به گزارش همشهری آنلاین؛ مهدی تبریزی، کارشناس مسائل روسیه: بعد از توافق آتش‌بس 2020 تا به الآن هیچگاه رویکرد روسیه نسبت به راه مواصلاتی زنگزور تغییر نکرده است. روسیه از ابتدا چنین رویکردی را اتخاذ کرد که یک راه مواصلاتی مابین آذربایجان و نخجوان تحت حاکمیت کشور ارمنستان ایجاد شود، و روسیه در این بین نقش محافظ این مسیر را بر عهده داشته باشد. در طول این 4سال نگاه روسیه تغییری نداشته است و اگر نگاهی به بیانیه‌های وزارت امور خارجه روسیه یا سخنرانی وزیرخارجه، لاوروف یا معاونان او بیندازیم خواهیم دید که آن‌ها هیچگاه از لفظ کریدور برای این مسیر مواصلاتی استفاده نکرده‌اند.
اما در باب برخی سروصداهای رسانه‌ای که این روزها در مطبوعات و رسانه‌ها جلی توجه کرده است باید به دو موضوع پرداخت. اول آنکه روسیه جایگاه و نفوذ خود را در قفقاز جنوبی که جزو لایه‌های امنیت مهمی برایش به حساب می‌آید از دست داده است. روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی گرجستان را از دست داد و سپس نفوذش در آذربایجان کاهش پیدا کرد و آنجا را هم از دس داد. در این بین تنها پایگاه 102 گیومری در ارمنستان برای ان‌ها باقی مانده بود که به عنوان بزرگ‌ترین پایگاه نظامی خارج از روسیه، برای روس‌ها تلقی می‌شد که با این اوصاف موضوع تخلیه و خروج مرزداران روسی هم اضافه شده است.
با توجه به آنچه که گذشت، اساسا روسیه به مسیری می‌رود که از لحاظ حضور نظامی، قفقاز را از دست می‌دهد. موضوع مدنظر این روزهای روس‌ها این است که آن‌ها بتوانند به بهانه محافظت از مسیر مواصلاتی زنگزور همچنان نیروهای نظامی خود را در منطقه حفظ کنند. روسیه با این حضور قصد دارد که نفوذ و پای ناتو و ترکیه را در قفقاز جنوبی قطع کند. اساسا در دکترین امنیتی روسیه، ترکیه به عنوان یک خطر محسوب می‌شود و از این رو اجازه نخواهد داد تا ترکیه به عنوان یک بازیگر فعال در قفقاز جنوبی حضور پیدا کند.
اما در باب این برجستگی رسانه‌ای یک موضوع دیگر هم قابل توجه است. طبق برخی گزارشات چه از سوی ارمنستان و چه از سوی آذری‌ها، قرار است مسأله محافظت از این کریدور به عهده یک شرکت آمریکایی یا اروپایی قرار بگیرد. این موضوعی است که واکنش روس‌ها را در پی داشته است، چرا که اساسا روس‌ها نمی‌خواهند پای بازیگر سومی در این زمین باز شود چه آنکه این نیروی جدید آمریکایی باشد یا از طرف ناتو. از طرف دیگر، روسیه هیچگاه خواهان شکل‌گیری وضعیتی نیست که آذربایجان بخواهد بر منطقه 44کیلومتری خاک ارمنستان که در این مسیر مواصلاتی قرار دارد حاکمیت کند.
ایران و روسیه منافع مشترک بسیاری در حوزه قفقاز دارند، یکی از مهم‌ترین این منافع این است که هیچ یک از دو کشور خواهان تغییر مرزها در منطقه نیستند.
نظر شما