شاید قدیم‌تر‌ها که یک محله بود و یک میوه فروش محل، کسی فکرش را نمی‌کرد روزگاری میوه فروشی‌های بزرگی در محله قد علم کنند که کارشان حساب و کتاب داشته باشد. مسلماً آن موقع‌ها کسی باور نمی‌کرد روزگاری قیمت یک کلام شکسته و به جای عرضه میوه‌های درهم، به مشتری حق انتخاب بدهند.
باید پذیرفت حالا دیگر شرایط فرق کرده، چرا که همین میوه فروشی‌های بزرگ که به بازارهای میوه و تره‌بار معروفند، با نظارت ویژه مدیریت شهری کار می‌کنند و دیگر کسی نمی‌تواند با هر قیمتی که دلش می‌خواهد میوه‌های بی‌کیفیت را ارائه کند.
با همه این حرف‌ها، هنوز خیلی از محله‌های بزرگ منطقه از این نیاز ضروری شهر نشینی محرومند. همین موضوع بهانه‌ای شد تا سراغ مشاور مدیر عامل و مدیر روابط عمومی سازمان میوه و تره‌بار برویم و با دکتر «علی عفتی» درباره کمبود بازارهای میوه و تره‌بار در منطقه 8 گفت‌وگو کنیم.
- با توجه به تراکم جمعیتی ساکن در منطقه فکر می‌کنید 3 بازار میوه و تره‌باری که در این محدوده فعال است، می‌تواند پاسخگوی نیاز شهروندان باشد؟
خیر، مسلماً این تعداد بازار پاسخگو نیاز شهروندان نیست، با این حال منطقه 8 نسبت به سایر مناطق شهرداری وضع بهتری دارد. طبق آمار بیش از 87 هزار و500 خانوار در این منطقه زندگی می‌کنند که با توجه به تعداد بازارهای فعال منطقه، در بین مناطق بیست‌ودوگانه شهر تهران رتبه ششم شهر را دارد و از نظر میزان عرضه محصولات پروتئینی و کشاورزی در رده هفتم است. درست است که نسبت به مناطق دیگر وضع مناسبی داریم، اما بپذیرید که رتبه ششم هم چندان مطلوب نیست، چرا که این روزها بازارهای میوه و تره‌بار از مهم‌ترین نیازها شهروندان محسوب می‌شوند.
بر اساس سیاست سازمان میوه و تره‌بار، احداث بازار میوه و تره‌بار در هر محله ضروری است و مسئولان این بخش از مدیریت شهری تلاش می‌کنند شرایطی فراهم کنند تا شهروندان بدون استفاده از وسایل نقلیه به این بازارها دسترسی داشته باشند، اما مشکلاتی وجود دارد که مانع تحقق این هدف است، امیدواریم با همکاری شهرداری برطرف شود.
- چه مشکلاتی؟
یکی از مهم‌ترین مشکلات سازمان میادین برای احداث بازار میوه و تره‌بار، کمبود زمین است. متأسفانه این معضل در منطقه 8 با توجه به موقعیت جغرافیایی و قدیمی بودن محله‌ها، بیشتر نمود پیدا می‌کند، برای همین در این منطقه با کمبود بازار روبروییم.
- برای حل این مشکل چه راهکاری اندیشیده‌اید؟
در جلسات مختلفی که با مسئولان شهرداری مناطق برگزار می‌شود، این موضوع را در میان گذاشتیم و آنها وعده دادند با کمک شورایاران در تحقق این هدف سازمان، با ما همکاری کنند. بدون شک شورایاران محله‌ها برای حل این مشکل مناسب‌ترین گزینه هستند، زیرا آنها در محله حضور دارند و به خوبی از وضع زمین‌های محله‌شان خبر دارند.
- زمینی که برای احداث بازار میوه و تره‌بار در نظر گرفته می‌شود، باید چه ویژگی داشته باشد؟
مساحت زمین حداقل باید هزار متر باشد و در موقعیتی قرار گرفته باشد که بعد از راه‌اندازی بازار، مشکلات ترافیکی ایجاد نکند. علاوه بر این احداث بازار میوه و تره‌بار در حریم خیابان پرتردد، پیاده‌رو و فضای سبز ممنوع است. سال گذشته چند بازارچه فعال میوه و تره‌بار منطقه که بیشتر به ساکنان محل خدمات ارائه می‌دادند جمع‌آوری شدند.
- با توجه به کمبود بازار میوه و تره‌بار، آیا جمع‌آوری این کانکس‌ها دلیل خاصی داشت؟
دلایل متفاوتی داشت. بعضی از این کانکس‌ها در مکان‌هایی تعبیه شده بودند که ملکش متعلق به شهرداری نبود. یکی دو بازارچه دیگر هم به دلیل تردد بالای شهروندان مشکلات ترافیکی برای ساکنان محله به وجود آورده بودند، برای همین جمع شدند.
- فکر نمی‌کنید در شرایط کنونی که با مشکل کمبود زمین مواجهیم، نصب چند کانکس در محله‌ها راهکار مناسبی باشد؟
با توجه به مشکلاتی که نصب این کانکس‌ها به همراه دارد، فعلاً راه‌اندازی چنین بازارچه‌هایی که فقط از چند کانکس تشکیل شدند در برنامه قرار ندارد، اما اگر در هر محله‌ای زمین مناسب به سازمان معرفی شود، حتماً برای راه‌اندازی بازار میوه و تره‌بار که علاوه بر محصولات کشاورزی،محصولات لبنی و پروتئینی هم در آن عرضه شود، اقدام می‌کنیم.
- در طرح بازارهای محلی، ساخت امکانات رفاهی مانند پارکینگ هم در برنامه قرار دارد؟
اگر در هر محله‌ای بازار میوه و تره‌بار وجود داشته باشد دیگر نیازی به پارکینگ نیست، چون برای دسترسی محلی راه‌اندازی شده و افرادی که از این بازارهای استفاده می‌کنند می‌توانند بدون استفاده از وسایل نقلیه مایحتاج ضروری خود را تهیه کنند.
- میدان و بازار تره‌بار چه فرقی باهم دارند؟ چرا در منطقه 8 میدان میوه و تره‌بار نداریم؟
وسعت میدان‌های میوه و تره‌بار نسبت به بازار گسترده‌تر است و به دلیل اینکه تعداد غرفه‌های بیشتری دارد، محصولات متنوع‌تری در آن عرضه می‌شود. در واقع چند بازار میوه و تره‌بار زیر پوشش یک میدان قرار می‌گیرند. در منطقه 8 هم همان طور که گفتم با معضل کمبود زمین مواجه هستیم و این مسئله باعث شده که میدان میوه و تره‌بار نداشته باشیم.
- حدود یک سال پیش مسئولان وعده داده بودند بازار میوه و تره‌بار بلوار پروین را به میدان تره‌بارتبدیل کنند، اما هنوز از ساخت و ساز در محدوده این بازار خبری نیست؟
پروژه احداث میدان میوه و تره‌بار بلوار پروین به مناقصه گذاشته شده است و در مرحله واگذاری پروژه به پیمانکار قرار دارد.
- چقدر طول می‌کشد که میدان میوه و تره‌بار بلوار پروین به بهره‌برداری برسد؟
اجازه بدهید طرح به مرحله اجرایی برسد، بعد زمان افتتاح را اعلام خواهیم کرد.
- محصولات کشاورزی و پروتئینی مانند گوشت در بازارهای تره‌بار چگونه قیمتگذاری می‌شود؟
تعیین قیمت‌ها بر اساس میزان عرضه و تقاضا در بازار است و توسط کمیته نرخ‌گذاری میادین که متشکل از کارشناسان سازمان است اعلام می‌شود. نرخ‌های موجود در این بازارها نیز بین 8 تا 57 درصد از قیمت موجود در فروشگاه‌های شهر کمتر است، چرا که یکی از اساسی‌ترین دلایل خرید مردم و رضایتشان از بازار میوه و تره‌بار، پایین بودن نرخ‌هاست.
-
هر چند وقت یک بار نرخ‌گذاری می‌شود؟
هر 2 هفته یک بار، بر اساس نیازهای موجود در بازار نرخ‌گذاری انجام می‌شود. البته این نرخ‌گذاری فقط برای محصولات کشاورزی است و با توجه به اینکه در کدام غرفه به مشتری عرضه می‌شود، قیمت‌ها فرق می‌کند.
- مگر چند نوع غرفه دارید؟
در بازار 3 نوع غرفه وجود دارد. غرفه‌های عادی که میوه و محصولات درهم دارند. غرفه‌های نمونه که میوه‌های بهتری عرضه می‌کنند و غرفه‌های بسته‌بندی شده که محصولات کشاورزی ممتاز دارند. مسلماً وقتی کیفیت در عرضه محصولات متفاوت باشد، قیمت هم تغییر می‌کند و بالاتر می‌رود، ولی در نهایت از قیمت موجود در فروشگاه‌ها پایین‌تر است.
- قیمت بقیه محصولات چگونه تعیین می‌شود؟
فراورده‌های کشاورزی 5 درصد زیر قیمت درج شده روی کالا به شهروندان عرضه می‌شوند و اقلامی مانند مرغ و گوشت هم طبق عرضه و تقاضا در بازار قیمتشان تغییر می‌کند.
- برای ایجاد ارتباط مستقیم بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان که با کاهش قیمت محصولات رابطه تنگاتنگی دارد، چه برنامه‌ای دارید؟
بیشتر غرفه‌های محصولات کشاورزی ما در اختیار تولیدکنندگان قرار دارد و برای کاهش قیمت اقلام پروتئینی هم سعی می‌کنیم تا آنجایی که در توانمان است هزینه‌ها را پایین بیاوردیم، برای همین بیشتر با شرکت‌هایی که در استان‌های همجوار فعالیت دارند، قرارداد می‌بندیم.
- غرفه‌ها چگونه در اختیار تولیدکننده‌های محصولات کشاورزی قرار می‌گیرد؟
بیشتر این افراد از میان باغداران و کشاورزان انتخاب می‌شوند. اکنون 2 روش برای واگذاری غرفه با توجه به کاربری مربوطه وجود دارد؛ یکی از این روش‌ها فراخوان است که برای غرفه‌های محصولات پروتئینی از این شیوه استفاده می‌شود. روش دوم هم مزایده است که برای غرفه‌های میوه‌های نمونه، میوه بسته‌بندی و فراورده‌های کشاورزی تعیین شده است.
البته معمولاً تعداد متقاضیان در فراخوان حداقل 2 برابر تعداد غرفه‌هاست، حتی گاهی اوقات، تعداد مراجعه بعضی از متقاضیان نسبت به غرفه‌ها به 4 برابر هم می‌رسد. در این مواقع، متقاضیانی که همه تولید کننده‌اند بر اساس مساحت زمین زیر کشتشان و میزان محصولی که تولید می‌کنند، امتیازبندی می‌شوند.
طبق سیاست‌های جدید سازمان هم برنامه‌ریزی شده با شرکت‌های تعاونی توسعه کشاورزان قرار داد بسته شود تا همه کشاورزان بتوانند محصولشان را مستقیم عرضه کنند.
- قیمت اجاره غرفه‌ها به صورتی است که تولید کننده‌ها برای حضور و عرضه میوه خوب در بازارهای تره‌بار رقابت کنند؟
با توجه به اینکه عرضه محصولات کشاورزی با قیمت پایین به شهروندان از اهداف سازمان است، غرفه‌ها با قیمت مناسب به تولیدکنندگان اجاره داده می‌شود. با این حال قیمت اجاره غرفه‌های بازارها و میادین با توجه به موقعیت مکانی بازار و میدان در منطقه و کاربری غرفه فرق می‌کند که توسط شورای اسلامی شهر تهران تعیین می‌شود.
- نظارت بر غرفه‌داران چگونه است؟
مسئولان بازارهای میوه و تره‌بار بر عملکرد غرفه‌داران نظارت مستقیم دارند و همه افراد فعال در بازارهای میوه و تره‌بار موظفند منشور اخلاقی تکریم ارباب رجوع را رعایت کنند. در صورت تخلف از آن منشور که شامل کم‌فروشی، ارائه محصولات بی‌کیفیت، رفتار نامناسب و... است، ابتدا به غرفه‌دار تذکر کتبی و شفاهی داده می‌شود، اگر تخلف ادامه پیدا کند غرفه‌دار اخراج می‌شود.
- درباره رعایت بهداشت و امکانات رفاهی کارگرانی که در بازارها کار می‌کنند حرفی نزدید.
رعایت بهداشت از مسائل ضروری بازارها است که مسئولان باید بر آن نظارت ویژه داشته باشند. به عنوان مثال، روزانه یک تا 2 بار محدوده بازار شسته و سرویس‌های بهداشتی مرتب ضدعفونی می‌شوند. کارگران و مسئولان بازار موظفند کارت بهداشت داشته باشند، این کارت برای غرفه‌دارانی که محصولات بسته‌بندی شده ارائه می‌دهند، یک ساله و برای غرفه‌داران محصولات کشاورزی و پروتئینی و لبنی 6 ماهه صادر می‌شود. امکانات رفاهی مانند خوابگاه و حمام هم در بیشتر بازارها برای کارگران فراهم شده است.
- آیا همه کارگران بیمه هستند؟
خیر، همه کارگران بیمه نیستند، اما با توجه به اینکه امکانات رفاهی در حسن انجام کار، کارگران تأثیر دارد، مسئولان سازمان تصمیم گرفتند با اجرای طرح ساماندهی کارگران، غرفه‌داران را موظف کنند تا کارگران را زیر پوشش بیمه قرار دهند. تاکنون درصد بالایی از این افراد بیمه شدند و پیش‌بینی می‌کنیم در آینده نزدیک همه کارگران بیمه شوند.
همشهری محله - 8
