به گزارش همشهری آنلاین، زنده‌یاد ابراهیم اقلیدی، محقق، مصحح، مترجم و نویسنده نام‌آشنای معاصر، بعد از یک دوره بیماری طولانی یکشنبه، ۲۵ شهریور در سن ۷۶ سالگی درگذشت و برای دوستداران فرهنگ و ادبیات آثار با ارزش و ماندگار بسیاری را به یادگار گذاشت. در معرفی آثار شاخص این هنرمند نامدار، تنها اشاره به یکی از آنها کفایت می‌کند؛ کتاب معروف و پنج جلدی «هزار و یک شب» که کارِ تحقیق و ترجمه این اثر ماندگار ادبیات فارسی سال‌های زیادی از عمر مرحوم اقلیدی را به خود معطوف کرد.
در خصوص ویژگی، قدمت و اعتبار کتاب «هزار و یک شب» که حالا ترجمه جدید آن با نام مرحوم اقلید گره خورده است، می‌توان به این شرح مختصر بسنده کرد که هزار و یک شب نام یک کتاب بلند داستانی است که با تکنیک داستان در داستان و حول محور یک داستان واحد نوشته شده است. راوی در این کتاب، «شهرزاد» دختر باهوش وزیر است که برای فرار از کشته شده شدن توسط پادشاه، ناچار است برای او قصه بگوید. داستان‌های این کتاب مجموعه‌ای از حکایت‌های هندی، عربی و ایرانی در دوران باستان و خلفای اسلامی است. به‌رغم آنکه بسیاری، ریشه این مجموعه را هزار افسان ایرانی می‌دانند، اما نزدیک به یک قرن و نیم زمان می‌برد تا این کتاب به فارسی ترجمه شود تا اینکه نزدیک به ۱۷۰سال قبل، عبدالطیف تسوجی تبریزی، مامور ترجمه این کتاب به زبان فارسی شد. اما با گذشت دهه‌های متمادی از تر جمه تسوجی، پای مرحوم اقلیدی چگونه به ترجمه جدید این اثر باز شد. او خودش درباره دلیل ترجمه دوباره این اثر و مقایسه ترجمه خودش با ترجمه‌ای که از تسوجی موجود است، در مصاحبه‌ای گفته است: «تسوجی در زمانی زندگی می‌کرد که زبان فارسی هنوز مدرن نشده بود. ویژگی زبان ترجمه او نزدیکی به زبان عربی بود. یکی دو اشتباه کوچک در ترجمه تسوجی دیده می شود اما ترجمه او بی نقص‌ترین ترجمه موجود از هزار و یک شب به زبان فارسی است. این را بدون هیچ ریایی عرض می‌کنم که زبان من در ترجمه هزار و یک شب آشفتگی‌هایی دارد اما تسوجی از کلمه‌های فرانسوی معرب شده یا زبان‌های دیگر نیز بهره برده و زبان فارسی او در عین حال زبان فارسی اصیلی است.»
ابراهیم اقلیدی، متولد ۱۳۲۷ در اقلید فارس بود؛ او دارای مدرک لیسانس در رشته حقوق از دانشگاه تهران بود. علاقه و تخصص اقلیدی تنها به متونی که ریشه در شرق و ادبیات فارسی دارند محدود نمی‌شود. قصه چیزی است که این مترجم را همواره به سوی خود خوانده است. اقلیدی آثاری از ادبیات کلاسیک و قصه‌ها و افسانه‌های دیگر کشورها نیز ترجمه کرده است. «شاهزاده خوشبخت» اثر اسکار وایلد، «قصه‌ها و افسانه‌های مردم ژاپن»، «قصه‌ها و افسانه‌های مردم اسکاتلند» و «قصه‌ها و افسانه‌های مردم هند» از آن جمله‌اند. این مترجم دستی هم در ترجمه آثار سیاسی دارد و «ایتالیای فاشیست» از آلن کسلز و «آمریکا در ستیز با حقوق بشر در جهان سوم» اثر نوآم چامسکی از این جمله‌اند. از دیگر آثاری که به قلم این مترجم به فارسی برگردانده شده می‌توان به اشعاری از ازرا پاوند و آثاری از آیزاک آسیموف برای نوجوانان اشاره کرد.
نظر شما