که حالا، با رکود نسبی جایزه‌های ادبیات داستانی، بیش از پیش بر شعر و شاعری متمرکز شده است.
رکود جایزه‌های ادبیات داستانی که به شکل اعجاب‌آوری بر یک مشکل به ظاهر ساده متمرکز است، البته جنبه‌های تلخ دیگری نیز دارد. مشکل ساده، مسئله محل برگزاری است و جنبه‌های تلخ، نگاه مسئولان فرهنگی کشور به جایزه‌های خصوصی.
محسن پرویز، معاون فرهنگی وزارت ارشاد که به شکل عجیبی با جایزه‌های خصوصی مخالفت نشان می‌دهد، در طول یکسال گذشته، چند بار این جوایز را مورد انتقاد و سؤال قرار داده و منابع مالی آنها را نامشخص و مبهم دانسته است.
اما در یک وضعیت متناقض‌نمای جالب، همین جایزه‌های خصوصی که معمولا رویکردی متفاوت با ارشاد دارند، همیشه به‌علت فقر منابع مالی، توان تهیه جا برای برگزاری مراسم نهایی خود را ندارند و سازمان‌های دولتی نیز همکاری گذشته را نمی‌کنند.
نتیجه، برگزار شدن یک خط درمیان این جوایز است که گذشته از کمبود کتاب‌های خوب، یک علت تکرارشونده را در بیانیه‌های نهایی می‌توان شناسایی کرد: مشکل جا.
در این میان، البته جایزه‌های دولتی نظیر کتاب فصل، جایزه جلال و کتاب سال، کم و بیش مثل گذشته برگزار می‌شوند و هر چه که هست، بی‌برگزیده یا با آن، کتاب‌های مورد تایید ارشاد، جایزه‌ها را می‌گیرند.
هرچند که هر سال و از همه بدتر، امسال، برخی از نامزدهای نهایی این جایزه‌ها در اعتراض به وضع موجود ادبیات داستانی و جوایز خصوصی، از آن انصراف می‌دهند و وزارت ارشاد، همچنان به کار خود مشغول است.
به این ترتیب، آرام‌آرام میدان رقابت‌های ادبی از داستان خالی و شعر، جایگزین آن می‌شود. این روند، پیش از این، یعنی تا همین 4 – 3 سال پیش، کاملا برعکس بود و به ندرت می‌توانستیم جایزه‌ای را در حوزه شعر بیابیم.
حالا، هر چه زمان می‌گذرد، هم رویکرد دولت و هم شرایط برای برگزارکنندگان خصوصی به‌گونه‌ای پیش می‌رود که وقتی به نیمه دوم امسال می‌نگریم، شعر در جایگاه بسیار بالاتری قرارمی‌گیرد و هر چه که به چشم می‌آید، تقریبا به شاعران مربوط می‌شود. برگزاری جشنواره شعر فجر که از یکی دو سال پیش آغاز شد، یکی از این نمونه‌هاست که حالا قرار است «همایش بین‌المللی شاعران ایران و جهان» نیز به آن اضافه شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، هدف از این همایش را که البته هنوز معلوم نیست به چه شکل و چه وقت برگزار خواهد شد، «شناسایی چهره‌های ماندگار عرصه شعر و ادبیات کشور، شناساندن زبان، فرهنگ و تاریخ کشور به مردم دنیا و آشنایی مردم ما با فرهنگ و زبان کشورهای صاحب سبک در ادبیات» اعلام کرده و وعده داده است که در آن شاعران و فعالان ادبی 50 کشور حضور خواهند داشت.
البته بدیهی است که داستان‌نویسان نیز از فعالان ادبی همه کشورها محسوب می‌شوند و حتی در یک نگاه کلی به آنچه در دنیا در حال وقوع است، می‌توان به برتری خیره‌کننده ادبیات داستانی نسبت به شعر پی برد.
چنان که در طول سال‌های گذشته، تمام برگزیدگان نوبل ادبیات، از جمله امسال، نویسنده بوده‌اند و در میان نامزدهای همه این سال‌ها تنها نام یکی دو شاعر، نظیر آدونیس لبنانی و فیلیپ راس آمریکایی را می‌توان یافت.
با این همه، آنچه هنوز پیش روست، همایش‌های شعر است، جز جایزه جلال که آن نیز ابتدا به‌عنوان جایزه‌ای علاوه بر جوایز قبل با 110 سکه آمد و ناگهان، جایگزین بخش همیشه‌مظلوم کتاب سال، ادبیات داستانی شد. حالا حتی در کتاب سال نیز عملا ادبیات داستانی داوری نمی‌شود و تنها قرار است به برگزیده جایزه جلال، لوح کتاب سال داده شود.
بگذریم، یکی از اتفاقات حوزه شعر در نیمه دوم سال، نخستین کنگره شعر منوچهر آتشی است که البته از جمله رویدادهای خصوصی محسوب می‌شود.
این کنگره27و28 آبان در سالن مجتمع فرهنگی بوشهر برگزار می‌شود و آن طور که مهر از قول دبیرش نوشته است، شاعران و نویسندگان مختلفی از شهرهای مختلف در آن حضور دارند.
محسن شریف می‌گوید: قاسمعلی فراست، داستان‌نویس و کارگردان، فیلمی درباره زنده یاد آتشی از تهران، شاپور جورکش و فیض شریفی هر دو از شیراز و بهزاد خواجات از خوزستان جزو افرادی هستند که در روز دوم این کنگره سخنرانی می‌کنند.
اما محمدعلی بهمنی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاعران زنده جنوبی، به‌علت کسالت، نیست. جالب اینکه سخنرانی‌های روز دوم ارتباط مستقیمی با زنده‌یاد آتشی ندارند و تنها حول ادبیات و هنر می‌چرخند.
به جز این کنگره، جایزه شعر خبرنگاران نیز هر طوری که هست خود را به چهارمین سال برگزاری رسانده است و تا همین 2 روز دیگر، یعنی پایان آبان، دریافت شعر را به پایان می‌برد.
این جایزه همان جایزه‌ای است که سال گذشته به‌علت مشکل جا، مراسم نهایی‌اش را به‌صورت نیمه‌خصوصی در منزل برگزیده‌اش برگزار کرد! همان سالی که نظیر این جایزه در حوزه داستان یعنی جایزه منتقدان و نویسندگان مطبوعات، مراسم نهایی‌اش را به همین علت، اصلا برگزار نکرد.
حالا به‌نظر می‌رسد امسال هردوی این جایزه‌ها کمی امیدوارانه‌تر کار را دنبال می‌کنند. جایزه منتقدان و نویسندگان مطبوعات، نامزدهایش را اعلام کرده و جایزه شعر خبرنگاران نیز داوری‌اش را از 10 آذر شروع می‌کند.
