شناساندن ویژگی‌های بازار از معرفی اماکن مختلف آن شروع می‌شود و در این راه چه اتفاقی ساده‌تر و در عین حال مهم‌تر از تابلوهای شناسایی محدوده بازار؟ گزارش این صفحه اشاره‌ای است به برنامه‌ریزی شهرداری منطقه12 برای تعویض و بهسازی تابلوهای شناسایی محدوده بازار.
بازار تهران از جمله مناطق تجاری است که تردد در آن بسیار زیاد است. هزاران نفر روزانه در کوچه‌پس‌کوچه‌های بازار به این‌سو و آن‌سو می‌روند. برخی از این افراد آن‌قدر از این راه‌های تنگ و باریک عبور کرده‌اند که شاید بتوانند با چشم بسته هم راه خود را پیدا کنند، اما در کنار آن‌ها، شهروندان دیگری هم هستند(تعدادشان هم کم نیست) که برای یافتن حجره‌ای باید از ده‌ها نفر پرس‌وجو کنند.
تابلوهایی که در بازار وجود دارد به دلیل قدمتی که دارند، کیفیت‌شان را از دست داده و دیگر کارآیی لازم را ندارند. به عبارت دیگر نوشته‌های آن‌ها به وضوح قابل رویت نیست. این تابلوها قدیمی شده و حالا بعد از مدت‌ها نیاز به تعویض دارند. از این‌رو شهرداری منطقه12 که اداره‌کننده محدوده‌ای است که بازار، یکی از محلات آن است، تصمیم به تعویض این تابلوهای فرسوده گرفته‌است.
طی هماهنگی‌های صورت گرفته، شرکت عرف‌ایران که متولی تابلوهای شهری است، مسئولیت طراحی و اجرای این تابلوها را برعهده دارد. تا به امروز بسیاری از این تابلوها با تابلوهای جدید تعویض شده‌اند. طراحی‌های انجام گرفته برخلاف طرح‌هایی است که در معابر شهری به چشم می‌خورد و با توجه به هویتی که بازار تهران دارد، تابلوها به شکلی طراحی شده‌اند که با محیط همخوانی داشته باشند. این تابلوها قرار است گذرهای بازار، سراها و کوچه‌هایی را به مردم معرفی کنند که از زمان فتحعلی‌شاه به‌وجود آمده و به نوعی تاریخ شهر را می‌سازند.
از منظر شهری، تابلوها باید دارای معیارهایی باشند تا هر رهگذی بتواند مقصد خود را شناسایی کند. ضمن این که باید با محیط هم همخوانی داشته باشند. این 2فاکتور در طراحی تابلوهای بازار بزرگ تهران رعایت شده و محصول آن تلفیق نمادی سنتی و البته در عین حال مدرن است.
ضرورت اجرای طرح
پس از تغییرات اساسی در معابر اطراف بازار تهران با توجه به سبک معماری به‌کار گرفته شده و رنگ‌های مصالح مورداستفاده، تابلوهای قبلی که در بازار راهنمای مردم بودند و حدود 15سال از نصب آن‌ها می‌گذرد دیگر کارآیی مفید را نداشتند، بنابراین شهرداری پایتخت ضروری دانست تا برای بهتر دیده‌شدن تابلوها و مطابقت با محیط پیرامون آن‌ها راهکاری اتخاذ کند. معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری منطقه12 تابلوهایی را طراحی و در مکان‌هایی نصب کرد و از شرکت عرف‌ایران هم خواست تا مطابق با محیط بازار تابلوها را طراحی کند.
مراحل اجرا
برای شناسایی تابلوهای موجود در بازار، شرکت عرف‌ایران با همکاری ناحیه2 شهرداری منطقه 12 اقدام به جمع‌آوری اطلاعاتی در این خصوص و مشخص نمودن تعداد تابلوهای موردنیاز کرد. سپس با کمک نقشه دقیقی که از بازار تهران موجود بود، تمامی معابر شناسایی شدند.
معابری هم که دارای شناسنامه نامشخص بودند، مورد شناسایی قرار گرفتند. در مرحله بعد کارشناسان عرف‌ایران از وضعیت موجود بازدید و اقدام به عکسبرداری از مکان‌هایی نمودند که تابلوها در آن‌ها باید نصب می‌شد.
جالب است بدانید برخی از ورودی‌های بازار با توجه به قدمتی که تابلوهای آن داشت قابل شناسایی برای افراد تازه‌وارد نبود و تنها کسانی می‌توانستند آن‌ها را شناسایی کنند که این مکان را به خوبی می‌شناسند. این ورودی‌ها نیز شناسایی شدند تا تابلوها بر اساس آن طراحی شوند.
طراحی تابلوها
طراحی تابلوها از مهم‌ترین مراحل کار بود چراکه با توجه به محیط و براساس استانداردهای موجود باید صورت می‌گرفت. طراحان مواردی را در کار مدنظر قرار دادند تا بتوانند تابلوهایی طراحی کنند که با بافت بازار همخوانی داشته باشند. در این طراحی‌ها رنگ و فرم اجزای تابلو و پایه آن با توجه به طرح معماری و مبلمان شهری موردتوجه قرار گرفت.
بر این اساس از رنگ مشکی به منظور مغایرت با رنپ‌های موجود و تاکید بر تجاری بودن منطقه انتخاب شد. هم‌چنین از تابلوهای دارای شماره ورودی معابر جهت زیبایی و آدرس‌دهی آسان‌تر استفاده شد. مورد دیگری که در طراحی‌ها به اجرا درآمد، طرح فرفورژه بود که برای زیبایی بیشتر و تطابق با فرهنگ ایرانی-اسلامی بود.
جمع‌آوری و تایید متن تابلوها
پس از بازدیدهای مکرر از خیابان‌های اطراف بازار و با هماهنگی نماینده معاونت ترافیک شهرداری منطقه12 مواردی دیگری در اجرا و نصب تابلوها در نظر گرفته شد که درنهایت نیز به اجرا درآمد. این موارد شامل تعیین، تایید و شماره‌گذاری ورودی‌های بازار، تایید آدرس مقاصدی که باید به عنوان متن نوشتاری تابلو در نظرگرفته شود و محل نصب تابلوهای خیابان‌های اطراف بازار(که شامل خیابان‌های شهیدمصطفی‌خمینی، خیابان مولوی، خیابان خیام و داخل بازار می‌شدند) بود. با تایید نهایی تابلوها، طراحی و کار ساخت آن‌ها آغاز شد و در حال حاضر بسیاری از این تابلوها در مکان‌های مورد نظر نصب شده و شهروندان را به مسیرهای مورد نظر هدایت می‌کنند.
شناسنامه بازار
دکتر اسلامی، مدیرعامل شرکت عرف‌ایران و مدیر اجرایی معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران معتقد است، تابلوهای راهنمایی درواقع شناسنامه شهر محسوب می‌شوند که وجود آن‌ها به سهولت دستیابی مردم به آدرس‌های موردنظر خود کمک می‌کند.
وی درباره تابلوهایی که برای بازار تهران طراحی شده می‌گوید: «بازار ازجمله مکان‌هایی در تهران است که برای اولین بار دارای تابلو و شناسنامه شده است. از این‌رو این مکان تاریخی باید هویت خود را حفظ کند و با تابلوهایی که در خور نام و تاریخ ایران اسلامی است، تزیین شود. به همین منظور تابلوهایی که برای بازار تهران طراحی شده تلفیقی از معماری قدیمی ایران است که ویژگی‌های تابلوهای امروزی را هم داراست تا مردم در نگاه اول طرح قدیمی را دیده و بتوانند به کمک علایم امروزی آدرس موردنظر خود را پیدا کنند».
جنس تابلوها
تابلوهایی که برای بازار طراحی و به اجرا درآمده از جنسی ساخته شده تا در طول زمان کاربری‌شان را از دست نداده و از بین نروند. در این تابلوها از نوعی شبرنگ استفاده شده تا نوشته‌های روی آن به وضوح قابل رویت باشد. در برخی از آن‌ها آینه نیز به کار رفته تا شباهت زیادی به معماری تهران قدیم داشته باشد، اما این تابلوها از جنسPVC هستند که ضخامت آن نزدیک به 6میلی‌متر است.
هم‌چنین برای تابلوهای ورودی از ورق آهن با ضخامت 2میلی‌متر استفاده شده است. تابلوهای اصلی نیز از جنس آهن با ضخامت 2میلی‌متر هستند که ابعاد آن‌ها 40در100 سانتی‌متر است. تابلوها با روش الکترواستاتیک رنگ‌آمیزی شده‌اند تا برابر بارش باران و برف مقاومت بیشتری نشان دهند و پایداری‌‌شان بیشتر باشد.
همشهری مسافر
