بازی با آتش، بدون دود و صدا

همشهری - محمد سرابی: به جز خطر جانی که باعث مجروح شدن شهروندان می‌شود، زیان‌های دیگری هم در اثر آتش‌بازی به‌وجود می‌آید که شهرداری‌ها به فکر راه‌حلی برای آنها هستند. در اینجا ۲ نمونه از واکنش های مدیریت های شهری به آتش‌بازی‌های سنتی را می‌خوانید.

یونان

سر و صدا ممنوع

شهرداری آتن قانون خاصی برای آتش‌بازی تعیین کرده است که براساس آن باید نمایش آتش‌بازی بدون صدای ناهنجار انجام شود. کانون آتش‌بازی‌های آتن در میدان سینتاگمای این شهر است و آخرین مراسم بزرگ در میدان فقط با نورافشانی به اجرا در آمد. برخی از شرکت‌های تولیدکننده وسایل آتش‌بازی از مدتی قبل روش ساخت این محصولات را تغییر داده‌اند تا با کمترین صدای ممکن منفجر شوند و در عین حال میزان تولید نور و شدت رنگ‌های به‌دست آمده از آن ثابت بماند. همانطور که برخی اشخاص به نور شدید و ناگهانی حساسیت دارند، مبتلایان به طیف اوتیسم یا انواعی از معلولیت‌های ذهنی، بیماران عصبی و آسیب‌دیدگان از خشونت مسلحانه در اثر سر و صداهای ناگهانی ناشی از انفجار دچار حمله عصبی می‌شوند. وقتی مراسم گروهی آتش‌بازی در شهر برگزار می‌شود برخی خانواده‌ها به‌دلیل حساسیت یکی از اعضای خود نمی‌توانند در مجموعه جشن‌ها شرکت کنند زیرا هر لحظه ممکن است صدای ترقه به گوش برسد.

حیوانات از ترقه می‌ترسند

حیات وحش شهری هم از صدای دائمی انفجار آسیب می‌بیند. بعضی حیوانات شروع به دویدن می‌کنند و با خودروهای عبوری تصادف می‌کنند و پرنده‌هایی که در پیدا کردن مسیر خود گیج شده‌اند به ساختمان‌ها برخورد می‌کنند و پایین می‌افتند.

از چند سال پیش مدیریت شهری در برخی نقاط دنیا به شهروندان توصیه کرد که آتش‌بازی بدون صدا را آزمایش کنند. شهر کوچک کولیچیو در استان پارمای کشور ایتالیا از سال ۲۰۱۸این ایده را آغاز کرده بود و شهرداری‌های آلمان اجازه آتش‌بازی در نزدیکی اقامتگاه پناهندگان جنگی را نمی‌دادند زیرا شرایط جنگ را برای آنها خاطرنشان می‌کرد. بعضی از کهنه سربازان در کشورهایی مانند آمریکا نیز در مقابل خانه‌ خود نوشته‌ای نصب می‌کنند که حساسیت ساکنان به صدای انفجار را نشان می‌دهد. آتن یکی از نخستین پایتخت‌های جهان بود که امسال به‌صورت رسمی آتش‌بازی بدون صدا را ابلاغ کرد.

هند

دود ممنوع

چندماه قبل که جشن سنتی دیوالی همراه با آتش‌بازی‌های زیاد در شهرهای هند برگزار شد، مشکلی به‌وجود آمد که شهرداری‌ها را به فکر پیدا کردن راهی برای کنترل آن انداخت. دود ناشی از آتش‌بازی‌ها آنقدر زیاد بود که هوای شهرهای بزرگی مانند دهلی‌نو را کاملا آلوده کرد. شهرداری بنگلور قوانینی برای استفاده از لوازم آتش‌بازی تعیین کرد که براساس آن فقط می‌توان از ترقه‌های بدون آلودگی - که به نام ترقه سبز شناخته می‌شود - و آن‌ هم از ساعت ۸ تا ۱۰شب استفاده کرد. همچنین فقط برای ۳۱۵ غرفه مجوز فروش وسایل آتش‌بازی صادر شده است و کیوآرکد روی این وسایل نشان می‌دهد که با محیط‌زیست سازگار هستند یا خیر. با این حال در این شهر ۶میلیون نفری کنترل مردمی که عادت به استفاده از انواع لوازم آتش‌بازی ناایمن و آلوده‌کننده دارند ساده نیست.

شمع و فانوس به جای ترقه

جشن‌های دیوالی که گاهی ۵روز طول می‌کشد، معمولا شامل آتش بازی و انفجار ترقه است و چون در فصل سرد انجام می‌شود آلودگی هوا را تشدید می‌کند. شهرداری روشن کردن شمع و فانوس نفتی را که روش سنتی‌تر و قدیمی‌تر گرامیداشت این جشن مذهبی و ملی هستند تشویق می‌کند و پلیس محموله‌های بزرگ ترقه را توقیف می‌کند اما وسایل آتش‌بازی ‌همه جا در دسترس مردم است. تأثیر ترقه‌ها آنقدر است که سال گذشته در شب برگزاری جشن سطح آلاینده‌های هوا در مدت چند ساعت از شاخص ۳۵۰هم بالاتر رفت. مدتی قبل از شروع مراسم تعدادی از شهرها مانند ۴شهر در ایالت بیهار استفاده از ترقه را ممنوع اعلام کرده بودند. به پرواز درآوردن فانوس‌های پرنده یا بالون آرزو هم ممنوع شد زیرا باعث حریق می‌شود. در ایالت پنجاب و بنگال غربی هم فقط استفاده از ترقه سبز مجاز بود. محدودیت‌هایی از سال ۲۰۱۷شروع شد و تحقیقات دانشگاهی نشان داد که ترقه‌های هند دارای گوگرد، سرب و فلزات سنگین هستند که مدتی در محیط باقی می‌ماند.