مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی نظرش را درباره «لایحه فرزندخواندگی» اعلام کرد. کارشناسان این مرکز معتقدند که« اولاً در این لایحه به زنان و دختران بدون شوهر نیز حق داده شده است تا سرپرستی کودکان و نوجوانان بدون سرپرست را برعهده گیرند (بند ج ماده5) در حالیکه این امر میتواند موجب شود سنت نکاح مورد تشویق و ترغیب قرار نگیرد و وسیلهای برای ارضای کمبودهای عاطفی اشخاص مجرد فراهم شود.»
آنها با این دلیل از مسئولان کشور میخواهند تا این لایحه را بهگونهای اصلاح کنند که زنان و دختران بدون شوهر شانس سرپرستی فرزندخوانده را از دست بدهند. در بخش دیگری از این اظهار نظر کارشناسی آمدهاست: «ثانیاً در حالی که در ماده یک قانون 1353 تنها به زن و شوهر مقیم ایران با توافق یکدیگر حق سرپرستی داده شد، در لایحه فعلی به همه اتباع ایرانی چه مقیم ایران باشند یا مقیم خارج از کشور حق سرپرستی اعطا شده است (ماده 3 و ماده 4 لایحه). این امر با توجه به عدمامکان نظارت بر افراد مقیم خارج از کشور میتواند موجب بروز مشکلاتی شود. در خرداد ماه گذشته مدیرکل دفتر شبه خانواده سازمان بهزیستی در توضیح این بخش از لایحه فرزندخواندگی گفت:« این زوجها باید در 6ماهه نخست واگذاری کودک در ایران بمانند.»
حمیدرضا الوند افزود: «کودک 6 ماه بهصورت موقت تحت نظارت بهزیستی به آنها واگذار میشود که طی این مدت نیز باید در ایران بمانند و پس از گذراندن این دوره با نظر دادسرا و بهزیستی فرزند به آنها واگذار میشود و میتوانند او را با خود به خارج از کشور ببرند.»
نواقص قانون بیشتر شده
گزارش مرکز پژوهشها صراحتا اعلام کرده که نواقص این قانون نسبت به قانون پیشین بیشتر شدهاست، آنها این مثال را آوردهاند که قانون مصوب سال1353 نسبت به مسئولیت اداره اموال و داراییهای صغار ساکت است و لایحه جدید هم تکلیف این مسئله را روشن نکرده ومشکلات قانونی همچنان حل نشده باقی ماندهاست.
حذف «فاقد سرپرست»
نخستین پیشنهاد اصلاحی که مرکز پژوهشهای مجلس خواستار اجرای آن است حذف عبارت «فاقد سرپرست» است. این مرکز خواسته که «در ماده یک عبارت «فاقد سرپرست» حذف شود تا اینکه دادگاه بتواند سرپرستی کودکان و نوجوانانی را که سرپرست دارند ولی سرپرست قانونی غبطه کودک را رعایت نکردهاست به سازمان بهزیستی بسپارد.»
درصورتی که این خواسته مرکز پژوهشها عملی شود، دست سازمان بهزیستی و نیز قوه قضاییه برای واسپاری کودکان بد سرپرست بازتر خواهد شد و به این ترتیب بخش بزرگی از مشکلات این گروه از کودکان حل میشود.
21 هزار کودک
درحال حاضر 21هزار کودک تحت پوشش هستند که از این میان 11هزار و 500 کودک به خانوادههای جایگزین سپرده شدهاند. 9هزار و 500 کودک نیز در خانههای کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی نگهداری میشوند.