تا یکی از پر‌حاشیه‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران طوق محاق را از گردن باز کند. با نظر مساعد معاونت امور سینمایی و سمعی و بصری، فیلم سینمایی «به رنگ ارغوان» ساخته ابراهیم حاتمیکیا پس از 6 سال، در بیست و هشتمین جشنواره فیلم فجر حضور خواهد داشت.
اگر چه روز گذشته برخی از رسانه‌ها به نقل از منابع غیر‌رسمی این خبر را منتشر کردند اما روابط عمومی معاونت امور سینمایی و سمعی و بصری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گزارش داد، در ادامه نشست‌های کارشناسی جواد شمقدری معاونت امور سینمایی با اهالی سینما طی دیداری دو ساعته با ابراهیم حاتمیکیا کارگردان سینمای ایران علاوه بر بحث و تبادل نظر درخصوص پاره‌ای از مسائل، با نظر مساعد معاونت سینمایی، فیلم «به رنگ ارغوان» که پیش از این پروانه نمایش دریافت کرده است به اکران گذاشته خواهد شد.
در جلسه مذکور همچنین مقرر شد فیلم «به رنگ ارغوان» ابراهیم حاتمیکیا علاوه بر حضور در بیست و هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر اکران عمومی نیز داشته باشد.
حاتمیکیا ضمن استقبال از این موضوع بازخورد مخاطبین و اهالی سینمای ایران در جشنواره فیلم فجر را برای خود حائز اهمیت دانست.
سید جمال ساداتیان، تهیهکننده این فیلم روز گذشته، با ابراز خوشحالی از رفع توقیف «به رنگ ارغوان» از احتمال اکران آن در نوروز 89 خبر داد و گفت: با اینکه چند سال از زمان تولید «به رنگ ارغوان» می‌گذرد، اما فیلم هنوز طراوت و تازگی خود را حفظ کرده است.
او همچنین اعلام کرد که تاکنون درباره ممیزی فیلم صحبتی نشده و ادامه داد: فیلم تا امروز تفاوتی با نسخه ابتدایی نکرده است. رفع توقیف «به رنگ ارغوان» به همت معاون جدید سینمایی قابل تقدیر است و اینکه وی در روزهای اول فعالیت خود این موضوع را در اولویت قرار داده، جای تشکر دارد.
خبر رفع توقیف فیلم برای تک‌تک اعضای گروه تولید مسرت بخش است؛ زیرا آنها برای تولید فیلم زحمت کشیده‌اند. ما زمان فیلمبرداری در فصل زمستان در فیروزکوه شرایط سختی را تحمل کردیم چون احساس می‌کردیم تمام سختی‌ها با نمایش فیلم از بین می‌رود اما با توقیف «به رنگ ارغوان» خستگی به تن بچه‌های گروه ماند.
اما حمید فرخ‌نژاد بازیگر اصلی این فیلم، هرگونه صحبت درباره «به رنگ ارغوان» را به بعد از اکران آن موکول کرد.
داستان توقیف
در زمستان 1382 وقتی که ابراهیم حاتمیکیا در دل جنگل‌های سر سبز شمال تصاویر «به رنگ ارغوان» را روی نگاتیو ثبت می‌کرد، احتمالا تصورش را هم نمی‌کرد که این فیلم در چنین مسیر پر‌سنگلاخی قرار گیرد؛
فیلمی که قرار بود در بخش مسابقه سینمای ایران بیست و سومین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآید ولی نمایش خصوصی فیلم واکنش‌هایی را برانگیخت که در نهایت به غیبت فیلم حاتمیکیا در جشنواره انجامید، غیبتی که در 5 دوره دیگر جشنواره فجر نیز تکرار شد. نهادی هم که با فیلم مشکل داشت نه وزارت ارشاد بود و نه معاونت سینمایی.
سیدجمال ساداتیان تهیهکننده این فیلم در همان سال گفت: مسئولان مربوط به موضوع فیلم، خواستند که فعلا «به رنگ ارغوان» در جشنواره نمایش داده نشود.ممکن است بعد از مذاکرات راه حل‌هایی ارائه شود و فیلم بعدا به نمایش درآید اما هیچ‌چیز مشخص نیست.
همان زمان ابراهیم حاتمیکیا نامه‌ای خطاب به یونسی وزیر اطلاعات وقت نوشت که در بخشی از آن آمده بود: «شاید « به رنگ ارغوان» گل سرخ خارداری باشد که دل یاران را ریش کرده است؛ ولی شما می‌دانید که من نیتی جز تقدیم گل نداشتم.
شهادت می‌دهم که به‌عنوان پدر معنوی « به رنگ ارغوان » با میل و خواست شخصی خودم فیلم را از شرکت در جشنواره فجر محروم می‌کنم. می‌گویم محرومیت و این، سخت و دردناک است.
ولی با اطمینان و با صدای رسا می‌گویم که اجازه نخواهم داد که این رودارادت را برکه‌ای ساکن تصور کند که می‌تواند ماهیان نامشروع خود را پرورش دهد و صید کند.
من و یارانم منتظر روزی خواهیم بود که « به رنگ ارغوان» در فضایی صرفا فرهنگی به همراه شما و یارانتان؛ در منظر نگاه مخاطبان اصلی آن قرار گیرد.تلاش‌های صورت گرفته با آمدن دولت نهم بر راس کار همچنان ادامه یافت ولی اتفاق تازه‌ای برای فیلم رخ نداد.
سال 86 محمود اربابی مدیر وقت اداره کل نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد، در نشست خبری در جمع خبرنگاران در پاسخ به وضعیت نمایش «به رنگ ارغوان» گفت: هنوز این فیلم را ندیدم و اکران آن فعلا مسئله ما نیست.
اربابی مشکل فیلم به رنگ ارغوان را متعلق به دوره قبل می‌دانست و توضیح داد: توقیف این فیلم یک مسئله قانونی است که از سوی نهادی دنبال شده و فیلم در اختیار آن نهاد است و مسئله فعلی ما نیست و اطلاعات ویژه‌ای هم ندارم.
اما یک سال بعد فیلم در اکرانی خصوصی برای جمعی که جواد شمقدری مشاور هنری رئیس‌جمهور نیز در میانشان بود به نمایش در آمد؛ جلسه‌ای که پس از آن شمقدری قول داد که برای رفع مشکل فیلم پا‌درمیانی کند.
چند روز بعد نیز جمال ساداتیان تهیهکننده فیلم، نامه سرگشاده‌ای به رئیس‌جمهور نوشت و خواستار رفع توقیف فیلم شد؛ نامه‌ای که شمقدری آن را مانعی مجدد برای حل نشدن مشکل «به رنگ ارغوان» دانست.
شمقدری گفت: پس از تماشای «به رنگ‌ارغوان» طی گزارشی به حضور آقای احمدی‌نژاد گفتم که منعی برای اکران آن نمی‌بینم.او در گفت‌وگویی در واکنش به نامه سرگشاده تهیهکننده «به رنگ ارغوان» به رئیس‌جمهور مبنی بر درخواست اکران این فیلم، گفت: در پی درخواست آقای حاتمیکیا و تماس‌های آقای ساداتیان برای اکران « به رنگ ارغوان » فیلم را دیدم و خوشبختانه فیلم خوبی است.
البته فیلم ضعف‌هایی دارد و از باب رفاقت موارد ذکر شد، اما قرار نیست ما ضعف‌ها را بپوشانیم و این بر عهده کارگردان و تهیهکننده است. به هر حال من طی گزارشی به حضور آقای احمدی‌نژاد گفتم منعی برای اکران نمی‌بینم. آقای رئیس‌جمهور نیز گفتند پس چرا تا به حال اکران نشده است؟ گفتم بعضی‌ها مخالف اکران آن هستند، مثلاً آقای یونسی وزیر اطلاعات دوره اصلاحات همچنان مخالف اکران فیلم است.
شمقدری در ادامه افزود: رئیس جمهوری تأکید کردند پس تلاش کنید نظر مسئولان امر در وزارت اطلاعات نیز اخذ شود، در حال مذاکره و برگزاری جلسه‌ای با وزارت اطلاعات در روزهای آینده بودیم که این نامه سرگشاده منتشر شد.
مشاور هنری رئیس‌جمهور گفت: تعجب می‌کنم که چطور پس از آنکه تهیهکننده این فیلم می‌بیند که ممکن است عنقریب مشکل اکران فیلم حل شود، دست به این اقدام می‌زند، این شیوه به سیاسی‌کاری‌هایی از نوع « فشار از پایین، چانه‌زنی از بالا » بیشتر شباهت دارد.
شمقدری در عین حال مطرح کرد: شخصیت و جایگاه فرهنگی آقای حاتمیکیا به‌عنوان فیلمساز انقلاب و دفاع مقدس آنقدر ارزش دارد که مسئولیت اکران فیلم را به‌عهده خودش بگذاریم و مجوز آن توسط وزارت ارشاد صادر شود.
حالا و در شرایطی که تنها چند روز از تصدی پست معاونت سینمایی توسط شمقدری می‌گذرد، «به رنگ ارغوان» پروانه نمایش می‌گیرد تا انتظار علاقه‌مندان سینما برای تماشای فیلم یکی از شاخص‌ترین فیلمسازان پس از انقلاب، سر آید. فجر بیست و ششم حالا یک برگ برنده برای رو کردن دارد.
2 رفع توقیف دیگر
به غیراز «به رنگ ارغوان» 2 فیلم «فرود در غربت» و «مقلد شیطان» نیز رفع توقیف شدند.
به گفته افشین صادقی کارگردان «فرود در غربت»، این فیلم و «مقلد شیطان» بدون ممیزی و مشکل خاص رفع توقیف شده و در نوبت اکران قرار می‌گیرند.
این دو فیلم تا به حال نمایش جشنواره‌ای نداشته‌اند و اگر پیش از جشنواره بیست و هشتم شرایط مناسب برای اکران عمومی این فیلم‌ها به‌وجود نیاید برای حضور آنها در جشنواره اقدام می‌کنیم.
فیلم سینمایی «فرود در غربت» به کارگردانی سعید اسدی و بازی پژمان بازغی، نازنین فراهانی و جمشید هاشم‌پور داستانی اجتماعی دارد. «مقلد شیطان» اما نخستین تجربه کارگردانی صادقی با بازی کامبیز دیرباز، شقایق فراهانی و اصغر همت است که از سال 86 توقیف شده است.
