افزایش واردات برنج در حالی صورت می‌گیرد که به اذعان بسیاری از دست‌اندرکاران تولید و تنظیم بازار، بازار برنج کشور از این محصول اشباع شده و حتی تا چند سال آینده نیز نیازی به واردات برنج نبوده اما تولید داخل همچنان راهی انبارها می‌شود.
افزایش واردات برنج در سال‌جاری و نابسامانی بازار داخل این محصول به معمای تنظیم بازار محصولات کشاورزی تبدیل شده‌است. چرا که این افزایش واردات نه تنها تاثیری در کاهش قیمت برنج‌های خارجی در بازار مصرف داخلی نداشته بلکه در برخی موارد قیمت برنج‌های معروف وارداتی با افزایش قیمت نیز مواجه بوده است.
گرچه با اعتراض‌های گسترده، برخی اقدامات مانند ممنوعیت تبلیغ برنج خارجی در رسانه ملی یا افزایش 20درصدی تعرفه واردات برنج توسط برخی دستگاه‌‌ها صورت گرفته اما با توجه به واردات بی‌رویه برنج به کشور و انبار شدن برنج تولید داخل، هنوز هم تولید‌کنندگان نگران تاثیر منفی این میزان واردات بر تولید و عرضه برنج در کشور هستند.
اخیرا با تصویب پیشنهاد وزارت بازرگانی در هیأت دولت و با هدف آنچه حمایت از تولید برنج داخلی در فصل برداشت اعلام شده، سرانجام سود بازرگانی واردات برنج از 21درصد به 41درصد افزایش یافت.
مهدی غضنفری، وزیر بازرگانی با اعلام خبر افزایش سود بازرگانی واردات برنج، اعلام کرد: هیأت دولت طی تصویب نامه مورخ 22/6/88 سود بازرگانی انواع برنج خوراکی را از تاریخ 22/6/88 تا تاریخ 1/10/88 از 21 درصد به 41درصد افزایش داد. با این روند سود بازرگانی واردات برنج در حالی حدود 2برابر افزایش یافته که در 5 ماهه نخست سال، واردات بی‌رویه برنج موجب انتقادات شدید از وزارت بازرگانی شده و با اجرایی نشدن بند 40 قانون بودجه 88در زمینه تعیین تعرفه 90درصدی واردات محصولات نهایی کشاورزی مانند برنج، اخیرا برخی نمایندگان از تعیین مهلت یک هفته‌ای یا پیگیری استیضاح وزیر بازرگانی خبر داده بودند.
با افزایش سود بازرگانی واردات برنج به 41 درصد از این پس وارد‌کنندگان برای واردات برنج علاوه بر پرداخت حقوق ورودی 45 درصدی باید 3 درصد مالیات ارزش افزوده را نیز پرداخت کنند که با احتساب سایر پرداختی‌ها، مجموع پرداختی وارد‌کنندگان برنج به حدود 50 درصد ارزش می‌رسد.
با وجود این، تازه‌ترین آمار گمرک ایران از افزایش 311 درصدی واردات برنج در5 ماهه نخست امسال نسبت به‌مدت مشابه سال قبل حکایت دارد. براساس این آمار در 5 ماهه نخست امسال 654 هزار تن برنج به ارزش 542 میلیون دلار وارد کشور شده که 74/2 درصد از ارزش کل واردات را شامل می‌شود. این میزان در سال گذشته 434 هزار تن به ارزش 174میلیون دلار بود که 73/0 درصد از ارزش کل واردات را شامل می‌شد.
بدین‌ترتیب طبق این اعلام گمرک کشور، در این مدت میزان واردات برنج به کشور از نظر وزن 26/54 درصد و از نظر ارزش 31/311 درصد افزایش داشته است. در 4 ماهه اول امسال نیز 531 هزار و 200 تن برنج به ارزش 442 میلیون و 400 هزار دلار وارد کشور شده بود که نسبت به همین مدت مشابه در سال87، 1/67درصد از نظر وزن و 259 درصد از نظر ارزش افزایش داشت.
نکته دیگر حضور پررنگ برنج اماراتی در بازار ایران است. بر این اساس 3 کشور عمده مبدأ واردات برنج به ایران در 5ماهه نخست سال‌جاری نیز کشورهای امارات متحده عربی، پاکستان و هند بوده‌اند که به‌ترتیب امارات با 45 درصد، پاکستان با 30 درصد و هند با 23 درصد از کل وزن واردات برنج به ایران سهم داشته‌اند. این آمار به منزله آن است که از این پس، علاوه بر حضور برنج‌های پاکستانی و هندی باید شاهد حضور برنج‌های اماراتی هم در بازار کشور بود! معلوم نیست که این برنج‌های اماراتی آیا تولید شده این کشور کویری هستند یا اینکه باز هم جزو اقلام صادرات مجدد این کشور محسوب می‌شوند.
افزایش قیمت برنج‌های خارجی در مقابل کاهش قیمت برنج‌های داخلی نیز موضوع دیگری است، به‌نحوی که مقایسه قیمت برنج‌های ایرانی و خارجی بیانگر روند نزولی قیمت تولید داخل و روند صعودی برنج وارداتی است.
هرچند معاون بازرگانی داخلی وزیر بازرگانی این موضوع را قبول نداشته و معتقد است قیمت‌های برنج یا با هم بالا می‌روند و یا با هم پایین می‌آیند اما هم شواهد و هم مراجعه به نامه نمایندگان استان‌های شمالی کشور در مجلس به رئیس صدا و سیما، نشان از روند نزولی قیمت برنج‌های داخلی کشور و چه بسا کاهش به کمتر از نصف قیمت گذشته آن هم در شرایطی دارد که قیمت برنج‌های خارجی روند صعودی را در پیش گرفته‌اند.
