همشهری - محمد سرابی: جنگل‌های خیلی کوچک شهری با بوستان‌های درون شهر و درخت‌های دست‌کاشت حاشیه بزرگراه تفاوت دارند. این جنگل‌ها که با اسامی مختلفی نامیده می‌شوند از چند دهه قبل به مجموعه فضای سبز برخی کلانشهرهای جهان افزوده شدند.
گردو، گیلاس و بلوط
در کانادا برخی از گروه‌های مردمی داوطلب ایجاد جنگل‌های خیلی کوچک در شهرها شده‌اند و تا حالا این طرح را در ۵شهر اجرا کرده‌اند. سال ۲۰۲۳این گروه‌ها ۲۸۰۰درخت کاشتند و مجموع درختان کاشته‌شده در سال ۲۰۲۴ممکن است به بیش از ۱۰۰هزار درخت هم برسد. در شهر تورنتو کار ساخت جنگل با نمونه‌برداری از خاک شروع شد. سپس شرکت‌کنندگان روی خاک را با مقوا پوشاندند تا علف‌های هرز خشک شوند. بعد با کمپوست طبیعی خاک را غنی کردند و دور محوطه را با حصار پوشاندند تا انسان‌ها و حیوانات نتوانند وارد محدوده درخت‌کاری شوند. درختان گردو، کاج، گیلاس، انواع افرا و انواع بلوط در کنار هم کاشته شدند و بلوط سفید، بلوط و درختان کوچک‌تر مانند فندق، آلو و بعد از آن هم بوته‌های زغال اخته، تمشک و توت فرنگی به‌ترتیب در این محدوده کاشته شدند.
چند لایه درخت درکنار هم
اگرچه به‌نظر می‌آمد که جنگل‌های خیلی کوچک نتوانند در فضای شهری باقی بمانند ولی نخستین نمونه‌های این جنگل‌ها چند دهه به حیات خود ادامه دادند و سابقه بعضی از آنها به ۴۰سال هم می‌رسد. رعایت چند نکته باعث دوام آنها می‌شود مانند اینکه خاک با مواد آلی نظیر کمپوست و میکروارگانیسم‌ها غنی می‌شود و درختان هم به‌ترتیب ارتفاع و کارکرد آنها در چند سطح کاشته می‌شوند. در جنگل خیلی کوچک شهر گوئلف کانادا که ۵۰۰مترمربع مساحت دارد، درختان از بین ۵۰تا ۱۰۰گیاه بومی منطقه با ۴ارتفاع مختلف انتخاب شده است. بعد از ۳- ۲سال مراقبت و آبیاری، پرندگان هم راه خود به جنگل‌های خیلی کوچک را پیدا می‌کنند و نمونه‌ای از زیست‌بوم در آن به حیات خود ادامه می‌دهد.
جنگل ۲۰۰مترمربعی
اخیرا گروه‌های مختلف در بلژیک و فرانسه ۴۰جنگل کوچک ایجاد کرده‌اند. در هلند، یک گروه مردمی از سال ۲۰۱۵ساخت جنگل‌های خیلی کوچک را شروع کرده و تا الان ۱۰۰نمونه از این جنگل‌ها را به‌وجود آورده است. در شهر سنت‌نیکلاس بلژیک، ترکیب ۱۳۰۰درخت و درختچه بومی که از گذشته در طبیعت وحشی این منطقه شناسایی شده بودند، برای ساخت جنگل‌های خیلی کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد. یک جنگل خیلی کوچک در فضای شهری یا املاک مربوط به محوطه شرکت‌ها و ساختمان‌های دولتی باید حداقل ۲۰۰مترمربع مساحت داشته باشد. اگر افراد حقیقی بخواهند چنین جنگلی در زمین‌های شخصی ایجاد کنند مساحت ۱۰۰مترمربع هم کافی است. شکل جنگل ممکن است دایره، مربع یا به‌صورت نوار طولانی باشد به این شرط که عرض آن در هر نقطه کمتر از ۴متر نشود و هیچ راه عبوری هم در بین آن وجود نداشته باشد.
درخت‌های در کنار هم
تراکم درختان در این الگو خیلی بیشتر از بوستان‌های شهری یا کمربند سبز دور شهر است. تنوع گیاهی حداقل باید شامل ۲۵نوع مختلف درخت و درختچه باشد که حتما بومی همان منطقه باشند. در یک محوطه اداری در بروکسل، پایتخت بلژیک ۲۶گونه مختلف گیاهی در یک تکه زمین ۳۰۰مترمربعی کاشته شد. به‌دلیل فضای کم، درختان برای رسیدن به نور خورشید بیشتر رشد کردند و بعد از مدتی تعادل بین آنها و درختچه‌ها و بوته‌های روی زمین برقرار شد. قارچ‌های مفید هم روی خاک پیدا شدند و حشرات زیادی به سراغ تنه و شاخه‌های درخت‌ها رفتند. در شرایط عادی یک جنگل برای رسیدن به شکل زیست‌بوم پایدار، نزدیک ۷۰تا ۱۰۰سال زمان احتیاج دارد اما جنگل‌های کوچک شهری در مدت ۲۰سال به این شرایط می‌رسند.
بیشتر بخوانید: کشاورزی در شهرهای بزرگ | تبدیل زمین‌های خالی درون شهرها به مزرعه خانگی
نظر شما