به گزارش همشهری آنلاین بیراه نیست که حفر قنات هنر تمام عیار ایرانی در به دست‌آوردن آب جلوه می‌کند و در نقاط گرمسیر و کم‌آب، ساخت آب‌انبارهای موقوفی رواج بیشتری دارد. روستای کَرمُستج شهرستان لارستان در استان فارس گل سرسبد ساخت آب‌انبارهای وقفی از روزگار قدیم است. رسمی که هنوز هم از سوی خیران دنبال می‌شود. حالا روستا با داشتن ۲۵۸ آب‌انبار به روستای برکه‌ها شناخته می‌شود.
به گفته علیرضا خدیش، دهیار روستا، معماری گنبدی شکل آب‌انبار به یک جاده گردشگری برای روستا تبدیل شده‌است.
برکه تخم‌مرغی
کرمستج در بخش مرکزی شهرستان لارستان و در ۳۰ کیلومتری جاده لار-بستک قرار گرفته. هر چند در محاصره کوه‌هاست، اما تابستان‌هایی گرم و سوزان دارد. منابع آب آشامیدنی اهالی روستا هنوز هم از آب‌انبارهایی است که در قدیم با ساروج و حالا با سیمان و بتن ساخته و با آب باران پر می‌شود.
آب‌انبار یا حوض‌انبار یا برکه، حوض سرپوشیده‌ای است که برای ذخیره آب در زیرزمین ساخته می‌شود.
علیرضا خدیش، دهیار روستا به هشمهری می‌گوید: «آب‌رسانی روستا به صورت هیئت امنایی از ۲ حلقه چاه عمیق و ۲ حلقه چاه نه چندان عمیق تامین می‌شود. آب به دستگاه آب شیرین‌کن می‌رود و بعد به شبکه لوله‌کشی روستا می‌رسد. آب انبارها هم در مسیر آب‌شیرین‌کن هستند.»
یکی از اهالی روستا به همشهری می‌گوید: «سال ۱۳۱۸ هجری قمری از سوی حاج عبدالحمید زینل ۲حلقه چاه به عمق ۳۰۰ متر برای روستا حفر شد.»
عبدالجبار درودی توضیح می‌دهد که هر یک از اهالی که کار خیر به دلش می‌افتد، بی‌شک به ساخت آب‌انبار موقوفی فکر می‌کند. آب‌انبارها هم کنار کوه‌ها ساخته می‌شود. بُر، گچ، لمی، سور، سوراخ، لوخور و زیره‌دان مهم‌ترین کوه‌ها از بین ۱۰ کوه دورتا دور روستا هستند.
او ادامه می‌دهد: «اسم آب‌انبارها هم به نام بانی آنهاست. مثل آب‌انبار حاج زینل که عمر۱۲۸ساله دارد. برکه تخم‌مرغی هم برکه موقوفی بانویی است که برای تامین پول ساخت آب‌انبار، تخم‌مرغ می‌فروخته. برخی از خیران هزینه تانکر برای برداشت آب برکه و برخی دیگر هزینه آب‌سردکن داخل روستا را تقبل می‌کنند. زیرا گرمای تابستان روستا به ۵۰ درجه می‌رسد.» به گفته درودی، اهالی روستا به قدری برای آب ارزش قائل هستند که در کوه‌های اطراف هم برای پرندگان و جانوران برکه درست کردند تا آن‌ها هم سیراب شوند.
زیر سایه برکه
نشان برکه‌ها در روستای کرمسیج لارستان را این ابیات به روشنی بیان می‌کند: هرکجا برکه‌ای نشسته به خاک /بی‌شک آنجاست مرز لارستان است/ گر بهارش بگسترد دامن/ می‌شود قالی بهارستان.
علیرضا خدیش، دهیار روستا به همشهری می‌گوید: «داخل روستا ۲۵۸ آب انبار ساخته شده. قدمت برخی از آن‌ها حتی به قبل از اسلام که اینجا منطقه زرتشتی‌نشین بوده، می‌رسد. همین آب‌انبارها یک جاذبه گردشگری برای روستای ماست.»
جذابیت گردشگری برکه‌ها در این است که سقفی گنبدی شکلی دارد. در یک محله به نام «طسه» ۳۹ برکه کنار هم جمع‌شده‌اند که زیبایی بصری خاصی برای گردشگران دارد. گردشگرانی که وارد آب‌انبار می‌شوند، لحظاتی به تماشای جریان آب می‌نشینند و زیر سایه برکه نفسی تازه می‌کنند. برای داخل شدن به برکه باید از سنگ‌های مستطیلی بزرگی که شبیه پلکان ساخته شده، عبور کند. روستاییان به زبان محلی به این پله‌ها «پاکنه» می‌گویند. معماری برکه‌ها طوری است که آب برکه‌ها به هم راه دارد. قبل از هر برکه، یک حوض مستطیل شکلی ساخته شده که گل و لای باران در آن جمع می‌شود و حکم یک مرحله تصفیه آب را دارد. نگهداری از برکه هم برای خودش راه و رسمی دارد.
درودی می‌گوید: «گاهی بعد از چندین ماه باران می‌بارد. آن زمان از برکه آب برنمی‌داریم و به اصطلاح می‌گوییم آب امنه هست؛ یعنی بوی خاصی می‌دهد و باید صبر کنیم تا گل و لای ته‌نشین شود و بوی آب از بین برود.» مرکز بهداشت روستا نیز هر چند وقت یکبار برکه‌ها را کلرزنی می‌کند تا اهالی از سلامت آب مطمئن باشند.
همه جاذبه‌های یک روستا
دهیار روستا درباره دیگر جاذبه گردشگری روستا به کوه‌های نمکی اشاره می‌کند و می‌گوید: «طبق آزمایش‌های انجام شده، نمک حاصل از معدن نمک روستای ما، بهترین نمک خوراکی خاورمیانه است که به کشورهای عربی هم صادر می‌شود.» کرمستج ۴ گنبد نمکی اصلی و ۲۱ گنبد نمکی کوچک دارد؛ گنبد نمکی گچ، گنبد نمکی کرمستج (سیه تک برا)، گنبد نمکی برخ و گنبد نمکی بادنی که مرتفع‌ترین گنبد نمکی جنوب ایران هم با طول طاقدیس ۳۰ کیلومتر است. برداشت نمک شغل برخی از مردان روستاست.
علیرضا خدیش ادامه می‌دهد: «کشاورزی به دلیل کوه‌های نمکی اطراف چندان رونقی ندارد و اهالی به شهرهای مجاور یا کشورهای همسایه برای کسب درآمد مهاجرت فصلی دارند.» پارک جنگلی کرمستج ۱۰۰ هکتار وسعت دارد و گونه‌های درختی متنوعی نظیر کنار، آکاسیا، اکالیپتوس، نخل زینتی، مرکبات و بید در آن کاشته شده است.
- جمعیت روستا : ۳۲۴۷ نفر
- تعداد برکه‌ها: ۲۵۸
فیلم روستا را اینجا ببینید:
نظر شما