همشهری آنلاین- علی‌الله سلیمی: جایزه جهانی ادبیات فلسطین در دوره اول برگزاری خود چند اثر داستانی شاخص درباره فلسطین به قلم نویسندگانی از کشورهای مختلف را برگزیده اعلام و از نویسندگان این آثار تجلیل کرد. یکی از این آثار، رمان«صور» به قلم حسینعلی جعفری، داستان‌نویس ایرانی بود که داستان این رمان درباره حضور یک پیرمرد فلسطینی در راهپیمایی اربعین و در واقع پیوند میان قدس و کربلا است. همچنین این رمان تحلیلی از اوضاع جهان اسلام با توجه به گذشته ناآرام فلسطین است. با نویسنده این رمان، حسینعلی جعفری درباره رسالت اهالی رسانه و قلم در خصوص مبارزه تاریخی ملت فلسطین و همچنین رمان«صور» و جایزه جهانی ادبیات فلسطین گفت‌وگو کردیم.او معتقد است: تبیین مسئله فلسطین و مظلومیت مردم جبهه مقاومت و همچنین افشای جنایات رژیم صهیونیستی، مهم‌ترین رسالت اهالی قلم است.
- رسالت اهالی رسانه و قلم در این مبارزه تاریخی چیست؟
از نظر بنده «قلم» وجه دیگری از سلاح در دستان نویسندگانی است که برای خودشان رسالتی در این مسیر قائل هستند. تبیین مسئله فلسطین و مظلومیت مردم جبهه مقاومت و همچنین افشای جنایات رژیم صهیونیستی، مهم‌ترین رسالت اهالی قلم است. بیشترین موفقیت صهیونیست‌ها در جهان، به سیطره آن‌ها بر رسانه‌ها و حتی ادبیات جهان برمی‌گردد. باید قبول کنیم در بُعد رسانه از همه لحاظ ضعیف عمل کرده‌ایم. غسان کنفانی درباره اینکه چگونه یهودی سرگردان در نگاه اروپاییانِ متنفر از قاتلان مسیح، تبدیل به شخصیتی معصوم و مظلوم شد، اشارات خوبی دارد و روشن می‌کند پای ادبیات در میان است. این مسئله ابتدا از یک داستان شروع شد و کم‌کم کار به جایی رسید که یک یهودی نخست‌وزیر انگلستان شد.
- روایت و تولید ادبیات مقاومت و مبارزه تا چه اندازه در جلب توجه ملت‌ها به مسئله فلسطین مؤثر است؟
بسیار زیاد. امروزه جنگ، جنگ روایت‌هاست. کسی برنده است که روایتش اذهان را تسخیر کند. ادبیات در این راه جلودار است و می‌تواند توجه ملت‌ها را به سوی فلسطین و محور مقاومت جلب کند.
- چه شد که به نوشتن در موضوع فلسطین روی آوردید؟
مسئله فلسطین دغدغه همیشگی بنده بوده و هست. بسیار علاقه‌مند بودم درباره ملت مظلوم فلسطین مطلبی بنویسم، تا اینکه به ایده پیوند میان کربلا و قدس رسیدم و نتیجه این دغدغه رمان «صور» شد.
- با جایزه جهانی ادبیات فلسطین چگونه آشنا شدید؟
از طریق مجمع ناشران انقلاب اسلامی با جایزه جهانی فلسطین آشنا شدم. از همه دست‌اندرکاران برای برپایی این جایزه تشکر می‌کنم؛ به امید آنکه سلامت و پاینده باشند.
- شما به‌عنوان یکی از برگزیدگان دور اول جایزه جهانی ادبیات فلسطین، ضرورت تأسیس چنین جایزه‌ای را که به دنبال تقویت تولید آثار خوب و باکیفیت در موضوع فلسطین است، در چه می‌دانید؟
جایزه ادبی می‌تواند برای نویسندگان انگیزه‌بخش باشد و آثار خوب را به مخاطبان معرفی نماید. به کسانی که سنگ بنای چنین جایزه‌ای را گذاشتند، باید دست‌مریزاد گفت. جای خالی چنین جایزه‌ای با پرداختن به چنین مسئله مهمی بسیار حس می‌شد. متأسفانه پس از گذشت چهل سال، با اینکه انقلاب اسلامی از ابتدا شعار حمایت از فلسطین را بالای دست گرفت، در زمینه تولید آثار ادبی توفیق چشمگیری نداشت. این جایزه توانست این خلأ بزرگ را تا حد زیادی پر کند.
- وجود یک جایزه ادبی جهانی برای روایت داستان فلسطین و مقاومت، تا چه اندازه در مبارزه نرم و فرهنگی با رژیم صهیونیستی مؤثر است؟
در سوره فرقان سخن از جهاد کبیر به میان آمده که ابزار آن خود قرآن است؛ یعنی کار فرهنگی. جایزه جهانی ادبیات فلسطین نیز به نوعی جهاد کبیر است که رسانه‌های جهان عرب نیز به آن پرداختند. برای من عجیب بود که در اختتامیه جایزه جهانی ادبیات فلسطین متوجه شدم که چنین جایزه‌ای درباره فلسطین وجود نداشته است. با اینکه بیش از شش دهه از مسئله فلسطین می‌گذرد، عجیب است که کار درخوری تاکنون صورت نگرفته بود. واقعاً چرا؟! غفلت مدافعان آرمان فلسطین از کار فرهنگی تأسف‌بار است.
- چه راهکارهایی برای گسترش دامنه مخاطبان جهانی آثار برگزیده این جایزه پیشنهاد می‌کنید؟
ترجمه آثار برگزیده به زبان‌های دیگر می‌تواند یکی از راهکارهای گسترش دامنه مخاطبان جهانی این آثار برگزیده باشد. ترویج و تبلیغ و معرفی درست آثار نیز می‌تواند از دیگر راهکارهای اثربخش این مسیر باشد.
- چه اقداماتی می‌توان برای تشویق و تقویت راویان مبارزه و حماسه ملت فلسطین انجام داد؟
هنگامی که برای نوشتن رمان «صور» تحقیق می‌کردم، بزرگ‌ترین مشکل بر سر راه من کمبود منابع بود. کمبود منابع و همچنین برخورد ناخوشایند و نامناسب افرادی که منابع را در اختیار دارند، موجب دل‌سردی نویسندگان می‌شود. نکته دیگر لزوم ارتباط مستمر دبیرخانه جایزه با نویسندگان برگزیده است که متأسفانه کم‌رنگ است.
- چگونه می‌توان نسل جدید نویسندگان را به نوشتن و بیان روایت‌های مقاومت ترغیب کرد؟
نسل جدید نویسندگان نیز با کمبود منابع مواجه هستند و آشنایی چندانی با مسائل مرتبط فلسطین به شکل بنیادی ندارند و عده بسیاری حتی جایزه جهانی ادبیات فلسطین را نمی‌شناسند. اگر این سه مسئله مهم رفع گردد، نسل جدید نویسندگان نیز به این سمت متمایل خواهند شد.
- آیا پیشنهادی برای توسعه همکاری‌های بین‌المللی در زمینه ادبیات مقاومت در حوزه فلسطین دارید؟ چگونه می‌توان این همکاری‌ها را تقویت کرد؟
توسعه همکاری‌های بین‌المللی نباید صرف برگزاری جایزه باشد؛ بلکه برقراری نشست‌هایی با حضور برگزیدگان و آشنایی آن‌ها با یکدیگر قطعاً می‌تواند اثرگذار باشد. حضور متفکران و اندیشمندانی که دغدغه فکری‌شان مسئله فلسطین باشد نیز در این نشست‌ها مفید خواهد بود. شاید این سخن بنده شوخی به نظر برسد؛ اما بر فرض اگر رمان «صور» به عربی ترجمه و در کشورهای عربی معرفی شود، قطعاً مخاطبان بیشتری با این اثر و محتوایش آشنا خواهند شد.
- آیا این جایزه می‌تواند به‌تنهایی خلأهای تولیدات ادبی با موضوع فلسطین را در سطح جهان جبران کند؟
به تنهایی مطمئناً خیر.
- با توجه به اینکه مسئله فلسطین مسئله‌ای جهانی است، بیشترین مفاهیمی که از فلسطین می‌توان در سطح جهان مخابره کرد تا جایزه رشد و توسعه بیشتری پیدا کند چیست؟
انکار هویت یک ملت، بزرگ‌ترین ظلم تاریخی در مسئله فلسطین است. انکار هویت را هر انسانی از هر دینی و در هر جایی از دنیا درک می‌کند. نگاه انسانی به مسئله فلسطین نیز قطعاً نگاه‌ها را به سوی این مسئله جلب خواهد کرد. غصب سرزمین و خانه و کاشانه، آوارگی مردمی که روزی صاحب زمین و خانه بودند، کشتار زنان و کودکان بی‌دفاع مظلوم فلسطینی به دست جنایتکاران رژیم صهیونیست و نظایر آن، مفاهیمی است که باید بیشتر به آن توجه شود.
نظر شما