دکتر الیاس امیری آسیب‌شناس کرد، بر این باور است که در استان کردستان به‌دلیل همجواری با دو کشور ترکیه و عراق آمار انواع قاچاق بسیار زیاد است. سوخت، پوشاک، مشروبات الکلی، لوازم آرایشی و بهداشتی، وسایل برقی و... عمده‌ترین این کالاها را تشکیل می‌دهند.
اما در این بین کالای پر‌سودی مانند انسان را نیز نباید فراموش کرد. همسایگی کردستان با استان‌های مرزی این دو کشور و ویژگی‌های مهاجر پذیری ایران باعث شده است قاچاق انسان نیز در کردستان قابل توجه باشد.
مسلم را از مرزهای عراق به ایران وارد کرده بودند، می‌گفت او را روزها در مسیر کوه‌های مختلف راه برده‌اند تا بالاخره به روستایی رسیده و شب را در طویله یکی از خانه‌های روستا گذرانده است. اشک از چشمانش سرازیر شد و ادامه داد: 2 تا از برادرهایم هم همراه من بودند اما هر دوی آنها از کوه افتادند پایین، داغشان بدجوری کمرم را شکست...
با اطلاعاتی که نیروی انتظامی از مسلم گرفت موفق شد روستای مرزی‌ای را شناسایی کند که بسیاری از ساکنان روستا به مهاجران قاچاقی جا و پناه می‌دادند و برای این‌کار پول می‌گرفتند.
کارشناسان براساس شواهد موجود بر این باورند که این افراد بلافاصله بعد از حضور در استان اقدام به تکدی‌گری می‌کنند، همچنین فروش مواد‌مخدر نیز از دیگر بزه‌های انتصابی این افراد محسوب می‌شود.
محمدرضا امجدی دادستان عمومی و انقلاب شهرستان سنندج بر برخورد جدی با اتباع غیرمجاز افغانی و پاکستانی در سنندج تاکید کرد و اظهار داشت: اخیرا تعدادی از اتباع افغانی و پاکستانی در داخل شهر سنندج در حال تکدی‌گری دیده شده‌اند در حالی‌که انگیزه آنها از ورود و حضور در استان مشخص نیست.
وی گفت: با توجه به حضور نیروهای خارجی در مرزهای ایران و عراق و همچنین حضور گروهک‌های ضد‌انقلاب در منطقه، لازم است که نیروی انتظامی با این موارد برخورد کند تا از بروز ناامنی در استان جلوگیری شود.مهرآب دردانه بی‌بی افسر نیز یکی از قربانیان قاچاق در استان است. با اینکه سن و سالی نداشت اما همه محل او را بی‌بی صدا می‌کردند. می‌گفت مهرآب را خدا به من داد.
همسایه‌ها تعریف کردند که او را کنار چشمه روستایشان پیدا کرده و بعد از آن تصمیم می‌گیرد اسم او را مهرآب بگذارد. جوان رعنا و با صلابتی شده بود. آرزو داشت دامادی‌‌اش را ببند. ظاهرا خاطر‌خواه رعنا دختر کدخدا هم شده بود.
اما همه آرزوهای بی‌بی با یک دعوا نقش بر آب شد. مهرآبش را با یک اسلحه کشتند. قاتلش پسری 18 ساله و بیکار، است د ر حال حاضر هم به جرم قتل دستگیر شده است. او گفت: اسلحه را 5 هزار تومان از لب مرز خریدم. همیشه دوست داشتم یکی از اینها را داشته باشم، برایم آرزو بود، شنیدم لب مرز ارزان است و راحت گیر آوردم. چند تا سؤال از من پرسیدند و بعد توی یک کیسه مشکی تحویلم دادند. قیافه طرف را یادم نمی‌آید اما فکر کنم هم سن بابام بود.
دکتر امیری در این ارتباط گفت: البته در سال‌های اخیر فعالیت‌های زیادی برای جلوگیری از قاچاق در مرزهای کردستان صورت گرفته و آمار ورود کالا را نسبت به گذشته کاهش داده است اما به‌نظر کافی نمی‌رسد. البته نباید فراموش کرد که عده‌ای درصدد فراهم کردن مجدد زمینه تامین منافع خود از طریق قاچاق کالا هستند. شاید انسداد مرزها برای جلوگیری از قاچاق کالا و انسان بسیار مناسب بوده و ایجاد بازارچه‌های مرزی راهکار کاهش قاچاق محسوب شود.
میثم و خانوده‌‌اش که همگی در زمینه قاچاق کالا از مرزهای استان فعالیت داشتند بعد از تاسیس این بازارچه‌های مرزی دست از شغل خانوادگی خود کشیدند.میثم گفت: کار توی شب، ترس، و اینکه طرف‌های کاریت آدم‌هایی باشند که هیچ جوری نمی‌توانی روی آنها حساب کنی و صدها مورد دیگر باعث شد این‌کار را رها کنیم.خیلی خوب شد، درآمدش کمتر است اما راضی هستیم، به جایش بیشتر بالای سر زن و بچه‌ام می‌مانم.
به گفته دکتر امیری افزایش اشتغال در مرزهای استان باعث شده است بیشتر افرادی که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم در کار قاچاق کالا (کولبری) حضور داشتند به فعالیت در مبادلات قانونی مرزی روی آوردند.
وی اظهار داشت: نباید از یاد برد که بی‌کاری علت اصلی روی آوردن ساکنان استان به‌خصوص جوانان به قاچاق کالا و انواع دیگر قاچاق‌ها است. پس به‌راحتی می‌توان با ایجاد اشغال در زمینه‌های مختلف و فرهنگ‌سازی مؤثر خوش نامی استان را افزایش داد.
همشهری استانها
