همشهری آنلاین – مجیدجباری: سگ‌های ولگرد تهدید جدی برای تنوع زیستی و گونه‌های حساس و در معرض انقراض در ایران و جهان به شمار می‌روند. طبق آمار اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت( IUCN) سگ‌های ولگرد یکی از عوامل اصلی کاهش جمعیت ۱۸۸ گونه جانوری ارزشمند در سراسر جهان هستند و در انقراض حداقل ۱۱ گونه دخالت داشتند. همچنین بر اساس مطالعات انجام شده از سوی دانیال نیری، کارشناس دانشگاه ایالتی هومبولت کالیفرنیا، حمله سگ‌های ولگرد به دست کم ۱۷ گونه پستاندار در ایران گزارش شده است. تلف شدن ۱۷ قلاده یوزپلنگ آسیایی در زیستگاه‌های ایران هم از جمله تلفات جبران ناپذیری است که سگ‌های ولگرد به حیات وحش وارد کرده‌اند. علاوه بر «شکار مستقیم گونه‌های حیات وحش» شگ‌های ولگرد یا بلاصاحب از طریق «رقابت غذایی با گونه‌های بومی و «انتقال بیماری به حیوانات» سبب برهم زدن تعادل زنجیره غذایی و تغییر اکوسیستم‌ها می شوند و از این طریق در کاهش تنوع زیستی و جمعیت حیات وحش نقش دارند.

بزرگترین دشمن حیات وحش

با اینکه فعالیت‌های مخرب انسانی، بزرگترین دشمن تنوع زیستی و کاهش جمعیت گونه‌های حیات وحش است اما با توجه به افزایش شدید جمعیت سگ‌های بلاصاحب(پرسه زن) نباید از آسیب‌هایی که این حیوانات بر کاهش جمعیت گونه‌های حیات وحش دارند، غافل شد. در مناطقی مانند زیستگاه‌های آهوی ایرانی و گوزن زرد، برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که یکی ازدلایل کاهش جمعیت این گونه‌ها، حملات سگ‌های ولگرد بوده است. گوشتخوران نیز از گزند سگ‌های ولگرد در امان نبوده و بر اساس آمارهای سازمان حفاظت محیط زیست، گزارش‌هایی از حمله گله‌ای سگ‌های ولگرد به یوزپلنگ ایرانی، کاراکال، گربه شنی، پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای و... ثبت شده است.»

ورود گله‌ها به مناطق تحت حفاظت

یک فعال محیط زیست در این باره گفت: «سگ‌ها در طول سالیان طولانی توسط انسان اهلی و از اجداد خود در طبیعت جدا شدند، اما همین حیوانات اهلی به‌دلیل اقدامات و رفتار غیرمنطقی برخی انسان‌ها بلای جان حیات وحش شده‌اند. در سال‌های اخیر در ایران به‌دلیل مشکلات اجتماعی و مدیریتی، معضل سگ‌های ولگرد حل نشده است. در کنار این مشکل با توسعه فرهنگ غلط غذارسانی غیر مسئولانه به حیوانات ولگرد، جمعیت سگ‌ها به شدت در حال افزایش است و ازدیاد سگ‌های ولگرد باعث شده گله‌ها وارد زیستگاه‌ها و مناطق تحت حفاظت شوند. متخصصان حیات وحش و محیط‌زیست در سال‌های اخیر تقریبا از همه مناطق کشور، حمله سگ‌های ولگرد به حیات‌وحش را ثبت و گزارش کرده‌اند. نمونه آن حمله ۳ سال پیش سگ‌های ولگرد به گله‌های قوچ و میش در پارک ملی بمو است.»

تصویری نگران‌ کننده از تجمع سگ‌های ولگرد | این نکات را درباره سگ گزیدگی بدانید

افزایش تلفات در پارک‌های ملی

حسین آخانی در گفت‌وگو با همشهری‌آنلاین ادامه داد: «هم‌اکنون به‌دلیل گسترش شهرها، روستاها، توسعه ساخت‌وساز و مهم‌تر از همه تب و عطش ویلاسازی در طبیعت، تمام زیستگاه‌های کشور در همسایگی مناطق مسکونی قرار دارند و با این فرمول می‌توان برآورد کرد که همه زیستگاه‌های کشور در معرض خطر سگ‌های ولگرد هستند. به‌عنوان مثال، زیستگاه‌های بزرگ و معروف مانند مناطق حفاظت‌شده پارک ملی خجیر، سرخه‌حصار و ورجین نمونه‌هایی هستند که در این سال‌ها تعداد سگ‌های ولگرد در آنها به‌شدت افزایش پیدا کرده و گزارش‌های بسیاری از تلفات حیات‌وحش در این زیستگاه‌ها به‌دلیل حمله سگ‌های ولگرد ثبت شده است.»

این فعال محیط زیست به پدیده غیرعادی برخی افراد برای غذارسانی غیر مسئولانه به سگ‌های ولگرد اشاره کرد و گفت:« نتیجه این رفتارها، افزایش تلفات در گونه‌های حیات‌وحش است. جمعیت سگ‌های ولگرد به اندازه‌ای زیاد شده ‌که حالا وارد زیستگاه‌ها شده، به حیوانات دیگر حمله می‌کنند و حق زیست گونه‌های در معرض خطر انقراض را سلب کرده‌اند.»