توجه به مناطقی که حتی در فرهنگ عامه مردم از پیشینه تاریخی برخوردار هستند و بررسی کارشناسی برای تایید یا تکذیب تاریخی بودن یک محل از اصلیترین فعالیتهای کارشناسان و مدیران آثار تاریخی در تمام کشورهای دنیاست اما گویا در مورد قلعه دختر پلور این موضوع برعکس است و با وجود اصرارهای مردم و کشف آثار تاریخی تایید شده توجهی به این مکان تاریخی نمیشود. با وجود آنکه 3هفته پیش نیز دکتر مرتضایی، رئیس پژوهشکده باستانشناسی ایران خبر توقف تخریب این کوه تاریخی را به خبرگزاری ایسنا داده بود اما این خبر تنها در همین حد باقی ماند تا با تکذیب تند مسئولان میراث فرهنگی مازندران، تخریب کوه قلعه دختر پلور همچنان ادامه داشته باشد.
ادامه تخریب این کوه در حالی رخ میدهد که کارشناس باستانشناسی میراث فرهنگی مازندران پیدا شدن هرگونه شیء و سفال باستانی را در سطح کوه قلعه دختر تکذیب میکند اما سفر هفته گذشته گروهی از خبرنگاران به همراه احمد نادعلیان، کارشناسی که برای نخستین بار ادعای تاریخی بودن این منطقه را مطرح کرد به این منطقه و انتشار خبرهای جدید و گزارش تصویری از تخریبهای صورت گرفته نشان میدهد که نه تنها سفال و آبگینه در سطح این کوه وجود دارد بلکه فاصله دیواره سنگ و ساروجی قلعه دختر تا محل تخریب برخلاف گفته مسئولان حتی به 10متر هم نمیرسد.
گزارش و خبرهای جدید از این منطقه حاکی از این است که اظهارات غیرمسئولانه مسئولان میراث فرهنگی درخصوص تخریبهای صورت گرفته در کوه قلعه دختر، موجب تخریب بخش دیگری از یک منطقه باستانی در کشور شده است که بنا به گفته مردم محلی پلور این کوه معروف به «بچه دماوند» بوده و همه افراد اصیل بومی از باستانی بودن آن خبر داشتهاند.
تایید ادعا
احمد نادعلیان در گفتوگویی جدید با اشاره به این موضوع و صحبتهای رئیس پژوهشکده باستانشناسی ایران، گفت: بسیار خوشحال هستم که بالاخره میراث فرهنگی اعتراف کرد که محل مورد نظر یک مکان تاریخی است، چون تاکنون ادعای من را تکذیب میکردند.
این هنرمند در ادامه افزود: تخریب تپه تاریخی در همان محلی که در روز اول تخریب آغاز شده ادامه دارد و این مسئله که طرح ساخت کارخانه ادامه نمییابد، صحت ندارد. آقای مرتضایی اعلام کردهاند که در منطقه، آثار سطحالارضی وجود نداشت. این نکته نیز صحت ندارد. کارشناسان مازندران زمانی که از محل بازدید کردند تا طبق ضوابط مجوز ساخت کارخانه را صادر کنند، بنا به دلایل نامعلوم دیوار ساروجی و سفالینهها را نادیده گرفتند، درحالیکه در منطقه پلور این قلعه شناخته شده است.
وی همچنین با اشاره به صحبتهای آقای مرتضایی مبنی بر اینکه در این کوه دیوار 5/1 متری پیدا شده است، تصریح کرد: این دیوار هیچ وقت گم نشده بود که طی یک کارشناسی بخواهد پیدا شود. هر بازدیدکننده معمولی متوجه میشود که دیوار بالای تپه بدون اینکه باربرداری شود، وجود داشته است. در ضمن پنجشنبه گذشته به اتفاق 3خبرنگار و یک پژوهشگر که در کشور اتریش دانشجوی دکتراست از محل بازدید کردیم که دستکم 5/1متر دیوار آشکار است.
دکتر نادعلیان با بیان اینکه اظهارات آقای ماهفروزی، کارشناس میراث مازندران کاملا نادرست است، افزود: تا به حال بیش از 50 تکه سفال و تعدادی شیشه و آبگینه هم از سطح زمین و لابه لای صخرههای خرد شده پیدا شده است. در سفر اخیر به این منطقه و بازدید از این کوه، تکه سنگی مشاهده شد که بخشی از آسیاب سنگی دستی بوده است. در ضمن در لابهلای خاک، آجرهای مربعی قابل مشاهده هستند.
وی همچنین تصریح کرد: آقای ماهفروزی سفالهای موجود در محل را متعلق به کوچروها میدانند درحالیکه این انتظار غلطی است که چرخ سفالگری یا کوره در تپه کشف شود تا محل را تاریخی قلمداد کنیم. اجداد من کوچروهای سنگسری هستند و ظروف آنان اغلب مسی است. برای کوچ روها ظرف مسی سبکتر بوده و همچنین شکننده نیست. به هر حال این آثار حتی اگر مربوط به کوچروها هم باشد آنها نیز حق دارند تمدن داشته باشند. سؤال اصلی اینجاست که چرا کوچروها تمامی سفالینهها را در این محل رها کردهاند. پاسخ آن را من میدانم، امیدوارم مسئولان این امر نیز بیدار شوند، چراکه این تپه فراموش نخواهد شد.
قبول واقعیت
اما در همین خصوص توجه به اظهارات مسئولان میراث فرهنگی نیز میتواند به مشخص شدن موضوع کمک کند. نخستین اظهارنظر میراث فرهنگی مازندران درخصوص ادعادی
احمد نادعلیان مبنی بر باستانی بودن منطقه این است که بر حسب گزارش، عملیات مورد ادعا در منطقهای به نام «گل زرد» انجام شده که در فاصله 3کیلومتری از قلعه دختر است. ضمن اینکه لازم به ذکر است کتیبهای در منطقه قلعه دختر در ارتفاع 700متری روی کوهی قرار دارد که دسترسی به آن مشکل است و هیچگونه تخریبی در آن صورت نپذیرفت. در نتیجه کارشناسان حوزه معاونت میراث فرهنگی این سازمان از محل «گل زرد» بازدید
به عمل آورده و بقایای سنگ چین بسیار کوچک در حدود 3متر را مشاهده کردهاند و در حال تاریخگذاری آن هستند.
اما پس از اعتراضات بیشتر مسئولان میراث در خبرهای بعدی میپذیرند که محل تخریب برخلاف گفته نخستشان همان کوه قلعه دختر است و اعلام میکنند که تخریبها 17 متر با محل باستانی فاصله دارد. پس از این همچنین معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان مازندران در گفتوگو با ایسنا بیان کرد: قلعه دختر در بالادست قرار گرفته و تپه ذکرشده خارج از حریم قلعه واقع شده است.
مهدی ایزدی با اشاره به اینکه کارشناسان سازمان از محل بازدید کردهاند، درباره وجود سفالهایی در محل، اظهار بیاطلاعی کرده و میگوید: در اینباره اقدامات لازم را برای پیگیری انجام خواهم داد.
همچنین ماهفروزی، کارشناس این سازمان که در خبر نخست پیداشدن هرگونه سفال را انکار کرده بود، پس از پذیرفتن وجود سفال در سطح این کوه، سفالهای یافت شده در این منطقه را مربوط به کوچروها دانست که چندان قابل اعتنا نیستند! اما برخلاف نظر این افراد، محمد کرمی، مسئول واحد پژوهشی سفال موزه ملی ایران، تاریخی بودن سفالهایی را که یک هنرمند محیطی در محل ساخت کارخانه آب معدنی در نزدیکی قلعه دختر روستای پلور مازندران پیدا کرده است، تأیید میکند.
محمد کرمی که سفالهای یادشده را از نزدیک بررسی کرده است، به ایسنا گفت: زمانی که نادعلیان سفالها را به این موزه آورد، کارشناسان مختلف متخصص در دورههای تاریخی و اسلامی گردهم آمدند تا درباره این سفالها نظر دهند. آنها معتقد بودند، این سفالها به اواخر دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی تعلق دارند. این مسئله نشان میدهد، محوطه محل پیدا شدن سفالها، در این دورهها مسکونی بوده است. وی ادامه داد: البته با توجه به شواهدی که درباره وجود تکههایی از خمرههای بزرگ و سنگچین مطرح شدهاند، برخی کارشناسان احتمال میدهند که گورخمرههایی برای تدفین در این محل وجود داشته باشند. به همین دلیل، بهنظر میرسد، اکنون محوطه مهمی در حال تخریب شدن است.
محمدرضا واحدی، یکی از افراد محلی و قدیمی منطقه پلور نیز با اشاره به اینکه «ما از قدیمیترین خانوادههای اینجا هستیم»، درباره تخریبهای صورت گرفته در کوه قلعه دختر گفت: اجداد من همگی در این منطقه زندگی کردهاند و تمامی مردم اصیل اینجا میدانند که نام این کوه قلعه دختر است که محلیها به آن «بچه دماوند» هم میگویند. دلیل این نام هم این است که شما هنگامی که در جاده به سمت دماوند میآیید پیش از دیدن دماوند به این کوه برمیخورید.
وی همچنین با بیان اینکه اعتقادات و میراث فکری و فرهنگی مردم باید مورد احترام باشد، افزود: این فردی که هماکنون مجوز تخریب قلعه دختر را گرفته است، پیش از این نیز سابقه تخریب فضاهای دیگر این منطقه را دارد و نمونه آن را میتوان ساختمان مخابرات پلور دانست. این فرد وجهه خوبی در میان مردم محلی ندارد اما از نفوذ خوب خود در میان مسئولان استفاده کرده و به بهانه ساخت کارخانه آبمعدنی این محل تاریخی را تخریب کرده است، درحالیکه خود او نیز از باستانی بودن محل باخبر بوده و زمینهای مسطح فراوانی نیز در این منطقه برای احداث کارخانه وجود دارد.