البته این خواسته، توقع زیادی نیست، اما باید به این نکته هم توجه داشت که راه‌اندازی ایستگاه‌های جدید آن هم با وجود محدودیت‌های مالی شرکت مترو کار چندان آسانی نخواهد بود.
این گزارش،روایتی است از واکنش های «مسافران» به ایستگاه های جدیدی که حالا می توان گفت، جای خود را در برنامه ریزی سفر ده‌ها هزار تهرانی پیدا کرده اند. ایستگاه‌های جدید خط یک مترو در حالی راه‌اندازی شدند که هنوز بخش‌های مهم این پروژه به‌طور کامل اجرا نشده بود.
عدم راه‌اندازی کامل پلههای برقی و سیستم تهویه هوای ایستگاه‌ها مسایلی بود که هر مسافری به آن اشاره می‌کرد. مجریان پروژه معتقدند تاکنون اکثر مشکلات موجود برطرف شده، اما نظر شهروندان نشان می‌دهد که تا تکمیل نهایی ایستگاه‌های جدید این خط راه نسبتا طولانی باقی است.
شمالی‌ترین ایستگاه‌های مترو
خط یک مترو از ابتدای سال84 در حالی گشایش یافت که عملیات تکمیلی و توسعه این خط هم‌اکنون نیز در جریان است. پروژه توسعه شمالی این خط دارای 3فاز بود که فاز اول آن با راه‌اندازی 3ایستگاه جدید میرداماد، دکترشریعتی و قلهک به اجرا درآمد. تونل این مسیر به صورت زیرزمینی و با روش ایرانی-اتریشی احداث شده که از شمال ایستگاه شهیدحقانی در انتهای خط یک آغاز و تا ایستگاه قلهک در خیابان دکترشریعتی ادامه می‌یابد.
البته قرار است در قسمت بعدی پروژه شاهد رسیدن این خط به ایستگاه قیطریه باشیم که مدیران مترو قول دادند این کار را تا اواخر شهریورماه و مصادف با روز عید فطر به انجام رسانند. عملیات توسعه و راه‌اندازی تجهیزات جدید این خط با سرمایه‌گذاری طرف خارجی و با قراردادی 275میلیون تومانی تکمیل شد که در بخش اجرا با توان مهندسان و پیمانکاران داخلی ادامه یافت.
ضمن این‌که 28مشاور و 15پیمانکار در 6کارگاه از 11جبهه کاری در توسعه این مسیر فعالیت داشتند که بیشتر اقدامات اجرایی این خط با همت و توان متخصصان داخلی، بومی‌سازی شد. هم‌اکنون ایستگاه‌های میرداماد، دکترشریعتی و قلهک به طور تمام‌وقت از ساعت5ونیم الی 22 و 30 دقیقه با سرفاصله 15دقیقه فعالیت می‌کنند که شهروندان خیابان میرداماد و خیابان‌های دکترشریعتی، ظفر، یخچال، زرگنده و دولت می‌توانند به راحتی از طریق این 3ایستگاه وارد شبکه مترو شوند.
با توجه به عدم تجهیز کلی ایستگاه‌های جدید و وجود مشکلاتی از قبیل پله‌برقی و سیستم تهویه هوا، اما مدیران مترو بر این باورند که در حال حاضر هم حجم قابل‌توجهی از ترافیک شمال شهر به این طریق کاهش یافته است.
جزییات ایستگاه‌های جدید خط یک
طبق اعلام شرکت بهره‌برداری مترو تهران تاکنون 14دستگاه پله‌برقی از مجموع 20دستگاه پله‌برقی در 3ایستگاه‌های دکترشریعتی، میرداماد و قلهک راه‌اندازی شده و البته مسئولان مترو وعده دادند تا پایان تیرماه تمامی پلههای برقی تکمیل و به بهره‌برداری برسد. از مجموع کل پلههای برقی ایستگاه‌های جدید تعداد 3دستگاه پله‌برقی در ایستگاه قلهک، 7دستگاه در ایستگاه دکترشریعتی و 4 دستگاه در ایستگاه میرداماد نصب و راه‌اندازی شده است. ایستگاه میرداماد با مساحت 4050مترمربع یکی از کوچک‌ترین ایستگاه‌های راه‌اندازی شده در طرح توسعه شمالی خط یک محسوب شده و تا تکمیل کامل پروژه فاصله زیادی ندارد.
در مقابل باید به ایستگاه دکترشریعتی اشاره کرد که با مساحت 10500مترمربع بیشترین وسعت را در بین ایستگاه‌های جدید دارد و هم‌اکنون با بیش از 90درصد پیشرفت اجرایی به مراحل پایانی نزدیک می‌شود، اما شلوغ‌ترین ایستگاه جدید طرح توسعه شمالی، ایستگاه قلهک است که به دلیل نقطه پایانی خط یک در هر دو سمت رفت و برگشت مسافران زیادی را جابه‌جا می‌کند.
این ایستگاه با مساحت 8210مترمربع و اختصاص 2500مترمربع به فضای تردد مسافر، روزانه به تعداد زیادی از شهروندان سرویس‌دهی می‌کند. ایستگاه قلهک هم‌چنین در حال راه‌اندازی چندین دستگاه پله‌برقی باقی‌مانده است تا دسترسی مسافران از مسیر ورودی به سکوی قطار و مسیر بالعکس هموارتر شود. البته جالب است بدانید تاکنون در کل ایستگاه‌های راه‌اندازی شده مترو در خطوط یک، 2، 4 و 5 به ترتیب ۷۷ ، ۹۷، ۱۲ و ۲۹ دستگاه پله‌برقی نصب و راه‌اندازی شده است.
افزایش مسافران ایستگاه‌های جدید
از همان روزهای نخست تمام‌وقت شدن ساعت کار ایستگاه‌های میرداماد، دکترشریعتی و قلهک تعداد مسافران این ایستگاه‌ها نیز تقریبا 6برابر شد و طبیعتا فشار شهروندان جهت تکمیل ایستگاه‌ها نیز بیشتر شد. پیش از تمام‌وقت شدن ایستگاه‌ها روزانه بیش از 3هزار مسافر در 3ایستگاه جدید تردد داشتند که از اواسط تیرماه این تعداد فقط در ایستگاه قلهک به5هزار نفر در روز رسید.
در ایستگاه دکترشریعتی نیز وضعیت به همین شکل است. به طوری‌که پیش از تمام‌وقت شدن ساعت کار، میزان تردد روزانه مسافران حدود 1500نفر بود که هم‌اکنون با پیشرفت عملیات اجرایی و تکمیل و شناخته شدن بیشتر ایستگاه تعداد مسافران روزانه به 7000نفر رسیده است. ایستگاه میرداماد نیز وضعیت مشابهی داشته و تعداد مسافران روزانه آن از 2هزار نفر به بیش از 10هزار نفر افزایش داشته است. البته تکمیل شدن این 3ایستگاه و نصب کامل پلههای برقی تعداد مسافران شمالی خط یک مترو را تا حد قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد.
یکی از مشکلات طرح توسعه خط یک مترو، سرفاصله زیاد حرکت قطارها در 3ایستگاه مذکور است که به 15دقیقه می‌رسد. در این خصوص هم مسئولان مترو وعده دادند از نیمه دوم سال این مشکل برطرف شده و سرفاصله حرکت قطارها در ایستگاه‌های جدید مانند سایر ایستگاه‌های به حد معمول می‌رسد. شرکت مترو این نارسایی را به مشکلات موجود در افزایش تعداد قطارهای ناوگان خود ربط داده و معتقد است با دریافت بودجه لازم این شرکت می‌تواند این کاستی را برطرف کند.
مبادا اسمی از من بیاورید!
اولین مصاحبه‌شونده ما مسافری بود که برای جلب اعتماد وی جهت اظهارنظر درخصوص ایستگاه‌های جدید خط یک ناچار شدیم بیش از 10دقیقه وقت بگذاریم. این آقا که سرانجام به شرط عدم معرفی خود رضایت به مصاحبه داد، در ایستگاه میرداماد در انتظار رسیدن قطاری بود که به سمت قلهک می‌رفت.
وی ضمن اظهار رضایت از سیستم حمل‌ونقل مترو تهران گفت: شهرداری تهران کار بزرگی را ر عرصه حمل‌ونقل شهری شروع کرده ولی باید توجه داشت در کنار گسترش مترو باید تجهیز و تکمیل ایستگاه‌ها را هم مدنظر قرار داد. البته این مسافر که به قول خودش استفاده چندانی از مترو نمی‌کند بحث صرفه‌جویی اقتصادی و هم‌چنین کاهش آلودگی هوا را از مهم‌ترین اثرات مترو ذکر کرد.
مترو را به همه توصیه می‌کنم
در ایستگاه میرداماد به مسافر دیگری نیز برخوردیم که خود را خطیبی معرفی کرد با شغل شریف استادی. او در هفته 3 یا 4بار از مترو برای سفرهای درون‌شهری خود استفاده می‌کند و به تمام دوستان و نزدیکان نیز این وسیله حمل‌ونقلی را توصیه می‌کند.
آقای خطیبی از مسئولان مترو خواست تا هر چه زودتر عملیات اجرایی و تکمیلی برخی از ایستگاه‌ها ازجمله ایستگاه‌های جدید را به اتمام رسانند تا هر روز شاهد افزایش تعداد مسافران مترو باشیم. این استاد دانشگاه صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌ها را بزرگ‌ترین عامل تشویق و ترغیب شهروندان به استفاده از مترو می‌داند و معتقد است وقتی می‌توان از نقاط شمالی تهران به سادگی و در کمال امنیت به مناطق مرکزی و جنوبی شهر دسترسی داشت، دلیلی برای عدم استفاده از مترو وجود ندارد.
مترو ایمن، سریع اما...
آقای سهراب یزدانی، کارشناس پروژه‌های نفتی است که اتفاقا به دلیل شرایط شغلی، طعم سفر با مترو کشورهای خارجی را هم چشیده است. او خود را مسافر جدید ایستگاه میرداماد معرفی می‌کند و البته قصد دارد تا حد امکان از مترو استفاده کند. وی پس از تمجید فراوان با اشاره به برخی مشکلات مترو گفت:
در امنیت و سرعت سفر با مترو هیچ شک و تردیدی نیست، اما برخی نارسایی‌ها باعث می‌شود که بعضا استفاده از ماشین ترجیح داده شود. یکی از مشکلات خط یک، تغییر قطار در ایستگاه شهیدحقانی برای رسیدن به ایستگاه قلهک است.
مثلا اگر از ایستگاه هفت‌تیر سوار مترو شویم در برخی مواقع به دلیل عدم ادامه مسیر قطار به ایستگاه آخر باید در ایستگاه شهیدحقانی پیاده شد و مجددا در همین خط سوار قطاری شد که تا ایستگاه پایانی می‌رود! مهندس یزدانی فاصله طولانی سرخط قطارها را نیز یکی دیگر از مشکلات خط یک مترو می‌داند.
مترو به شرط پله برقی
خانم سالخورده‌ای در موقع بالا آمدن از پله‌ها، البته از نوع برقی! توجه ما را جلب کرد و برای مصاحبه به طرفش رفتیم. خانم جوادی‌نیا در همان ابتدای صحبت آب پاکی را روی دست‌مان ریخت و گفت: به دلیل نزدیکی ایستگاه به منزل و هم‌چنین راحتی رفت و آمد از مسافران دایمی مترو هستم ولی به شرطی که ایستگاه موردنظرم مجهز به پله‌برقی باشد.
خوشبختانه ایستگاهی که امروز مقصد من است دارای پله‌برقی است و می‌توانم به‌رغم بیماری قلبی از لب سکو به در خروجی ایستگاه برسم. وی یادآور شد که ایستگاه‌های جدید پیش از این شرایط تردد وی و دیگر همسن و سال‌های او را نداشتند. این خانم فقط به شلوغی مترو و تاخیر قطارها در برخی از اوقات انتقاد کرد و گفت: اگر این مشکلات برطرف شود می‌توان مترو را از هر نظر بهترین وسیله حمل‌ونقل عمومی در تهران برشمرد.
فقط با وسیله شخصی تردد می‌کنم
برای ادامه گزارش به نقطه بعدی یعنی ایستگاه دکترشریعتی آمدیم. ایستگاهی که هنوز مانند ایستگاه قبلی تکمیل نشده و در نقاط مختلف آثاری از عملیات اجرایی تاسیسات و پله‌برقی به چشم می‌خورد. به سراغ مسافری رفتیم که با سرعت به سمت سکو می‌رفت. این مسافر هم راضی به معرفی خود نشد و اظهار کرد که برای اولین بار است از مترو استفاده می‌کند.
وی که قصد عزیمت به ایستگاه امام‌خمینی(ره) را داشت، گفت: هیچ‌گاه نیاز به مترو ندارم و ترجیح می‌دهم همواره با خودرو شخصی در شهر تردد کنم! این شهروند عزیز که دلیلی برای ادامه هم‌صحبتی با ما نمی‌دید، به عنوان مسافر تازه‌وارد به شبکه مترو شرایط انتقاد و مقایسه ایستگاه‌ها با یکدیگر را نداشت و فقط به تنها پله‌برقی راه‌اندازی نشده ایستگاه دکترشریعتی خرده گرفت!
تنها مشکل من پله غیربرقی است
اظهارات این خانم هم در نوع خود جالب بود. این مسافر که وی هم دلیلی برای معرفی خود نمی‌دید کاری به سوال ما نداشت و فقط به انتقاد و گلایه پرداخت. وی بدون در نظر گرفتن موضوع گزارش به ایستگاه شهدا در خط4 مترو اشاره کرد و افزود: تنها مشکل من به عنوان مسافر دایمی مترو عدم نصب پله‌برقی‌های ایستگاه شهداست.
البته ایستگاه‌های جدید هم در برخی قسمت‌ها دارای نواقص و کاستی‌هایی هستند ولی به دلیل مدت کوتاه راه‌اندازی آن‌ها می‌توان مشکلات را تحمل کرد. این خانم در طول صحبت‌هایش بارها به این موضوع اشاره کرد که این مطالب چاپ نخواهد شد و مسئولان هیچ ترتیب اثری به انتقادات وی نخواهند داد! ما هم به جای قسم و آیه آوردن ترجیح دادیم برای اثبات این طرز فکر اشتباه نظرات این خانم را کامل و شفاف منعکس کنیم.
بی‌انصافی است اگر انتقاد کنم
ایستگاه قلهک به عنوان نقطه پایانی خط یک مترو یکی دیگر از ایستگاه‌های جدید این خط است که از نظر تردد مسافر حجم بسیار بالایی دارد. این بار ترجیح دادیم که به جای مسافران این ایستگاه به سراغ یکی از عوامل اجرایی پروژه برویم. وی در ابتدا به این موضوع اشاره کرد که تا تکمیل ایستگاه قلهک زمان باقی‌مانده و نمی‌توان برخی از کمبودها را به نواقص کلی ربط داد.
او که خود را در عین حال مسافر همیشگی مترو معرفی می‌کند، معتقد است: حجم کار در ایستگاه‌های جدید بسیار بالاست و تمامی عوامل اجرایی در نقاط مختلف پروژه مشغول کار و فعالیت شبانه‌روزی هستند. بی‌انصافی است که برخی مسافران نتیجه سال‌ها زحمت و تلاش عوامل اجرایی را نادیده گرفته و درخصوص سیستم حمل‌ونقل مترو ناعادلانه انتقادات می‌کنند. البته این حق واقعی شهروندان است که در بهترین شرایط از سیستم خدماتی مترو بهره‌مند شوند.
سیستم تهویه را هم درست کنید
در گوشه‌ای از ورودی ایستگاه قلهک نظرمان به غرفه عرضه محصولات فرهنگی جلب می‌شود که با توجه به عدم اتمام عملیات تکمیل و تجهیز ایستگاه واقعا جای تعجب دارد! محمد مهدی مشکوری، مسئول این غرفه بدون جانبداری از شرکت مترو، ضمن اشاره به زحمات عوامل می‌گوید: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ایستگاه تازه‌تاسیس قلهک، تکمیل نشدن پله‌برقی و سیستم تهویه است که باید هر چه سریع‌تر برطرف شود. یکی از اثرات مثبت و مهم سفرهای شهری با مترو بحث مرقوم به صرفه بودن آن است که در مقایسه با کرایه خودروهای مسافربر و تاکسی مبلغ قابل‌توجهی خواهد بود.
وی در ادامه به وسعت و سنگینی عملیات اجرایی در مترو اشاره کرد و گفت: به هیچ عنوان نباید منکر تلاش شبانه‌روزی مهندسان و کارگران مترو بود، چرا که هر روز از نزدیک شاهد تلاش آنان در جهت تکمیل این ایستگاه هستم.
از کرایه تاکسی راحت شدیم
آقای بابایی یکی دیگر از مسافران جدید ایستگاه قلهک است که به عنوان کارمند، سیستم حمل‌ونقل مترو را تایید و به دیگران توصیه می‌کند. بابایی دسترسی راحت و آسان به این ایستگاه را عامل اصلی استفاده از مترو ذکر کرده و می‌گوید: راه‌اندازی این ایستگاه توانست دسترسی شمال تهران به نقاط مختلف شهر از قبیل مراکز مهم اداری-تجاری را میسر کرده و در ترافیک خیابان‌های این محدوده اثرگذار باشد.
پیش از این بسیاری از اهالی محدوده ایستگاه قلهک چاره‌ای جز استفاده از تاکسی برای رسیدن به محل کار خود نداشتند ولی هم‌اکنون به راحتی می‌توان با حداقل قیمت در مترو، حداکثر تسهیلات را برای جابه‌جایی در شهر دریافت کرد. ضمن آن‌که مشکلاتی هم هنوز در ایستگاه هست که باید هر چه سریع‌تر مرتفع شود. مثلا این ایستگاه نیاز به راه‌اندازی کامل پلههای برقی و هم‌چنین سیستم تهویه هوای مناسب دارد.
تعمیر و تجهیز قطارهای مستهلک
از همان روزهای ابتدایی راه‌اندازی ایستگاه‌های جدید، یکی از مسافران دایم ایستگاه قلهک بودم، چراکه بیشتر تردد من در تهران به‌وسیله این سیستم صورت می‌گیرد. آقای محمودی ضمن بیان این مطالب ، درخصوص ایستگاه‌های جدید خط یک مترو می‌افزاید: در یکی از ادارات کارمند هستم و هر روز با مترو سر کار می‌روم.
راه‌اندازی ایستگاه قلهک نقش زیادی در سفرهای روزمره شهروندان شمال تهران داشت که این ادعا در افزایش روزافزون تعداد مسافران کاملا آشکار و پیداست. البته افزایش مسافران مترو نیاز به سرویس بیشتر و بهتری دارد که از آن جمله می‌توان به تجهیز سیستم تهویه هوا اشاره کرد.
ایستگاه‌های جدید هم‌چنان مسافران بیشتری را در خود جای می‌دهند که مدیران مترو باید به موازات جذب این تعداد مسافر به تکمیل پروژه‌های تازه‌تاسیس نیز بپردازند. ضمن آن‌که تعمیر و تجهیز قطارهای مستهلک نیز می‌تواند این ناوگان را کارآمدتر کند.
همشهری مسافر
