ولی مگر می‌شود در یک شهر چند میلیون نفری هر کسی دوست داشت یک کاسه رنگ بردارد و روی هر دیواری که مایل بود نقاشی کند؛ آن‌هم با هر سبک و سیاقی که دلش خواست! این چیزها حساب و کتاب خودش را دارد و باید با برنامه‌ریزی دست به کار شد.
فکر می‌کنم بسیاری از شما نقاشی‌ها یا نوشته‌های کشیده شده بر در و دیوار شهرهای مختلف ازجمله تهران را دیده‌اید.
بسیاری از کارشناسان شهری و هنری واقعاً مانده‌اند که این آثار را «هنر» بنامند یا نوعی «خرابکاری»؟ برخی از این نوشته‌ها یا نقاشی‌ها آن‌قدر ارزش هنری دارند که نمی‌توان از کنارشان به‌سادگی گذشت، اما به‌دلیل آن‌که روی دیوارهای شهر پیاده شدهاند هم نمی‌توان به صراحت اعلام کرد، این اثر با ارزش است، چراکه اصولاً این امر نوعی تخریب اموال عمومی هم می‌تواند نام بگیرد.
برخی این‌گونه نقاشی‌ها را زیرمجموعه وندالیسم می‌دانند، به معنی تخریب اموال عمومی. در تعریف آمده است: وندالیسم واکنشی در مقابل برخی از فشارها، تحمیلات، ناملایمات، اجحاف و شکست‌ها بوده که بیانگر تمایل به تخریب آگاهانه، ارادی و خودخواسته اموال، تأسیسات و متعلقات عمومی است.
اما آیا همه نقاشی‌های دیواری که به‌وسیله مردم روی دیوارهای شهر نقش می‌بندد نوعی وندالیسم به‌حساب می‌آید؟ در مقابل شهرداری‌ها نیز در شهرهای مختلف اقدام به توسعه نقاشی‌های دیواری در مکان‌های مختلف کرده‌اند که این نقاشی‌ها تاثیر به‌سزایی در زیباسازی شهرها داشته است.
البته برخی از دیوارهای شهرها هم به استخدام شرکت‌های گوناگون درآمده و برای مدتی تبلیغ محصولات یا خدمات آن‌ها را به‌نمایش درآورده است. در شهرهایی مانند لندن، رم و پاریس برای استفاده بهینه از دیوارهای شهر از هنرمندان و نقاشان برای همکاری دعوت شده و البته هزینه خوبی هم در اختیارشان قرار گرفته است. این امر به جذاب‌تر شدن نمای شهر در خیابان‌ها و مناطق مختلف کمک شایانی کرده که گاه باعث افزایش تعداد گردشگرپذیران شده بوده است.
استانبول
هنرمندان مردمی در قرن هجدهم، در نقاط مختلف آناتولی آثار مختلفی به یادگار گذاشته‌اند که در این بین بیش از هر چیز تصاویر استانبول و کشتی‌ها روی دیوارهای خانه‌ها و مساجد نقاشی شدهاند. اگرچه این شهر بزرگ نیز دستخوش هجوم وندال‌ها شده، اما آثار هنری بسیاری بر دیوارهای شهر نقاشی شدهاند.
هنرمندان براساس دیده‌ها، شنیده‌ها و یا تخیلات‌شان در دوره‌ای که هنوز هنر عکاسی وجود نداشت، بر روی دیوارها نقاشی می‌کشیدند. البته در ترکیه این هنر به استانبول ختم نمی‌شود، بلکه مشاهده نقاشی‌های قلم‌کاری شده در دیوارهای مسجد روستای امره از توابع شهرستان کولای مانیسا، مسجد قیلچی محمدآقا در ناحیه بادملی از توابع شهرستان اؤده‌میش ازمیر، مسجد باش‌چاووش‌اوغلو در یوزگات، عمارت چاکیرآقا در شهرستان اؤده‌میش ازمیر و دیوارهای دواتاق در روستای ساری‌چیچک از توابع گوموشحانه، بازدیدکنندگان را متحیّر می‌سازد.
اگرچه بسیاری منابع موجود، اطلاعات نسبتا خوبی در مورد تاریخچه هنر نقاشی دیواری در آناتولی ارایه می‌کنند، ولی در مورد شخصیت، طرز زندگی و احساسات هنرمندان اطلاعات کافی به‌دست نیامده است.
شیکاگو
در این کشور به‌دلیل حکومت ایالتی، قوانین هم با یکدیگر متفاوتند. در برخی شهرها مواردی جرم محسوب می‌شود که در شهر دیگری چنین نیست. بد نیست بدانید مقامات اداره حمل‌ونقل و مترو زیرزمینی شیکاگو، همه‌ساله بیش از ۲۰میلیون دلار برای پاک‌سازی دیوارها و بدنه قطارها و اتوبوس‌های این شهر از دست‌نوشته‌هایی که حاوی کلمات مختلف و نقاشی‌هایی موسوم به «گرافیتی» است، خرج می‌کنند که با نوعی رنگ پاشیدنی یا اسپری توسط افراد مختلف نقاشی می‌شود.
افرادی که باید آن‌ها را در زمره وندال‌ها قرار داد. این مسئولان تصمیم گرفتند از روش جدیدی برای مقابله با مشکل خط‌نویسی بر روی وسایل نقلیه عمومی و ایستگاه‌های قطار و اتوبوس توسط این نقاشان گرافیتی استفاده کنند. آن‌ها به‌جای تعقیب و محکوم ساختن این به‌اصطلاح هنرمندان کوچه و خیابان، نه تنها آن‌ها را تشویق می‌کنند تا به‌کار خود ادامه دهند، بلکه جوایزی هم برایشان درنظر می‌گیرند! در حال حاضر در شیکاگو و در بسیاری دیگر از شهرهای آمریکا مکانی وجود دارد که افراد می‌توانند با اسپری‌های رنگی هرچه دوست دارند روی دیوارهای آن بنویسند و یا نقاشی کنند و آثار هنری خلق نمایند!
برلین
موضوع نقاشی‌های دیواری و دیوارنوشته‌ها در شهرهای مختلف آلمان به‌خوبی به‌چشم می‌خورد. در برلین پایتخت این کشور زمانی که دیوار حایل بین آلمان‌شرقی و غربی پابرجا بود، بسیاری از آن برای نوشتن یادگاری و شعار و... استفاده می‌کردند و حتی طرح‌هایی نیز روی آن پیاده شد، اما زمانی که دیوار فروریخته شد، این آثار نیز محو شدند.
نقاشی‌های آلمانی هم برای خود حال و هوایی دارند. برخی از آن‌ها بسیار ترسناک هستند و برخی دیگر هم حاوی شعارهای نژادپرستانه‌اند که چندی است دوباره در آلمان رونق یافته است. اکنون تقریباً در تمام شهرهای این کشور گروه‌هایی برای مبارزه با دیوارنوشته‌ها شروع به فعالیت کرده‌اند. سازمان‌هایی که عمدتاً یک NGO محسوب می‌شوند.
البته در این بین قوانینی هم برای مقابله با آن‌ها به اجرا درآمده است. زمانی که یکی از این وندال‌ها به دام پلیس گرفتار شوند، مجازاتی که برایشان تعیین می‌شود این است که خودشان دیوارها را تمیز کنند! این موضوع در برخی ایستگاه‌های مترو نیز به‌خوبی دیده می‌شود، اما وسعت عملکرد ژرمن‌ها نسبت به سایر هم‌قطاران اروپایی‌شان کمتر است.
رم
کثیف بودن دیوارهای بسیاری از اماکن عمومی شهر رم، برای شهروندان پایتخت تاریخی ایتالیا به معضلی جدی بدل شده است. شهرداری بسیاری از راه‌ها را آزمایش کرده، اما هنوز عده‌ای دوست دارند روی در و دیوار این شهر نقاشی کنند! پارلمان ایتالیا هم در کنار مبارزات شهرداری علیه این دسته از وندال‌ها قانونی را تصویب کرد تا این کار جرم شناخته شده و متهمان به پرداخت جریمه و حتی رفتن به زندان محکوم شوند.
چهره پایتخت ایتالیا به‌دلیل چنین اقداماتی بسیار زشت شده و بسیاری از شهروندان مجبور شدهاند برای پاک کردن آثار این هنرمندان عمدتاً قلابی دست به‌کار شوند و وقت ارزشمند خود را صرف این کار کنند. کثیف کردن دیوارهای منازل شخصی مردم به‌دست افراد خلافکار حقیقتاً موجب ناراحتی شهروندان رمی شده است.
در این بین پلیس هم بیکار نبوده و با استفاده از دوربین‌های مداربسته که در بسیاری از معابر و خیابان‌ها به‌ویژه در نزدیکی اماکن باستانی نصب شدهاند به مقابله با دیوارنویسی و نقاشی دیواری پرداخته‌است. البته در این بین نباید آثار و نقاشی‌های دیواری دوران باستان را بر دیوارهای رم از یاد ببریم که آن‌ها اکنون به‌عنوان یک اثر هنری پذیرای جمع بسیار زیادی از گردشگران هستند و خود به منبع درآمدی تبدیل شدهاند.
همشهری زندگی
