دانشگاه دفاعملی (N.D.U) ارتش آزادیبخش خلقچین (P.L.A)، بزرگترین موسسه آموزشنظامی چین است.
بهطور میانگین، سالانه هزارافسر در رشتههای مختلف از ایندانشگاه فارغالتحصیل میشوند. سالها پس از تاسیس ایندانشگاه در سال 1984، این مرکز هنوز برای سایر کشورها و افسرانی که اجازهدارند در دورههای آموزشی پیشرفته شرکتکنند، ناشناخته ماندهاست.
خارجیهایی که پس از اطلاع از وجود چنینمرکزی، اجازهتحصیل گرفتهاند، بیشتر از کشورهایی انتخابشدهاند که رابطه دوستانهای با چین دارند. کشورهایی چون کوبا، کرهشمالی و سایر کشورهای جهانسوم که معمولا رابطهخوبی با غرب ندارند.
حضور افسرانغربی در ایندانشگاه به سمینارهای کوتاهمدت محدود میشود. تا همین اواخر «N.D.U» بسیارمحتاطانه رفتار میکرد و درهای آن به روی هرکسی باز نبود. به طوریکه تنها نخبگانچینی و دوستانخارجی میتوانستند به این قلعه نفوذناپذیر راه پیداکنند.
اینمرکز حتی یک وبسایت هم راهاندازی نکردهاست، تا دانشجویان بتوانند به اطلاعات پایه و اساسی برای ورود به ایندانشگاه دسترسی داشتهباشند. متقاضیان، تنها پس از پیوستن به ارتشکشور خود میتوانند به ایناطلاعات دستیابند؛
زمانیکه بهعنوان دانشجوی ایندانشگاه پذیرفته شدند، چند روزبعد از ثبتنام، دسترسی به سایت برایشان ممکن میشود. بهرغم همه این محدودیتها، «N.D.U» هم مانند خود چین، مدتیاست به دنیا چراغسبز نشاندادهاست و تعداد بسیارکم دانشجویانخارجی ایندانشگاه در سالهای گذشته، به 400 فارغالتحصیل درسال افزایشیافتهاست.
تاکنون افسرانارتش و مقامات ارشد غیرنظامی از بیش از 100کشور دنیا، دورههای مختلف ایندانشگاه را گذراندهاند.
افسرانخارجی میتوانند در سهدوره شرکتکنند: دوره یکساله دفاع و استراتژی ویژه افسرانارشد ارتش، دوره یکساله فرماندهان عالیرتبه و دورهپیوسته فرماندهی که بهتازگی افتتاحشدهاست.
برای بهبود چشماندازجهانی این دانشگاه، دورهها به زبانهای انگلیسی، اسپانیایی، فرانسوی و روسی ارایه میشود و همچنین دورههای زبانهای مختلف بهطور همزمان برگزار میشود. بهعلاوه، دورههای کوتاهمدت با موضوعهای متنوع نیز در اینمرکز تشکیل میشود که افسران جوان و مقامات ردههایمیانی ارتش میتوانند در سمینارهای امنیتی بینالمللی 45روزه شرکتکنند.
برای اجرای این پروژههای عظیم چندزبانه، از تعداد زیادی مترجمشایسته و قابل که بهتازگی از دانشکدههای ارتش آزادیبخش خلق درجه گرفتهاند، برای مترجمی همزمان استفاده میشود. اگرچه طبق مقررات، مترجم بهطور همزمان صحبتهای استاد را ترجمه میکند، اما معمولا استادان به زباناصلی و با تسلطکامل صحبت میکنند.
«N.D.U» از تمامی امکانات و تجهیزاتمدرن برخورداراست و برای افسرانمجرد و متاهل، بهطور جداگانه آپارتمانهایی فراهمکردهاست.
سوئیتهای مبله، دارای سیستم گرمازایی و تهویهعالی، تلویزیون و آخرین مدل کامپیوتر، سالنورزشی و سایر امکاناتورزشی نیز در اختیار آنها قرارداده میشود. این درحالی است که روی همه این تجهیزات تصاویری از محصولات ارتشچین است، به این امید که توجه خریداران احتمالی اینمحصولات جلبشود.
دانشجویانخارجی میتوانند از ساختمانهای مهم تاریخی چین دیدارکنند و بازدید از تجهیزات نظامی ارتش آزادیبخش خلق و مجموعههای اقتصادی بزرگ فعال درعرصه تولید تجهیزاتنظامی، مانند «نورینکو» نیز در برنامه آنها گنجانده شده است.
چینیها از راهاندازی این دانشکدههای نظامی اهدافزیادی دارند، که در راس همه آنها ارتباط برقرارکردن با جهانیان است. آنها از سهدهه پیش درهای کشورشان را بهروی دنیا گشودهاند و افتتاح این آکادمیها بخشی از برنامه درازمدت توسعه و پیشرفت آنهاست.
دوم اینکه، چینیها میخواهند تا جاییکه در توانشان است، آمریکای دوم باشند؛ زیرا اثر آمریکا در کشورهای جهان و قدرتی را که از ارتباط برقرارکردن با سایر کشورهای دنیا و دولتهای قدرتمند بهدستآمده، دیدهاند و آنها برای تبدیلشدن به یک قدرت نظامی احساسنیاز میکنند و در تلاشند ازطریق این آکادمیها، علاوه بر آموزش افسراننظامی کشورهای مختلف که منجر به برقراری ارتباط دوجانبه میشود؛ همکاریهای دیگر در زمینههای مختلف را ممکنکنند.
فروش تجهیزاتنظامی، اجرای عملیاتمشترک و... ثمره فعالیت این آکادمیهاست. آنها میدانند که تنها ازطریق فروش تجهیزاتنظامی نمیتوانند اثرگذار باشند، به همیندلیل پروژهجهانی «آموزشهای نظامی» را آغازکردهاند؛ تا توجه رهبرانکشورهای مختلف را به خود جلبکنند که بیشک منافعزیادی دارد.
سوم اینکه، منابعی که چینیها در اختیار دارند، امروز بیش از هر زماندیگری است. اینمساله به آنها اجازه میدهد تواناییهای اجرای چنین پروژههایی را داشتهباشند. آنها میخواهند با استفاده از ثروتتازه به دستآوردهشان، شهرت و اعتبار قابلتوجهی از آن ارتش خود، کنند و میان ارتشهای جهان، بهترین باشند.
چینیها امیدوارند در سایه رشد منابع کشورشان، توان جانشینی شبکهآموزشی گسترده آمریکا را پیداکنند تا کشورهای جهان آنها را شایسته انتخاب بدانند و به آمریکا ترجیح دهند. بیشک، اعتبار و نفوذ، یکی از فاکتورهای مهم مدنظر چینیهاست.
بازدیدهایی که برای مهمانان مختلف برنامهریزی میشود و برای تحت تاثیر قراردادن آنها طراحی شدهاست، آشکارا نشاندهنده توجه چشمبادامیها بهاعتبار و شهرت است. هدف آنها، افزایش قدرت «نرمشان» در میان ارتشهای جهان و در عینحال کاهش قدرتنرم آمریکاست.
از آنجا که بسیاری از فارغالتحصیلان دانشگاهنظامی چین، پس از بازگشت به کشورهایشان، پستهای حساس و مهمی به عهده گرفتهاند، پکن منافعآشکاری به دست آوردهاست.
از میان اینچهرههای سرشناس، میتوان به «کابیلا»، رییسجمهور جمهوری دموکراتیک «کنگو» اشارهکرد. همچنین تعدادزیادی از وزرا و مقاماتارشد کشورهای آفریقایی و آسیایی در این دانشگاه تحصیل کردهاند.
در حالیکه بیشتر کشورها، مقاماتارشد خود را برای آموزش به آکادمیهای غربی میفرستند، افسران ردههای پایینتر مانند ژنرالهای یک یا دوستاره را برای تعلیمدیدن به چین میفرستند که روزبهروز هم بر آمارشان افزوده میشود.
میان کلنلها و سرتیپهای همه کشورهای آفریقایی و تعدادی از کشورهای آمریکایلاتین و جنوبشرقی آسیا، فارغالتحصیلان «N.D.U» به چشم میخورند. در کشورهایی چون نیجریه، لهستان، نپال و اندونزی اعزام افسران به چین پاداش و ترفیع است.
بهعنوان مثال، در اندونزی، بهدلیل کاهش روابط با ارتشهای آمریکایی و استرالیایی و نبودن فرصتمناسب برای تحصیل در مدارسعالی نظامی اینکشورها، افسران را به چین میفرستند تا ضمن جبران اینکمبود، به آنها پاداش داده باشند.
در هرنقطهای که قدرت و نفوذ آمریکا کاهشیافته، چینیها نقشمهمی ایفا میکنند و توانستهاند اعتبار قابلتوجهی کسبکنند. کمرنگ شدن حضور آمریکاییها در آمریکایجنوبی و بخشهایی از خاورمیانه، فرصتمناسبی برای چینیها بودهاست، که حضورشان را پررنگتر کنند.
در سالهای اخیر، تنها در ونزوئلا بیش از 30 افسر از آکادمیهای چین فارغالتحصیل شدهاند. این کشور، مثال خوبی برای دولتهایی است که با کمکردن نفوذ آمریکا از طریق سیاستهای داخلی، پای چینیها را به سرزمینشان باز کردهاند.
این شرایط ناگوار، تنها گریبانگیر آمریکاییها نشده است، بلکه دوستان آنها نظیر استرالیا نیز از این وضعیت رنج میبرند. روابط «کانبرا» با اندونزی و مالزی بهعنوان دو عضو مهم «آ.سه.آن» دچار مشکل شدهاست.
از آنجا که استرالیا در سال 99برای جدایی و استقلال تیمورشرقی تلاش زیادی کردهبود،در حالحاضر رابطه اندونزی با اینکشور به پایینترین سطح خود رسیده است. در نتیجه، تعدادافسرانی که برای آموزش به استرالیا میروند، روزبهروز کاهش مییابد که منجر به افزایش ثبتنام آنها در آکادمیهای چینی میشود.
از طرفی، جاکارتا برای برقراری ارتباط با آمریکا، تردیددارد. ارتباط این دوکشور، در مرحلهای بحرانی قرارگرفتهاست، بنابراین آمریکاییها نیز امسال وضعیت نگرانکنندهای دارند و آینده روابط آنها با اندونزی، در هالهای از ابهام قرارگرفته است.
البته آمریکا هنوز هم بهعنوان مهمترین مرکز ارایهدهنده خدمات آموزشی نظامی در کشورهایی مانندتایلند، فیلیپین و سنگاپور به حساب میآید.اگرچه تعداد افسرانی که به چین سفر میکنند در حال افزایش است، اما بیشتر تایلندیها ترجیح میدهند مسافر آمریکا، انگلیس و یا استرالیا باشند. نکته قابلتوجه این است که آنها آکادمیها را نه براساس قابلیت و برتری، بلکه به دلیل مسایل اقتصادی و سیاسی برمیگزینند.
نقش چین به عنوان بانیاصلی برنامههای آموزش نظامی در آسیایجنوبی که همیشه در کنترل هند بوده است، هم روزبهروز پررنگتر میشود. ظهور گروههای ضدهندی در بنگلادش و بنیادگرایان مسلمان، موجبشده دولت بنگلادش خواهان برقراری روابط نزدیکتر با چین باشد.
در سالهای گذشته، شمار بسیاری از افسران بنگلادشی از آکادمیهای چین فارغالتحصیل شدهاند. بهعلاوه، در حالحاضر چین اصلیترین منبع نیروهای مسلح اینکشور برای تهیه اسلحه و تجهیزاتی نظیر جتهای جنگنده، تانک، نفربرهای زرهپوش و بسیاری تجهیزات دیگر است که به قیمت دوستانه به آنها فروخته میشود.
تاثیر پکن، در نپال نیز افزایش یافته، زیرا رنجش نپال از هند موجبشده راه برای چینیها هموار شود. فارغالتحصیل شدن 20 افسر نپالی از مدارس نظامی چین در سالگذشته، این موضوع را ثابت میکند. در جنوبآسیا، آمریکایلاتین و خاورمیانه دوران اقتدار قدرتهایی که بهشکل سنتی، از دیرباز، در این مناطق یکهتازی کردهاند، به سر رسیده است.
اینموضوع، باعثشده چینیها از فرصت استفادهکنند و اقتدار و اثر خود را در این سرزمینها افزایشدهند. البته باید منتظرماند و دید که وضعیتچین که در منطقه منجر به تغییرات سیاسی شدهاست، چهسرنوشتی خواهدداشت و دستخوش چه تغییراتی خواهدشد.
رشد روزافزون برنامههای آموزشنظامی چین و دسترسی جهانی به آن، درحالی رخ میدهد که آمریکاییها در نقطهمقابل قرارگرفتهاند. در حالیکه آمریکا بیشتر توجهخود را معطوف آسیا و اروپا کردهاست و به سرمایهگذاری بیشتر در اینمناطق میاندیشد، چینیها از غفلت رقیبشان از آمریکایلاتین و آفریقا نهایت استفاده را بردهاند و به اینمناطق بیشتر بها میدهند.
تا جاییکه عدهای معتقدند آمریکا با غافلشدن از آمریکای لاتین افسرانی را از دست داده که میتوانند در آینده حرفی برای گفتن داشتهباشند و اثرگذار شوند. البته دولتچین پیش از آنکه به فکر تحلیل قوای آمریکا باشد، در اندیشه کسب منافع بیشتر از حوادث داخل و خارج اینکشور است.
با وجود پیشرفتهای زیاد آکادمیهای نظامی چین ، آنها هنوزمشکلات جدی دارند.کمبود امکانات و ناکافی بودن تجهیزات دیداری و شنیداری در کتابخانهها، بهویژه برای افسران خارجی، نهتنها در مدارس سطح پایینتر، بلکه در «N.D.U» نیز وجوددارد.
از آنجا که سایر دانشگاههای چین، از ضعف دورههای آموزشی ایندانشگاه انتقاد میکنند، علایم ضعف و ناتوانی اینمرکز برای اعطای نشاناستادی به دانشجویان دوره دفاع و استراتژی به چشم میخورد.
بهرغم همه اینمشکلات، مدارسنظامی چین در آموزشهای نظامی، رستاخیزی ایجاد کردهاند، زیرا توانسته، از قوانین خشک و ایدئولوژیک سنتی عبورکنند و موجبشدند به هنرهای نظامی بیشتر توجهشود.
امکانات و تجهیزات اینکشور سالبهسال بهتر میشود و تعداد فارغالتحصیلان اعزامی از کشورهای توسعهیافته که تحتتاثیر امکانات و شرایط مناسب آکادمیها قرار گرفتهاند، رو به رشد است.
اگرچه چینیها هنوز پشت سر آمریکاییها حرکت میکنند و در تجهیزات آموزشی و دوره تحصیلاتمدرن و برتریهای آکادمیک، پس از رقیب خود قراردارند، اما با سرعت قابلتوجهی به آن نزدیک میشوند و اعتبار موردنیاز را کسب میکنند؛ به طوریکه میتوان در آینده نهچندان دور، روی آن بهعنوان جانشینی مناسب برای ارتشهای نخبه دنیا حسابکرد.