و پس از یک دوره حدود 2 سال و نیمه که با افزایش چشمگیر مبادلات و رشد شدید قیمت‌ها همراه بود دوباره وارد دوران رکودی شد که از آن بیش از یک سال می‌گذرد، دورانی که طی آن برای نخستین بار طی 30 سال گذشته نرخ مسکن شاهد روندی نزولی بوده است ولی به رغم نزول قیمت باز هم رونق به بازار برنگشته است.
شهرداری تهران که اواخر سال گذشته قصد داشت عوارض ساخت‌وساز را حدود 10 درصد افزایش دهد، اکنون حاضر شده بخشی از این عوارض را به عنوان تخفیف به سازندگان ببخشد تا بلکه ساخت‌وساز رونقی بگیرد و از این طریق، مشکل درآمدهای معوقه شهرداری برطرف شود.
ساختمان‌سازی در پایتخت به حدی راکد شده که برخی نهادهای غیر‌مسئول در حوزه مسکن را نیز به تلاش برای خارج کردن بازار از این وضعیت واداشته است؛ در حالی که وزارت مسکن در صدد برنامه‌ریزی برای حمایت مالی از انبوه‌سازان است، شهرداری تهران به عنوان نهادی وابسته به درآمدهای ساخت‌وساز نیز تخفیف‌های ویژه‌ای برای سازندگان مسکن در نظر گرفته است؛
عوارض ساخت که به اعتقاد برخی مسئولان دولتی بخش مسکن، حدود 20درصد از قیمت تمام شده را شامل می‌شود. این تصمیمی تازه از سوی شهرداری به تصویب شورای شهر رسید. بر این اساس تا پایان دی ماه سال جاری چنانچه متقاضیان ساخت‌وساز هزینه عوارض ساخت را به صورت نقدی به شهرداری بپردازند، 20درصد تخفیف خواهند گرفت. همچنین کسانی که برای سال آینده قصد ساخت‌وساز دارند چنانچه امسال عوارض آن را به شهرداری بپردازند مشمول تخفیف 25درصدی خواهند شد.
از پارسال تا امسال
سال گذشته شهرداری پایتخت توانست 85 درصد از بودجه پیش‌بینی شده از محل عوارض درآمد را کسب کند و در 15درصد مابقی ناکام ماند به همین خاطر شیوه تخفیف در عوارض به شرط پرداخت نقدی راهکار جدید برای جلوگیری از تکرار رخداد سال قبل در شهرداری تهران است.
این در حالی است که کارشناسان مسکن معتقدند علت رکود ساخت وساز نگرانی انبوه‌سازان از عدم فروش واحدها است. اردیبهشت سال گذشته نیز معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران گفت: «برای کاهش قیمت مسکن در کلانشهر تهران، 17 درصد از عوارض ساخت و ساز را دریافت نمی‌کنیم.» نصرت‌الله کاشانی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس در خصوص راهکارهای ارائه شده از سوی شهرداری تهران برای کاهش قیمت مسکن، گفته بود:
«برای اینکه قیمت مسکن را کاهش دهیم کل راه‌پله‌ها را از زیر بنا کم کرده‌ایم و حدود 17 درصد از عوارض ساخت و ساز را نیز دریافت نمی‌کنیم.» رکود در بازار مسکن تعداد واحدهای در آستانه فروش را افزایش داده؛ طوری‌که فروشندگان حاضر شده‌اند قیمت را از حد مورد انتظارشان نیز پایین‌تر بیاورند، اما همچنان خریداری وجود ندارد.
آیا اکنون تخفیف در عوارض ساخت می‌تواند بازار مسکن را از رکود خارج کند؟ افرادی که تحت هر عنوان بدهی خود را به شهرداری تهران به صورت یکجا و نقد پرداخت کنند، ¨در مرحله اول پرداخت© 20درصد تخفیف دریافت خواهند کرد. سخنگوی شورای شهر تهران در این باره می‌گوید:
«شهرداری تهران برای ترغیب شهروندان به ساخت‌وساز در تهران تسهیلات جدیدی قائل شده است.» خسرو دانشجو در پایان دویست و پنجمین جلسه غیرعلنی شورای شهر که بدون حضور مستمع برگزار شد در جمع خبرنگاران تأکید کرد: «با توجه به آنکه بنا به دلایلی ساخت‌وساز در شهر تهران نسبت به سنوات گذشته دچار رکود بوده و تعداد مراجعه به شهرداری برای دریافت پروانه کاهش چشمگیری داشته شورای شهر بر آن شد تا به افرادی که مبادرت به امر ساخت‌وساز، خصوصاً احیای بافت فرسوده می‌کنند، تسهیلاتی را ارائه کند.»
وی افزود: «با تصویب ارائه تسهیلات به منظور رونق ساخت‌وساز در شهر تهران توسط شهرداری به مدت یک سال پس از ابلاغ این مصوبه در صورت پرداخت نقدی عوارض توسط متقاضیان ساخت‌وساز و اخذ پروانه تخفیف 25درصدی در عوارض آنها اعمال می‌شود.» سخنگوی شورای شهر تهران تصریح کرد:
«در گذشته بخشی از عوارض به صورت نقد و بخش دیگر به صورت 24 یا 36 ماهه به صورت اقساطی دریافت می‌شد، این مصوبه به قوت خودش باقی است.» دانشجو در مورد تمامی دیون شهروندان به شهرداری تهران خاطر نشان کرد: «تعدادی از شهروندان بعد از اخذ پروانه از شهرداری عوارض خود را به صورت اقساط 24 یا 36 ماهه پرداخت کرده‌اند، اما عده‌ای نیز با به موقع پرداخت نکردن، مشمول دیرکرد و جریمه شده‌اند.»
وی افزود: «افرادی که تحت هر عنوان بدهی را به صورت یکجا و نقد پرداخت کنند، 20درصد تخفیف دریافت خواهند کرد.» تغییر در تصمیم شهرداری خبر تخفیف 20 و 25درصدی عوارض با 5 ماه فرصتی که شهرداری از شورای شهر درخواست کرده بود تعیین شد و در آن زمان میزان عوارض شهری و تراکم برای هر مترمربع بنا بین 70 تا 320هزار تومان بود که این میزان برای ساختمان‌های بلند مرتبه بسته به تعداد طبقات به صورت تصاعدی افزایش می‌یافت و با تخفیف‌های جدید شهرداری این میزان ¨مخصوصاً در بنا‌های متراژ بالا© به مقدار قابل توجهی کاهش خواهد یافت.
به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد، سال 86 و در ماه‌های گرانی مسکن، برخی مقامات دولتی سهم 20درصدی عوارض شهری را عامل مهم در گرانی مسکن عنوان کرد. این در حالی است که از سال 85 عوارض شهری تغییری پیدا نکرد و آن زمان نیز عوارض 5/13 درصد افزایش پیدا کرد و این رقم نیز بعد از سال 82 تغییر پیدا نکرده بود ولی شهردار تهران در اسفند سال گذشته؛ یعنی یک ماه پس از طرح این موضوع پیشنهاد افزایش 10درصدی عوارض را به شورا تقدیم کرد؛ ولی این درخواست با مخالفت شورای شهر روبرو شد.
میانبری برای خروج از رکود
معاون مالی اداری شهرداری تهران معتقد است تخفیفی که شهرداری برای سازندگان مسکن در نظر گرفته می‌تواند برای تشویق ساخت‌وساز توسط مردم ¨افزایش تولید در مقابل افزایش تقاضا غنیمتی شناخته شود. محمدحسین پورزرندی همچنین درباره نحوه اجرای این سیاست تشویقی گفت:
«طی لایحه‌‌ای که توسط خود شهرداری به شورا تسلیم شده افرادی که بدهکار هستند یا چک پرداخت عوارضشان برگشت خورده در صورت پرداخت نقدی 20درصد تخفیف و کسانی که برای سال آینده قصد دریافت جواز دارند ¨در صورت پرداخت نقدی© 25درصد تخفیف خواهند گرفت.» وی با اشاره به طرح بیمه چک‌های برگشتی که برای ضمانت اجرایی این پرداخت‌ها از جانب شهردار تهران پیشنهاد داده شده نیز گفت:
«این طرح با اجرای تخفیف‌های 20 و 25درصدی کنار گذاشته شد.» مدیر عامل مالی اداری شهرداری تهران با اعلام این مطلب که درآمد شهرداری از محل دریافت عوارض ساخت‌وساز کاهش پیدا کرده نیز گفت: «سال گذشته 85 درصد به صورت نقدی از محل پرداخت عوارض درآمد کسب کرده‌ایم؛ ولی این رقم در سال جدید کاهش داشته و امیدواریم با سیاست‌های تشویقی چون تخفیف‌های منظور شده این کمبود‌ها در حوزه ساخت‌وساز جبران شود.
همشهری محله - 21
