اوباما با اعلام این طرح جدید هم امتیازی به روسیه داد و هم از بار سنگین مالی سپر دفاع موشکی قبلی راحت شد. اما واقعیت آن است که طرح سپر موشکی جدید هم مانند طرح قبلی معایب جدی دارد.
بعد از به قدرترسیدن باراک اوباما گروهی از دانشمندان برجسته آمریکایی خطاب به او نامهای نوشتند و معایب سپر موشکی دوران بوش را به وی گوشزد کردند.آنها نوشتند موشکهایی که قرا ر است در این سپر دفاعی مورد استفاده قرار گیرند هیچکدام آزمایش نشدهاند و عوارض آنها بررسی نشده است.گذشته از این، هزینه سنگین سپر موشکی قبلی مانعی عمده بر سر راه عملیاتیشدن آن بود؛ به ویژه آنکه شرایط اقتصادی کنونی آمریکا و کسری بودجه میلیاردی آن انتقادهای زیادی را از طرح سپرموشکی به همراه د اشت.به همین دلایل اوباما در ماههای نخست بعد از ورود به کاخ سفید اعلام کرد قصد ارائه جایگزینی برای سپر موشکی دولت بوش را دارد.
ماه گذشته این طرح اعلام شد، اما طرح جدید معایب جدی تازهای دارد.
در طرح جدید قرار است از رادارهای دریایی سیار ا ستفاده شود، اما ناوهایی که این رادارها را حمل میکنند آزمایش نشدهاند و برای مقابله با فناوریهای جدید آماده نیستند.شاید خود اوباما و شاید رئیسجمهوری بعدی این طرح را هم تغییر دهند و آن را با طرحی دیگر جایگزین کنند.
دولت اوباما به تازگی اعلام کرده که برنامهای درازمدت برای سپر دفاع موشکی اروپا دربرابر خطر احتمالی موشکهای بالستیک درنظر گرفته و طرح قبلی را لغو کرده است. بهطور خلاصه، طرح دولت بوش برای دفاع در برابر موشکهای دوربرد قاره پیما درنظر گرفته شده بود اما طرح جدید اوباما یک سپر دفاعی برای جلوگیری از هرگونه خطر احتمالی موشکهای کوتاه برد و میان برد است که به سرعت در ساخت آنها پیشرفت حاصل میکند. این تصمیم به صورت مکتوب و مستند از سوی کاخ سفید انتشار یافته است.
تصمیم کاخ سفید مبنی بر کنسلکردن طرح بوش، اقدامی درست است چرا که طرح قبلی از مشکلات فنی و سیاسی بسیاری برخوردار بود اما طرح جدید اوباما نیز که مبتنی بر بهکارگیری ناوهای اجیس است و همان سیستم ردگیری و دفاع موشکی را بسیار پیشرفتهتر و نزدیکتر حمل میکنند، دارای مشکلات عمدهای است و نشان میدهد که سیاست دفاع موشکی ایالات متحده همچنان براساس سیاستهای داخلی برنامهریزی شده و نه برمبنای واقعیتها و تکنیکهای فنی.
بنابر اظهارات دولت اوباما، هیچگونه توجیه فنی برای استقرار سیستم برنامهریزی شده دولت بوش که قرار بود واشنگتن بازدارندههای موشکی خود را در خاک لهستان و رادارهای فوق پیشرفته خودش را در جمهوری چک مستقر کند، وجود ندارد. بازدارندههای موشکی طرح دولت بوش، نسخه دومرحلهای از بازدارندههای موشکی سه مرحلهای فعلی مستقر در آلاسکا و کالیفرنیا بودند که برای محافظت از ایالات متحده در برابر حملات دوربرد موشکی مورد استفاده قرار میگرفتند. اما نکته اینجا است که هیچگاه این موشکها در پرواز و مبارزه واقعی آزمایش نشده و عوارض آن مورد بررسی قرار نگرفته است. هر دونسخه از موشکهای دفاعی آمریکا تاکنون سیستمی تهاجمی برای کنترل فضا بهعنوان جبهه عملیاتی بوده است.
بر همین مبنا، یک گروه از دانشمندان برجسته در ماه ژوئیه نامهای به باراک اوباما رئیسجمهوری آمریکا نوشتند و در آن توضیح دادند که سیستم تعیین شده از سوی ایالات متحده در اروپای شرقی، کارایی لازم را ندارد و شایسته است که استقرار این سامانه را که قابلیت دفاعی ندارد، لغو کند.
بنابراین، به جای طرح قبلی، دولت اوباما سیستم دفاع موشکی جدید را روی ناوهای اجیس، مجهز به سیستم پیشرفته رادارهای رهگیری که به اروپا اعزام میکنند، مستقر خواهند کرد که یک سیستم دفاعی برای جلوگیری از خطر موشکهای کوتاه برد و میانبرد با برد تا 2000کیلومتر است. با توجه به این طرح، ایالات متحده قصد دارد در آینده، سیستم دفاعیاش را برای جلوگیری از خطر موشکهای دوربرد، توسعه دهد. نکته اینجا است که طرح جدید دولت آمریکا نیز مانند بازدارندههای موشکی زمینی مشکلات فنی خاص خود را دارد.
ژنرال جیمز کارترایت، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا، در یک کنفرانس خبری درخصوص استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا هشدار داد که این سیستم باید تغییر کند به این دلیل که کارایی لازم را ندارد و حریف ما دارای تفکری قوی است که آنها را درآینده مجهز به سلاحهای پیشرفته میکند و ما باید به این امر اذعان داشته باشیم. وی تاکید کردکه سیستم ما باید در برابر موشکهای بالستیک تقویت شود. پنتاگون همچنین نیازمند این است که از طرح استقرار یک سامانه بزرگ و ثابت فاصله بگیرد و به سمت سامانهای حرکت کند که در هر نقطه و هر مکان بتواند هر گونه تهدیدی را دفع کند.
اوباما بارها اعلام کرده است که کار سیستم دفاع موشکی، پیش از اعزام شدن روی ناوهای اجیس، باید به اثبات رسیده باشد. وی همچنین تاکید کرد که رویکرد جدید، در مهلت کوتاهتر، تواناییهایی بر مبنای سیستمهای تثبیت شده را در اختیار میگذارد. با این حال، معیارهای وی برای سیستم به اثبات رسیده، ضعیف است. درحالیکه تاکنون آزمایشهای خوبی به گفته دولت آمریکا روی موشکهای رهگیر انجام گرفته است اما این آزمایشها در برابر تهدیدها در دنیای واقعی صورت نگرفته است.
گزینه اوباما برای کنار گذاشتن طرح سپر دفاع موشکی در اروپا را میتوان اقدامی مهم تلقی کرد که میتواند در بهبود روابط تیره آمریکا - روسیه تاثیر بهسزایی بگذارد و منجر به همکاریهای امنیتی میان دو کشور شود. به این ترتیب، بهنظر میرسد این آسانترین راه برای دریافت کمکهایی از جانب روسیه در مقابله با تهدیدات بالقوه برای آمریکا و همچنین توافقنامههای دوجانبه خلع سلاح هستهای میان دو کشور باشد.
از سوی دیگر، موشکهای رهگیر که روی ناوهای اجیس مستقر خواهند شد، در یک چهارچوب زمانی و در 10سال آینده پاسخ سؤالات مهم استراتژیکی را فراهم خواهند کرد.
با شروع سال2011، ایالات متحده برنامه استقرار ناوهای اجیس مجهز به سیستمهای پیشرفته را در اروپا و توسعه طرح زمینی را مبتنی بر نسخههای موشکهای دوربرد کنونی اما پیشرفتهتر دنبال خواهد کرد. در این طرح، به جای استقرار موشکهایی با رادار واحد و ثابت که محل آن در جمهوری چک درنظر گرفته شده بود و براساس طرح بوش پیشنهادشده بود، طرح دفاعی جدید مجهز به امکانات بالقوه با حسگرهای تواناتر و نمونههای به روز شده و با فناوریهای متفاوت و انواع و اقسام اطلاعات الکترونیک و انواع اطلاعاتی که از عوامل انسانی گرفته میشود، طرح پیشین را منتفی میکند.
در 10 تا 15 سال آینده، ارتش آمریکا قصد دارد ناوهای اجیس را با موشکهای رهگیر بسیار بزرگتر و سریعتر از موشکهای کنونی تجهیز کند و در همین رابطه همکاریهایش را با ژاپن توسعه میدهد. تخمینها نشان میدهد که سرعت موشکهای رهگیر به اندازه کافی بالا باشد و توان جلوگیری از تهدیدهای موشکهای بین قارهای را داشته باشد. همانطور که رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا و ژنرال جیمز کارترایت بارها و بارها در طول کنفرانس خبری خود درباره سپر دفاع موشکی جدید آمریکا اعلام کردند، هدف از این برنامه درازمدت گسترش دامنه جهانی آن است، بدین معنا که به وسیله موشکهای جدید مجهز به حسگرهای قوی، آمریکا هر هدفی را در هر نقطه از کره زمین در سرعتی بسیار بالا نابود خواهد کرد.
کارترایت صراحتا اعلام کرد که ایالات متحده در حال ساخت ناوهای جنگی به اندازه کافی است تا از آنها در اروپا برای تهدیدهای احتمالی استفاده کند.
استدلال دولت بوش برای استقرار سپر دفاع موشکی در اروپا این بود که این موشکها تنها در برابر حملات موشکهای بالستیک از کشورهایی که دشمن آمریکا محسوب میشوند، مورد استفاده قرار میگیرند و به این ترتیب کشورهایی مانند روسیه و چین نباید به هیچ وجه احساس نگرانی کنند. اما در حال حاضر و با وجود ساخت صدها ناو اجیس مجهز به سیستمهای رهگیر پیشرفته و هوشمند که از نسلهای قبلی خود بسیار پیشرفته ترند، بهنظر میرسد خشم روسیه و چین بیش از پیش برانگیخته شده و اکنون، این دو کشور بهشدت ابراز نگرانی میکنند.
به گفته دولت آمریکا، موشکهای دوربرد بالستیک، در برابر سلاحهای هستهای هرگز به اندازه کافی مورد اطمینان نبوده است. اساسا، این اقدامات تحتتأثیر هدف نهایی، یعنی خلع سلاح هستهای صورت میگیرد، درحالیکه آمریکا روزبهروز به سلاحهای پیشرفتهتر و خطرناکتر دسترسی پیدا میکند. با این حال، بسیاری از سیاستمداران روسیه و چین مانند برخی از همتایان آمریکایی خود بر این باورند که تاثیرگذاری سپر دفاع موشکی آمریکا که تکنیکهای فنی را نادیده میگیرد، بیشتر شبیه یک غلو است تا حقیقت.
بنابراین، افزایش و ساخت ناوهای جنگی اجیس آمریکایی در آینده، ممکن است برای کشوری مانند روسیه قدرتمند که از توان هستهای بالایی برخوردار است، بدین معنا تلقی شود که آمریکا برای افزایش برتری هستهای خود خواستار کاهش تولید زرادخانههای هستهای روسیه است و این به معنی تهدیدی برای این کشور است. کشور چین نیز که دارای زرادخانههای هستهای کوچکتر است این مسئله را بهگونهای تهدیدآمیز برای خودتلقی کرده است و به این ترتیب با جسارت بیشتری به بالابردن توان نظامی خود میپردازد. با توجه به این نکات، تنها گذشت زمان میتواند اثبات کند که طرح دفاع موشکی اوباما قادر خواهد بود که امنیت را برای ایالات متحده و اروپا تامین کند یا نه.
23سپتامبر 2009- بولتن دانشمندان اتمی