به‌همین‌دلیل از ابتدای سال‌جاری مسیر 40کیلومتری ویژه دوچرخه‌سواری در منطقه8 شهرداری تهران مورد‌بهره‌برداری آزمایشی قرار گرفته و به‌زودی به 100کیلومتر افزایش خواهد‌یافت. در گزارش این صفحه همشهری‌مسافر جزییات این طرح را می‌خوانید.
ترویج دوچرخه‌سواری به‌عنوان پاک‌‌ترین وسیله نقلیه، میتواند در کاهش آلودگی هوا نقش مهمی داشته باشد. از این رو توسعه مسیرهای ویژه دوچرخه‌سواری در شهری مثل تهران که با آلودگی هوا دست به گریبان است، به شدت مورد‌توجه شهردار قرار گرفته است. این طرح برای اولین بار در شرق تهران و در منطقه8 از اوایل سال‌جاری به‌طور آزمایشی آغاز شد.
ساکنان این منطقه حدود 4ماه است که در یک مسیر 40کیلومتری به‌طور رایگان از 1000دوچرخه‌ای که شهرداری در اختیار آن‌ها قرار داده، استفاده میکنند. مهندس خردمند، معاون حملونقل و ترافیک شهرداری منطقه8 تهران درباره چگونگی آغاز این طرح به همشهری زندگی میگوید: «محدوده‌ای که توسط شرکت مطالعات ترافیک شهرداری تهران بررسی شد، در مطالعات اولیه از شمال به بزرگراه رسالت، از شرق به بزرگراه شهید‌باقری، از جنوب به خیابان شهیدثانی و از غرب به خیابان شهید‌مدنی محدود می‌‌شد.
در این طرح شرکت مطالعات، 3نوع مسیر را به ما پیشنهاد داد؛ در پیاده‌روهای عریض مسیر ویژه با خط‌کشی مشخص شود. با حذف محل پارک‌های حاشیه‌ای در یک‌سمت معابر خطوط ویژه دوچرخه‌سواری ایجاد شود و در نهایت تصمیم گرفته شد در خیابان‌هایی که خلوت هستند و رفت‌و‌آمد کمی دارند، دوچرخه سواران با ترافیک خیابان تردد کنند.
اما به‌علت این‌که ناحیه3 شهرداری منطقه8 در این طرح نبود، مسیر خط ویژه کمی‌‌تغییر کرد تا ساکنان جنوب منطقه هم بتوانند از این امکانات استفاده کنند. بنابراین خط ویژه را تا خیابان سبلان امتداد دادیم». به این ترتیب اولین مسیر ویژه دوچرخه‌سواری در سطح شهر تهران در منطقه8 شهرداری شکل گرفت.
به گفته معاون شهردار منطقه8، این برای نخستین بار است که در کشور ایران دوچرخه به عنوان یک وسیله نقلیه پاک، وارد سفرهای روزانه شهروندان میشود: «استفاده از دوچرخه به‌عنوان وسیله نقلیه عمومی میتواند علاوه‌بر کاهش آلودگی هوا، در کاهش ترافیک نیز مؤثر باشد و سال‌های زیادی است که اروپایی‌ها و آسیایی‌ها از دوچرخه در سفرهای روزانه خود استفاده میکنند».
مشخصات مسیر ویژه
در طرح آزمایشی ایجاد مسیر ویژه دوچرخه‌سواری، ابتدا یک‌مسیر 40کیلومتری به‌وسیله خط‌کشی از دیگر سطوح معابر جدا شده است. هم‌چنین در برخی نقاط با رنگ کردن سطح خیابان یا پیاده‌رو این مسیرها مشخص شده‌اند. مهندس خردمند درباره امکاناتی که در این مسیر جاگذاری شده، میگوید:
«ابتدا 1000دستگاه دوچرخه در‌‌اختیار شهروندان قرار‌گرفت و در مسیر ویژه هم تابلوهای راهنمایی‌و‌رانندگی نصب شد. 14کانکس مخصوص نگهداری دوچرخه به فواصل معین در مسیر قرار دادیم که ظرفیت هر کدام از آن‌ها بین 50 تا 70دوچرخه است.
همه کانکس‌ها به رایانه مجهز شده و به‌وسیله اینترنت ADSL به دفتر مرکزی وصل شده‌اند تا شهروندان مجبور نباشند برای تحویل دوچرخه خود به کانکسی که دوچرخه را تحویل گرفته‌اند، مراجعه کنند». البته شهرداری برای انجام تعمیرات اساسی دوچرخه‌ها یک تعمیرگاه مخصوص هم در شرق منطقه راه‌اندازی کرده است.
دوچرخه‌های رایگان
مهم‌ترین ویژگی طرح آزمایشی مسیر ویژه دوچرخه‌سواری که شاید به استقبال شهروندان تهرانی کمک کرده است، امکان استفاده رایگان از دوچرخه‌هایی بود که شهرداری در اختیار شهروندان قرار می‌‌داد. معاون حملونقل و ترافیک شهرداری منطقه8 در باره نحوه توزیع دوچرخه ها به همشهری‌‌زندگی میگوید:
«با شروع طرح از شهروندان دعوت کردیم با ارایه کارت شناسایی و پرکردن فرم مشخصات برای استفاده از این طرح عضو شوند. در این مرحله حدود 4200نفر از شهروندان ثبت‌نام کردند و ما برای تمام آن‌ها یک کارت هوشمند صادر کرده و از طریق پست و یا پیک به در منازل‌شان ارسال کردیم. به‌این‌ترتیب افراد با ارایه این کارت می‌‌توانند به‌مدت 2ساعت به‌صورت رایگان از دوچرخه‌هایی که در کانکس‌ها در اختیارشان قرار داده میشود، استفاده کنند». ویژگی هوشمند بودن این کارت‌ها باعث میشود شما مجبور نباشید دوچرخه‌تان را به همان کانکسی که تحویل گرفته‌اید، برگردانید.
محل قرارگیری خانه‌های دوچرخه!
کانکس‌هایی که شهرداری برای نگهداری دوچرخه‌ها در طول مسیر قرار داده به خانه‌های دوچرخه معروف هستند. به‌گفته مهندس خردمند، محل قرارگیری خانه‌های دوچرخه در نزدیکی ایستگاه‌های مترو، پایانه‌های مراکز خرید، مدارس، بیمارستان انصاری، میادین و مراکز پرجمعیت منطقه است:
«طرح مسیر ویژه دوچرخه‌سواری اکنون در فاز دوم خود قرار دارد و ما درحال آماده‌سازی 14کانکس جدید برای اضافه کردن 2000دستگاه دوچرخه دیگر هستیم. این کانکس‌ها در نزدیکی خطوط بی.آر.تی، در خیابان دماوند و هم‌چنین در نزدیکی ایستگاه‌های جدید مترو یعنی ایستگاه‌های شهید‌باقری و تهرانپارس نصب می‌‌شوند.
البته به‌دستور معاون حملونقل و ترافیک شهرداری تهران، با این‌که دانشگاه علم‌و‌صنعت در محدوده شهرداری منطقه4 قرار دارد، یک‌کانکس نیز در نزدیکی این دانشگاه قرار داده می‌‌شودتا دانشجویان بتوانند از این مسیر ویژه برای تردد به دانشگاه استفاده‌کنند». ضمن این‌که 200پارکینگ موقت دوچرخه نیز در 10نقطه از منطقه ایجاد شده است.
فقط آقایان!
به گفته معاون حملونقل و ترافیک شهرداری منطقه8، در مرحله آزمایشی این طرح فقط برای آقایان اجرا میشود: «درحال‌حاضر ما 1600مشترک فعال داریم که به‌طور روزانه از این دوچرخه ها استفاده میکنند. این افراد 15سال به بالا هستند و افراد بین سن 15 تا 18سال هم با کسب اجازه از والدین‌شان می‌‌توانند از این طرح استفاده کنند.
شهروندان می‌‌توانند از ساعت 7صبح تا 9شب از دوچرخه‌هایی که با کارت هوشمند و به صورت رایگان در اختیارشان قرار می‌‌گیرد، استفاده کنند». البته این طرح اکنون در حال گسترش در سراسر منطقه8 تهران است و تا آبان‌ماه سال‌جاری مسیر ویژه در این منطقه به 100کیلومتر افزایش خواهد یافت:
«قرار است به‌زودی کل منطقه از تهرانپارس تا میدان سبلان تحت‌پوشش این طرح قرار گیرد. هم‌چنین در 100نقطه دیگر نیز پارکینگ موقت ایجاد خواهیم کرد». هزینه این طرح تا‌کنون نزدیک به 500میلیون تومان بوده است.
همشهری زندگی
