اولین سیستم حمل و نقل سریع و مدرن در چین مربوط به قطار زیرزمینی پکن است که در سال 1969 آغاز و در 1981 بدون دعوت رسمی به روی عموم گشوده شد. ناگفته نماند، مترو نانجینگ (1958- 1907) از لحاظ قدمت اولین قطار شهری در این کشور بوده است.
مترو پکن شبکه ریلی حمل و نقل سریع نواحی شهری و حومه است.
مترو پکن با 8 خط، 200 کیلومتر، 123 ایستگاه و جا‌به‌جایی روزانه 3.565 میلیون نفر قدیمی‌ترین و شلوغ‌ترین خطوط در چین است و از نظر مسافت بعد از شانگهای مقام دوم را دارد. در 22 اوت 2008، رکورد 4.92 میلیون نفری آن به ثبت رسید. از آن جایی که شبکه موجود جوابگوی ترانزیت سنگین شهر نیست، به سرعت رو به گسترش است.
جدیدترین خط یعنی 4 قرار است 30 دسامبر 2009 راه اندازی شود. بسته پیشنهادی اقتصادی 4 میلیارد یوانی دولت چین احداث مترو را تسریع نموده است. به علاوه احداث 7 خط قبلی، کار بر روی 6 خط جدید در سال جاری آغاز و شبکه موجود تا سال 2012 دو برابر یعنی 420 کیلومتر خواهد شد.
پکن ساخت طولانی‌ترین مترو دنیا را در پیش دارد و با احداث 19 خط و 561 کیلومتر راه تا سال 2020 مترو لندن را پشت سر خواهد گذاشت و طولانی‌ترین سیستم مترو در دنیا خواهد بود.
ساعت کار:
مترو معمولا بعد از نیمه شب تعطیل است مگر در مناسبت‌های خاص که ساعت کار افزایش میِ‌یابد. اولین حرکت قطار حدود ساعت 5 بامداد و آخرین قطار 11 شب است.
تاریخچه:
ساخت مترو پکن در سپتامبر 1953 توسط کمیته برنامه‌ریزی پکن و کارشناسانی از اتحاد جماهیر شوروی سابق پیشنهاد شد.
بعد از جنگ کره، مقامات چین بیشتر توجه خود را به بازسازی‌های داخلی معطوف کردند. آن‌ها علاقمند به گسترش ظرفیت حمل و نقل عمومی بودند و در عین حال مترو را به عنوان مامن دفاعی شهر ارزیابی می‌کردند. آن‌ها با مطالعه مترو مسکو و این که چطور در زمان جنگ در جهت دفاع از مردم و مقر سربازان و فرماندهان استفاده می‌شده است، تصمیم گرفتند از مترو در جهت خدمات شهری و نظامی استفاده کنند.
از آن‌جایی که چین تجربه‌ای در ساخت مترو نداشت از کمک‌های فنی شوروی سابق و آلمان‌غربی بهره برد. در سال 1954 از مهندسان شوروی سابق برای ارائه طرح دعوت به عمل آورد و از سال 1953 تا 1960 هزاران دانشجو را برای مطالعه به شوروی فرستاد.
با خدشه‌دار شدن روابط چین و شوروی، در سال‌های 1963 – 1960 تمام کارشناسان شوروی، چین را ترک کردند.
در 1961 پروژه به طور موقت متوقف شد. در 1965 کار ساخت از سر گرفته شد. خط اصلی در 1 اکتبر 1969همزمان با بیستمین سالگرد تاسیس جمهوری خلق چین با 16 ایستگاه و 21 کیلومتر تکمیل اما به دلیل مشکلات فنی با بیش از یک دهه تاخیر در 1981 افتتاح شد.
سرعت ساخت مترو در تابستان 2001، همزمان با اعلام میزبانی پکن در بازی‌های المپیک 2008 بیش از هر زمان دیگر بود. سه خط جدید یعنی خط 10(فاز 1)، خط المپیک (فاز 1 خط 8) و خط فرودگاه همگی در 19جولای 2008 قبل از بازی‌های المپیک تابستانی 2008 افتتاح شدند.
بین سال‌های 2002 تا 2008، با گرفتن وام از 4 بانک بزرگ، 7.69 میلیارد دلار صرف پروژه‌های مترو شد. بعد از اعلام بسته پیشنهادی اقتصادی در نوامبر 2008، کمیسیون برنامه‌ریزی مترو پکن کار ساخت مترو را تسریع کرد و مناطق حومه که ارزان‌تر بود را نیز مد نظر قرار داد.
تسهیلات:
در خطوط جدید به خصوص خط 5 ظرفیت واگن‌ها افزایش یافته است.
حداقل زمان انتظار برای خط یک و دو 2.5 دقیقه، برای خط پنج، سیزده و باتونگ 3 دقیقه، برای خط ده 3.5 دقیقه و برای خط فرودگاه 15 دقیقه کاهش یافته است.
تلفن موبایل به جز تونل‌های خط 1 و 2 در همه جا قابل استفاده است. قرار است این تسهیلات در تمام خطوط و ایستگاه‌ها گسترش یابد.
هر یک از 123 ایستگاه مجهز به بالا‌بر، پله برقی و سراشیبی برای راحتی معلولان در استفاده از ویلچر است. در قطارهای جدیدتر فضایی برای قرار گرفتن ویلچر تعبیه شده است.
سیستم اعلام اتوماتیک برای قطارهای جدید در تمام خطوط به جز خط 1 وجود دارد. اعلام خودکار ایستگاه‌ها در داخل تمام قطارها به دو زبان چینی و انگلیسی است.
هر یک از ورودی‌های ایستگاه‌های مترو پکن برای شناسایی بهتر با حروف و اعداد لیبل خورده‌اند.
به منظور ارائه خدمات بیشتر در هنگام حوادث تمام فروشگاه‌های داخل مترو تعطیل شده است.
بلیت:
در 9 ژوئن 2008 کنترل دستی بلیت توسط متصدیان قطع و وارد مرحله جدیدی شد. استفاده از بلیت کاغذی که 38 سال توسط متصدیان کنترل می شد، متوقف و بلیت‌های الکترونیک با کنترل خودکار هنگام ورود و خروج از گیت جایگزین آن شد.
هر ایستگاه دارای 2 تا 15 دستگاه فروش بلیت است. این دستگاه‌ها در تمام ایستگاه‌های خطوط 5، 8 و10 و بعضی از ایستگاه‌های خطوط 1 و 2 به کارت‌های یکاتونگ اعتبار هم می‌دهند.
ایستگاه‌ها مجهز به دستگاه‌های فروش هستند، با یک تماس امکان تهیه کارت‌های تک نفره و چند نفره وجود دارد.
کارت تک نفره به مبلغ 2 یوان برای همه خط‌ها به جز فرودگاه است. قیمت کارت در فرودگاه 25 یوان می‌باشد. (خط فرودگاه، فرودگاه پکن را در 27 کیلومتری شمال شهر به خطوط 10، 2 و 13 متصل می‌کند.)
مترو برای کودکان کمتر از 1.2 متر در صورتی که با والدین همراه باشند، رایگان است.
هم اینک دستگاه‌های اتوماتیک در تمام خطوط بلیت‌ها را جمع‌آوری می‌کنند. این دستگاه‌ها بلیت‌های تک نفره، یکاتونگ و کارت‌های ICC را می‌پذیرند. مسافران می‌توانند بلیت یکاتونگ را خریداری کرده و در هر ایستگاه از طریق دستگاه، اعتبار آن را اضافه کنند. بلیت‌های یکاتونگ در بسیاری شهرها در اتوبوس نیز اعتبار دارد.
قیمت بلیت‌ها از 3 تا 5 یوان بستگی به خط و تعداد سفر متغیر است.
