماسههای قیری به ارزش 20 میلیارد و 600میلیون دلار کانادا را با عنوان «ویاگور» به تعویق انداخته است.
13 ژانویه 2009: شرکت انحصاری خط لوله «ترانسنفت» روسیه اعلام کرد مشکلات پیمانکاری که از بحران اقتصاد جهانی ناشی شده است، تهدید بزرگی برای افتتاح مسیر نفتی به چین در سالجاری میلادی است.
9 ژانویه 2009: شرکت «سانکور انرژی» طرحی برای توسعه کارخانه تولید اتانول در سارنیا واقع در انتاریو را به ارزش 120میلیون دلار کانادا، به جای اواخر سال 2009، اوایل سال 2011 میلادی به بهرهبرداری میرساند.
5 ژانویه 2009: اپراتور خط لوله گاز دریای شمال(گازکو) اعلام کرد پروژه خط لوله گازی یک میلیارد و 810 میلیون دلاری اسکانلد به اسکاندیناوی ممکن است دیرتر از زمان پیشتر اعلام شده یعنی سال 2012 به بهره برداری برسد. این تاخیر بیشتر بهدلیل نگرانی از تامین سرمایه از سوی گروه پتروشیمی «اینئوس» انگلیس است.