30سال پیش یک زیست‌شناس دریایی، اهل کانادا متوجه شد که حادثه مهمی در زندگی نهنگ‌های خاویاری که در رودخانه لاورنس زندگی می‌کنند رخ داده است. ابتدا تصور می‌شد که شکار بی‌رویه آنها در دهه‌های اخیر باعث نقصان جمعیت آنها شده اما با ممنوعیتی که از طرف دولت برای شکار آنها وضع شد و با گذشت چندین سال متوالی بهبود چندانی در جمعیت آنها رخ نداد. با گذشت بیش از 2دهه و پیدا شدن صد‌ها لاشه از جسد آنها تنها یک پیام به ذهن‌ها خطور می‌کرد و آن اینکه نوعی بیماری از جمله سرطان باعث مرگ آنها شده است.
پس از آزمایش‌های به‌عمل آمده روی لاشه نهنگ‌ها، دانیل مارتین، استاد پاتولوژی (آسیب‌شناسی) در دانشگاه مونترال اعلام کرد که نهنگ‌های سفید، قربانی نوعی سرطان روده‌ای شده‌اند و علت آن جاری شدن ضایعات صنایع آلومینیم به داخل رودخانه اعلام شد.
اکنون نتایج تحقیقات انجام شده به آلودگی‌هایی اشاره می‌کند که در اطراف و اکناف جهان باعث بروز سرطان‌های‌کشنده‌ای در میان آبزیان شده است. سرطانی شدن شیر‌های دریایی کالیفرنیا، ماهی‌های پهن پیکر دریای شمال و گربه‌ماهی‌های دریاچه‌های بزرگ نتیجه سمی شدن محیط‌زیست آنهاست. آبزیانی نظیر لاک‌پشت‌های دریایی، مار‌ماهی‌ها و نهنگ‌های اسپرم‌زا نیز در معرض خطر قرار دارند. در بعضی موارد نیز گونه‌هایی در حال انقراضند و تنوع اکوسیستم دریا مورد تهدید قرار گرفته است. افزایش این نوع بیماری‌ها نه تنها جان آبزیان را تهدید می‌کند بلکه زنگ خطری است برای ساکنان آن مناطق که از دریاها بهره‌برداری می‌کنند.
نقش آبزیان در شناسایی بیماری‌ها
دنیس مک‌آلوز، آسیب‌شناس حیات‌وحش در نیویورک معتقد است که مدت‌هاست حیوانات، پیش قراولان آسیب‌های انسان‌ها بوده‌اند. در منطقه کبک کانادا که در مجاورت رودخانه لاورنس قرار گرفته تعدادی از کارگرانی که در صنایع آلومینیم کار می‌کردند به بیماری‌هایی نظیر سرطان‌مثانه، مشکلات ریوی و سوء‌هاضمه و سرطان‌پستان مبتلا شدند.
تحت نظر داشتن دقیق جمعیت‌های حیات‌وحش کمک زیادی به شناسایی بیماری‌های آینده بشر می‌کند زیرا عود کردن سرطان‌های بشری که از طریق آلودگی‌های محیط‌زیست انجام می‌گیرد ممکن است سال‌ها طول بکشد درصورتی که بیماری‌های حیات‌وحش و آبزیان بسیار زود‌تر ظاهر می‌شود. با وجود این منابع مالی کمی برای تشخیص بیماری‌های
حیات وحش و آبزیان در نظر گرفته می‌شود و علت اکثر بیماری‌های آنها در هاله‌ای از ابهام باقی می‌ماند.
موانعی نظیر ارتفاع زیاد آب و فشار آب در مناطق عمیق دریاها، جمع‌آوری و زیرنظر‌داشتن حیوانات بیمار را با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند و اجساد اکثر آبزیان بیمار قبل از آنکه پژوهشگران به آنها دست یابند طعمه جانوران لاشخور شده و از بین می‌روند.
کارول متییر، آسیب شناس در مرکز مطالعات بین‌الملل می‌گوید، روی هم رفته بیماری سرطان در حیوانات نسبت به انسان بسیار نادر است و علتش هم این است که پرندگان و حیوانات کوچک جثه نسبت به انسان طول عمر کمتری دارند و مجال رشد تومورهای سرطانی در آنها کم است.
در طول 34سال گذشته در مرکز بین‌المللی سلامت حیات‌وحش بیش از هزار جانور مورد آزمایش قرار گرفته و تنها در 22 مورد آنها تومورهای سرطانی یافت شده و تعداد انگشت‌شماری از آنها بر اثر سرطان از بین رفته‌اند. میزان مرگ‌ومیر در جانوران بر اثر سرطان نسبت به انسان حدود 5000 بار کمتر است.کارول عقیده دارد، درصورتی که حیوانی بیمار تشخیص داده شود به سختی می‌توان ثابت کرد که بیماری آن مربوط به آلودگی‌های همان محیط‌زیست است چون محدوده جغرافیایی تردد آنها بسیار گسترده است و تعداد مبتلایان به آن بیماری نیز بسیار کم است. بسیاری از تومورهای آبزیان در اثر رشد سلولی وحشی که مربوط به‌خود حیوان است به‌وجود آمده‌اند. البته بعضی آلودگی‌های پایدار بدون شک در تولید خوشه‌های سرطانی دخیل هستند.
اما به‌رغم موانع موجود، شناسایی حیواناتی که در معرض سرطان قرار داشته یا به آن مبتلا شده‌اند بسیار مهم است چون از یک سو باید از جمعیت آنها حفاظت شود و از سوی دیگر از افرادی که در مجاورت آنها قرار دارند حمایت لازم صورت گیرد.
Scientific American.com
