این نهاد مردمی باید با تلاش در حوزه‌های خدماتی، فرهنگی، اجتماعی و رفاهی و با احداث بزرگراه، فضای‌سبز، کتابخانه، پارکینگ طبقاتی و پاسخگویی به نیازهای مختلف، شهر را به سوی توسعه شهری هدایت کند.
با توجه به اینکه منطقه 10 جزو یکی از مناطقی است که دارای بافت فرسوده است و تراکم جمعیت آن یک دغدغه برای مدیریت منطقه محسوب می‌شود، فراهم‌سازی مقدمات حرکت به سوی توسعه شهری ضروری است و این مسئله مشارکت شهروندان را می‌طلبد. در این زمینه شهرداری با در نظر گرفتن مشوق‌ها، سعی می‌کند شهروندان را وارد عرصه‌های مشارکت در مدیریت شهری کند.
یکی از طرح‌هایی که شهرداری در دستور کار خود قرار داده، طرح تجمیع پلاک‌هاست که هدف از این کار، احیای پلاک‌های ریزدانه و بافت فرسوده است. در این طرح شهرداری 50 درصد عوارض پروانه ساخت را به مالکان و سازندگان می‌بخشد تا کمکی برای احیای بافت فرسوده باشد و در صورت تجمیع پلاک‌ها، کوچه‌های فرعی این زمین‌ها، به سازندگان داده می‌شود.
به تازگی نیز طرح تخفیف 25 درصدی به خوش‌حسابان در زمینه پرداخت عوارض ساخت و ساز، از سوی شهرداری شهر در نظر گرفته شده است. براساس ابلاغیه مصوب شماره 205 شورای اسلامی شهر تهران، ارائه تسهیلات تشویقی عوارض ارزش افزوده را برای شهروندان منطقه شرح داده‌ایم. در این‌باره رئیس اداره درآمد و نوسازی منطقه موضوع را تشریح کرده است.
دریافت عوارض از سازندگان بخش ساختمان یکی از موضوعات پراهمیت برای شهروندان است. «یحیی حسینی» رئیس اداره درآمد و نوسازی شهرداری منطقه درباره نحوه دریافت این عوارض از سازندگان بخش ساختمان و مسکن می‌گوید: «از مهم‌ترین مسائلی که می‌توانیم در امور شهری مربوط به ساخت و ساز نام ببریم، صدور پروانه ساختمانی است.
این پروانه‌ها براساس یکسری ضوابط و قواعد و مقررات شهرداری و مصوبات کمیسیون ماده 5 دستورالعمل‌های حوزه معماری و شهرسازی طی تشریفات مربوط به انجام می‌رسد. براساس قوانین و بر مبنای محاسبه تراکم 120 درصد مازاد تراکم مجاز از متقاضیان دریافت می‌شود.» توسعه زیرساخت‌ها در مورد مصوبه اخیر شورای شهر درباره ارائه تسهیلات تشویقی در بخش ساخت و ساز که تا چه میزان می‌تواند به توسعه زیرساخت‌های شهری کمک کند، می‌گوید:
«براساس مصوبات گذشته شورای‌شهر، شهرداری‌های مناطق می‌توانستند تخفیف و جایزه خوش‌حسابی را برای شهروندان قائل شوند. به دلیل وجود مشکلات مربوط به ساخت و ساز و خرید و فروش تا حدی روند صدور پروانه‌ها با افت مواجه شد و به همان نسبت واگذاری این تسهیلات کاهش پیدا کرده است.
در سال جاری با مشوق‌هایی که در نظر گرفته شده، این مشکل برطرف خواهد شد و در صورت همکاری و مشارکت عمومی شهروندان می‌توان به بهتر شدن وضع زیرساخت‌های شهر و منطقه کمک کرد و امیدوار بود تنوع خدمات‌رسانی شهرداری بیش از گذشته باشد.» ایجاد شرایط مناسب همان‌طور که می‌دانید طی یک‌سال گذشته در اغلب مناطق تهران در بخش مسکن رکود ایجاد شده که با اجرای این طرح بدیهی است شرایط مناسبی برای ساخت و ساز فراهم می‌کند.
حسینی در این‌باره می‌گوید: «با توجه به سیاست‌های جدید شهرداری و شورای اسلامی شهر تهران این سکون در عرصه ساخت و ساز و بخش مسکن در حال تغییر است و در واقع عوارض، بخش مهمی از نیازهای مالی شهرداری را تأمین می‌کند و توانایی مالی برای مدیریت شهری در توسعه زیرساخت‌های شهر بوجود می‌آورد.
در این زمینه شورای شهر با ابلاغ مصوبه تشویق بخش خصوصی، عمومی و شهروندان به حمایت از سازندگان پرداخت و به شهرداری این امکان را داد تا به مدت 4 ماه از تاریخ این مصوبه تسهیلات ویژه تخفیف عوارض و جایزه خوش‌حسابی را در پرداخت نقدی آنها لحاظ کنند. در این صورت 25 درصد عوارض متعلق به زیربنا، تراکم، تغییر کاربری، پیش‌آمدگی، پذیره به عنوان جایزه کسر می‌شود.
در حقیقت این تسهیلات رونق ساخت و ساز در منطقه را در پی داشته و پشتوانه مالی سازندگان را نیز افزایش می‌دهد.»وی درباره اینکه سازندگان دولتی، سازمان‌ها و تعاونی‌ها، چطور می‌توانند از این تسهیلات بهره‌مند شوند، گفت: «در بخش سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی، نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی، به میزان 50 درصد از جایزه، 25 درصد جایزه خوش‌حسابی منظور خواهد شد.»
تأثیر مشوق‌ها وی درباره تأثیرات مشوق‌ها و پرداخت عوارض از سوی شهروندان می‌گوید: «اعتقاد ما بر این است که شهروندان با این طرح می‌توانند علاوه بر اینکه این امکان را به مدیریت شهری می‌دهند تا از ظرفیت‌ها و توان خود برای توسعه عمرانی استفاده کنند، می‌توانند از منافع مادی این طرح نیز استفاده کنند.
مهم‌ترین ویژگی این طرح رسیدگی به امور شهروندان، سرعت بخشیدن در پاسخگویی به مطالبات شهروندان و تسریع در اقدامات عمرانی است.» حسینی در مورد استفاده نکردن به موقع از این تسهیلات و از دست دادن فرصت‌ها گفت: «زمان تعیین شده برای ارائه این تسهیلات کوتاه است و شهروندان باید از این فرصت طلایی استفاده کنند تا بهره‌برداری مناسبی داشته باشند.
در حقیقت به دلیل بخشودگی یک چهارم عوارض مربوطه، بازار ساخت و ساز در حال رونق است و پیشنهاد ما به شهروندان این است که از این تسهیلات به شکل مناسبی استفاده کنند تا مدیریت شهری هم بتواند در این زمینه از همه امکانات و توانایی‌های خود در بهبود شرایط منطقه استفاده کرده و خدمات بیشتری را به شهروندان در محله‌ها ارائه کند.»
تنها منبع درآمد پایدار برای اداره شهر
الیسا ساروی تهران امروز با طهران دیروز تفاوت‌های بسیاری دارد. حالا شهر تهران با این جمعیت، یک شهر با چند خیابان و دروازه کوچک و بزرگ نیست که بتوان آن را با هزینه‌های کم اداره کرد و خدمات مناسبی به شهروندانش ارائه داد. ساماندهی ترافیک، جمع‌آوری زباله، رفت و روب معابر و فعالیت‌های عمرانی از جمله نیازهایی هستند که هر کدام از آنها با هزینه‌های سرسام‌آوری در تهران اجرایی می‌شوند.
نگاهی گذرا به وضع کلی منطقه و نیازهای فراوانی که دارد بیانگر این نکته است که تأمین مالی خدمات ارائه شده، نه تنها یک دغدغه همیشگی است، بلکه ضرورتی است که باید به نوعی آینده‌نگری و اطمینان توأم شود تا مدیریت شهری بتواند با آرامش به مسئولیت‌های خود رسیدگی کند.
مهم‌ترین منبع درآمد شهرداری از عوارض پرداختی ما و از پرداخت عوارض سازندگان آپارتمان‌های کوچک و بزرگ در شهر تأمین می‌شوند. عوارض پرداخت شده از سوی شهروندان تنها منابع درآمد پایدار محسوب می‌شوند که می‌توانند دغدغه مدیریت شهری را کم کنند و خدمات متنوع و کیفی را به یک امر مستمر و همیشگی تبدیل کنند.
نگاهی کوتاه به نحوه اداره شهرهای بزرگ دنیا نیز دلیل محکمی بر این مدعاست که تنها منبع پایدار درآمد برای اداره بهینه شهر، مشارکت شهروندان در هزینه‌های شهری است اما در این زمینه شهرداری تهران طی سال‌های اخیر، فرهنگسازی کرده است و در حال حاضر نیز با در نظر گرفتن مشوق‌ها و تخفیف‌های ویژه خوش‌حسابان می‌خواهد جایگاه مشارکت مالی شهروندان در اداره شهر را نهادینه کند.
در این میان آنچه بیش از هر چیزی قابل تأمل و توجه است اینکه رسیدن به مطلوب در این زمینه نیاز به فرهنگسازی بیشتری دارد. بدون شک غیر از استفاده از اطلاع‌رسانی می‌توان با اجرای برنامه‌های فرهنگی، اجتماعی در فرهنگسراها و مساجد و انتقال چنین مفاهیمی از طریق هماهنگی با شورایاران به نتایج مطلوبی دست یافت.
از سوی دیگر مشوق‌هایی چون تخفیف 25 درصدی عوارض برای خوش‌حسابان در امر ساخت و ساز نیز راهکار خوبی است که از طریق شورای شهر به تصویب رسید. این مشوق نه تنها موجب رونق ساخت و ساز می‌شود، بلکه ساکنان آن را قبل از سکونت در آنها به دریافت بهترین و سریع‌ترین خدمات در محل سکونتشان امیدوار می‌کند. از این رو کمک به شهرداری در حوزه تأمین منابع پایدار درآمدی برای اداره شهر، کمک به خود شهروندان و کمک برای برخورداری از یک شهر پاکیزه و ایمن خواهد بود.
همشهری محله - 10
