ما هم مثل بعضی‌ها هول شدیم رفتیم ببینیم چه خبر است، اما همین که به محل مربوطه رسیدیم فهمیدیم چشمه‌علی کجا و بوستانی که شهرداری دارد بهسازی‌اش می‌کند کجا! آخر یکی نیست بگوید، آقا جان چرا با چوب بر پوستین تو خالی‌ات می‌زنی... نه انصافا خودتان قضاوت کنید، در این ماه مبارک فرض کنید به شما بگویند فلان‌جا پنیر کوپنی می‌دهند و شما هم با عجله این همه مسیر را بروی و ببینی اصلا خبری نیست؛ چه حسی به شما دست می‌دهد؟
البته باز خدا را شکر که چنین اتقاقی در منطقه چشمه‌علی نیفتاده، اما برای نگارنده خیلی سخت و خسته‌کننده بود که چرا عده ای دوست دارند با ارایه اطلاعات غلط زحمات دیگران را زیر سوال ببرند؟
این‌جا کارگران دارند برای بهسازی یک‌بوستان کار خودشان را می‌کنند، چه‌کار به کتیبه دارند؟ چرا حرف بی‌پایه و اساس می‌زنید؟ هر‌چند این دردی است که سال‌ها در جامعه ما ریشه دوانده؛ از برخی عزیزان مثلا کارشناس گرفته تا عموم مردم. چه دردی؟
همین دیگر؛ وقتی کاری انجام نمی‌شود، غالباً حرفی برای گفتن وجود ندارد، اما همین که دست به‌کار می‌شوید انواع و اقسام نظرات و پیشنهاد‌های کارشناس‌مآبانه شروع می‌شود. غیر از این است که گاهی در حرف زدن دست 100تا فیلسوف را بسته‌ایم، اما همین که پای عمل وسط می‌آید بحث همان شترمرغی است که نه تخم می‌گذارد، نه بار می‌برد.
خلاصه حتماً شما هم در روزنامه یا اخبار دیدید یا شنیدید که از قول برخی کارشناسان عنوان شده شهرداری در حال تخریب کتیبه تاریخی چشمه‌علی است، آن‌هم شهرداری که با صرف هزینه‌های گزاف بازسازی ابنیه‌های تاریخی را انجام می‌دهد(مثل دروازهای قدیمی‌تهران)، چگونه می‌خواهد کتیبه‌های قدیمی را تخریب کند؟ برای یافتن این پاسخ ضمن حضور در محل، گفت‌وگویی با مسئولان انجام دادیم تا خودتان در این باره قضاوت‌کنید.
چشمه‌علی کجاست؟
شاید آن‌هایی که کودکی‌شان را در محله شهر‌ری گذرانده‌اند، هنوز خاطرات آب‌تنی در چشمه‌علی را به‌خاطر دارند. این چشمه در حدود 6کیلومتری جنوب‌شرقی تهران قرار گرفته است، چشمه‌ای پر‌آب که از پای صخره‌ای عظیم دل سنگ را می‌شکافد و بیرون می‌آید.
این چشمه را امروزه «چشمه‌علی» می‌گویند. ولی در گذشته‌های دور آن را «نهر‌‌سورنی» ظاهراً منسوب به خاندان بزرگ سوران همزمان با سلسله اشکانیان و ساسانیان می‌نامیده‌‌اند و حتی در فرهنگ لغت دهخدا نیز نامی از آن برده و توضیحاتی نیز داده شده‌است.
این محوطه تاریخی در سال1313 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و محدوده عرصه آن نیز در همان زمان تعیین شد. این چشمه با تپه‌های کناری‌اش از اماکن تاریخی تهران محسوب می‌شود که قدمت آن می‌گوید به بیش از 3هزار سال می‌رسد.
کار ما ربطی به کتیبه چشمه‌علی ندارد
«با توجه به کثرت حضور شهروندان تهرانی و حتی گردشگران در این منطقه، قصد داریم بوستان اطراف تپه تاریخی چشمه‌علی را بهسازی و باز‌پیرایی کنیم». مجتبی عبدالهی شهردار منطقه20 تهران با اعلام این مطلب به همشهری‌زندگی می‌گوید:
«آن‌هایی که از نزدیک و حتی از طریق عکس منطقه چشمه‌علی را دیده‌اند، می‌دانند در منطقه مقابل کتیبه تاریخی چشمه‌علی یک قطعه باغچه شهری وجود دارد که به‌علت عبور‌ومرور و افزایش بازدید‌کنندگان دچار تخریب شده و به‌دلیل شیب تند و افزایش رفت‌وآمد جهت ایمن‌ترشدن آن برای بازدید‌کنندگان دست به‌کار شدیم تا ضمن بهسازی این بوستان با نرده‌گذاری و احداث پلکان در مقابل کتیبه، محیط مناسبی را برای خانواده‌ها و گردشگران فراهم آوردیم. این امکانات در فضاهای اطراف تپه ایجاد شده و اصلا ربطی به کتیبه نداشت که این‌همه قیل‌و‌قال راه‌انداختند».
بیلمکانیکی را دیدند، هول شدند
«استفاده از بیلمکانیکی جهت سرعت بخشیدن به کار و بهتر انجام شدن امور از قرار معلوم باعث شد تا این ذهنیت به‌وجود آید که در حال تخریب هستیم در‌حالی‌که اصلاً این‌طور نیست». عبداللهی می‌گوید:
«بوستان قدیمی چشمه‌علی بیش از 40سال قدمت دارد که برای نخستین بار در سال81 تا دو‌هزا‌ر متر‌مربع توسعه پیدا کرده و قصد داریم برای بار دوم به توسعه و بهسازی آن اقدام کنیم که در این صورت وسعت آن به بیش از 6هزار متر‌مربع خواهد‌رسید و شامل توسعه فضای سبز، چمن‌کاری، گل‌کاری، درخت‌کاری و تعویض مبلمان فرسوده می‌شود. از طرفی بحث نورپردازی تپه چشمه‌علی هم در دستور‌کار ما قرار دارد تا این منطقه زیباتر از گذشته برای شهروندان و علاقه‌مندان جهت گشت‌و‌گذار شود. همه هزینه کردن ما برای این است که مردم از این منطقه تاریخی به شایستگی دیدن کنند حالا اگر قرار باشد آن را خراب کنیم، چه چیزی برای دیدن می‌ماند».
وقتی یک‌جمله دوبار تکرار می‌شود
برای این‌که به‌قول معروف یک‌طرفه پیش قاضی نرفته باشیم و خیال شهروندان را از هر حیث راحت کنیم، تماسی با سید‌محمد‌علی کاکی، رییس اداره میراث فرهنگی شهر‌ری داشتیم تا ماوقع را از زبان وی نیز جویا شویم، اما در کمال تعجب با جمله‌ای روبه‌رو شدیم که پیش از این شهردار منطقه20 گفته بود:
«این اقدام مربوط به فضا‌سازی پارک چشمه‌علی بوده و خارج از محدوده این اثر تاریخی است. در‌واقع ارتباطی با کتیبه تاریخی فتحعلی‌شاه که در این منطقه قرار دارد، نداشته و برای بهسازی پارک است. هم‌چنین فاصله آن با کتیبه زیاد است و آسیبی به این کتیبه تاریخی وارد نمی شود». وی ادامه داد: «من قبلاً با یکی، دو‌خبرنگار هم در این باره صحبت کردم و اشاره به این موضوع داشتم که این بهسازی فقط شامل بوستان اطراف چشمه‌علی می‌شود و نه چیز دیگر».
نیازی به هماهنگی نبود، اما نظارت داریم
وی در پاسخ به این سوال که گفته می‌شود، آیانصب فواره‌های این پارک بدون کار کارشناسی بوده است و آیا فعالیت‌های شهرداری در این محدوده آسیبی به تاریخی بودن آن می‌رساند یا نه، می‌گوید: «این فواره‌هایی که به آن اشاره می‌شود سال‌هاست در این منطقه وجود داشته و مربوط به امروز نیست که بخواهیم در باره آن صحبت کنیم.
از طرفی فعالیت‌های شهرداری آسیبی به نقش برجسته نرسانده و چون این عملیات در خارج از محدوده تاریخی در حال انجام است نیازی به هماهنگی با میراث فرهنگی ندارد. هر‌چند میراث فرهنگی نیز براین اقدام نظارت کامل دارد تا مشکلی پیش نیاید». به‌هر‌حال از صحبت‌های مسئولان شهرداری و میراث فرهنگی می‌توان به این نتیجه رسید که فعالیت‌های بهسازی بوستان چشمه‌علی آسیبی به بافت تاریخی آن نزده و چه بسا به زیبایی و ایمن بودن منطقه کمک کرده است؛ پس این همه قیل و قال برای چه بود؟
همشهری زندگی
