همشهری آنلاین - گروه سیاسی: حزب و صنف ۲ عامل اصلی انتخاب همکاران روسای جمهور در همه ادوار بوده‌اند. محمود احمدی‌نژاد و دانشگاه علم و صنعت، حسن روحانی و کارگزاران دولت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی اسامی پیوند ناگسستنی در تشکیل دولت‌های نهم، دهم، یازدهم و دوازدهم بودند. احمدی‌نژاد دانشیار دانشگاه علم و صنعت در فاصله سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ برخی اعضای هیات علمی این دانشگاه را با خود به دولت برد. برخی انتخاب‌های دیگر او نیز از میان سازمان‌های محل خدمت قبلی خود در شهرداری تهران، استانداری اردبیل و ... بودند.
مرحوم حمید بهبهانی وزیر راه پیشین، عبدالرضا شیخ‌الاسلام وزیر کار پیشین، علیرضا علی‌احمدی وزیر آموزش و پرورش پیشین و صادق محصولی وزیر کشور پیشین، مجتبی ثمره هاشمی و ...، نام‌شان به نحوی با دانشگاه علم و صنعت پیوند خورده بود. برخی اسامی دیگر همچون اسفندیار رحیم‌مشایی نیز همکار سازمانی محمود احمدی‌نژاد در دهه ۱۳۶۰ و مسئولیت‌های فرمانداری و استانداری در استان اردبیل محسوب می‌شدند.
در عمل رئیس دولت‌های نهم و دهم نتوانست در مدیریت و راهبری دولت خود به لایه‌ای فراتر از حلقه آشنایان کاری با زمینه دوستی سابق اعتماد کند. بخش قابل توجهی از انتقادهای وارد به دولت احمدی‌نژاد نیز اصرار او به حفظ این ارتباط دیرین با دوستان سابق پرحاشیه‌اش مثل اسفندیار رحیم‌مشایی بود.
روحانی و کارگزاران آیت‌الله
دولت حسن روحانی از همان بدو تشکیلش در خرداد ۱۳۹۲ به‌صورت ماهیتی و روبنایی دولت سوم آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی در دهه‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ بود. دولتمردان آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در دهه ۱۳۷۰ به ترتیب ۲ حزب کارگزاران سازندگی و اعتدال و توسعه را تشکیل دادند. این احزاب خاستگاه کابینه دولت حسن روحانی در دوره‌های یازدهم و دوازدهم شد. اسحاق جهانگیری معاون اول حسن روحانی، محمدباقر نوبخت و محمود واعظی پرچمدار این جریان در دولت روحانی بودند. چهره‌هایی همچون محمدرضا نعمت‌زاده نیز در این جریان بسیار شهره بودند.
انتقادات گسترده از عملکرد دولت حسن روحانی در سال‌های آخر فعالیتش در بخش‌های زیادی متوجه کم‌تحرکی ناشی از سن بالای اعضای کابینه و مفقود بودن ایده‌های جدید در اداره دولت بود. او نتوانست کادر جوان‌تری برای دستگاه اجرایی کشور معرفی کند و جریان رقیبش در انتخاب ۱۴۰۰ این موضوع را محور برتری و ایجاد فضای تنفس جدید در جامعه قرار داد.
رئیسی و دانشگاه امام صادق(ع)
پل مدیریت دوره اجرایی شهید سیدابراهیم رئیسی به دانشگاه امام صادق(ع) ختم می‌شد. مقداد نیلی داماد شهید رئیسی فارغ‌التحصیل دانشگاه امام صادق(ع) و دست فعال و برتر در معرفی و گزینش اعضای هیات دولت سیزدهم، سبب حضور فارغ‌التحصیلان بسیاری در دولت شهید رئیسی شد. آیت‌الله رئیسی با سابقه ریاست در قوه قضاییه، مدیران کمتری در مقایسه با دانشگاه امام صادق(ع) از میان همکاران قضایی سابق خود برگزید. غلامحسین اسماعیلی رئیس دفتر رئیس‌جمهور یکی از این چهره‌ها بود که از قوه قضاییه همراه با رئیسی به پاستور آمد. حجت‌الله عبدالملکی وزیر کار دولت رئیسی، احسان خاندوزی وزیر اقتصاد دولت سیزدهم، میثم لطیفی رئیس سازمان امور اداری و استخدامی کشور و علی صالح‌آبادی رئیس کل بانک مرکزی از حلقه فکری فارغ‌التحصیلان دانشگاه امام صادق(ع) بودند.
در عمل دولت شهید رئیسی نیز همانند دولت روحانی در انتخاب نیروی انسانی مورد نیاز دولت و مناصب عالی مدیریتی به حلقه حزبی و سازمانی اطرافیان محدود ماند. چهره‌های متخصص غیر آشنای سازمانی و جریانی شهید رئیسی نیز کمتر توانستند راهی به حلقه مقامات ارشد دولتی پیدا کنند.
پزشکیان و پزشکان
مسعود پزشکیان رئیس دولت چهاردهم از تشکیل دولت وفاق ملی در کابینه خود صحبت کرده است. رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب پس از پیروزی در رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم شعار تشکیل دولت وفاق ملی داده است. وزرای کابینه دولت او اگرچه معرفی نشده‌اند، اما نخستین انتصابات او برای جمع مشاوران و معاونانش، به‌وضوح حکایت از سلیقه سخت پزشکیان در گزینش از میان همکاران پزشک خود دارد. او با سابقه مسئولیت وزارت بهداشت در دولت خاتمی جمع همکاران گسترده‌ای در این وزارتخانه داشته است و در دوره ریاست‌جمهوری نیز ترجیح داده از میان دوستان هم‌صنفی خود برای این مسئولیت استفاده کند. محمدجعفر قائم‌پناه رئیس دفتر رئیس‌جمهور و شهرام دبیری معاون امور مجلس دولت پزشکیان جزو جامعه پزشکان کشور هستند. انتخاب‌هایی که از همین ابتدا از سوی برخی رسانه‌ها و هوادارانش نیز مورد انتقاد قرار گرفته است و این سوال را در بدو تشکیل دولت چهاردهم مطرح می‌سازد که آیا دولت پزشکیان قادر به معرفی چهره‌های متخصص و صاحب ایده جدید خارج از حلقه صنف و دوستان خود خواهد بود یا نه؟
نظر شما