بعد از دو، سه ماه آموزش به اصرار دوست مادرش در مسابقه‌ای که برای قهرمانی تهران رده سنی زیر ده سال برگزار می‌شد، شرکت کرد و موفق به کسب مقام اول شد. این پیروزی انگیزه‌ای شد تا در دنیای شطرنج بماند و بیشتر گام بردارد.
هفت سال تحت تعلیم استاد هادی مؤمنی بود. مدتی نزد استاد خسرو هرندی و استاد هاملت تومانیان آموزش دیده است.
4 بار قهرمانی آسیا در رده سنی زیر 12، 14 و 16 سال، قهرمان جهان در رده زیر 12 سال، نایب قهرمان آسیا در رده زیر 18 سال، مقام هفتم جهان در رده زیر 20 سال برای اولین بار در ایران، از جمله مقام‌هایی است که آتوسا پورکاشیان موفق به کسب آنها شده است.
وی اکنون استاد بین‌المللی است. آخرین خبر اینکه، در مسابقات لیگ برتر بانوان در تبریز در میز یک بازی کرد، اول شد و عنوان قهرمان قهرمانان زنان را به خود اختصاص داد.سال 76 به عضویت تیم ملی در رده سنی ده سال و در سال 78 به عضویت تیم ملی بزرگسالان درآمد.
این روزها که در آستانه مسابقات آسیایی دوحه قطر هستیم، تحت آموزش زیر نظر مربیان خارجی است. بازی‌های آسیایی دوحه از دوم دسامبر در 25 رشته مختلف ورزشی شروع می‌شود. ایران با کاروان 220 نفری در این دوره شرکت دارد و برای اولین بار شطرنج نیز در این مسابقات گنجانده شده است.
نمایندگان شطرنج ایران گروه سه نفره احسان قائم مقامی، آلش مرادی و آتوسا پورکاشیان هستند. ویکتور کورچنوری از شطرنج‌بازان بزرگ جهان معروف به خروس پیر، در مقابل بازیکنان تیم ملی نشسته است و در مورد اهمیت تک‌تک مهره‌ها در صفحه، برای آنها سخن می‌گوید: «هر مهره‌ای باید در بهترین جا قرار داشته باشد وگرنه پوزیسیون شما اشکال دارد.»
با آتوسا پورکاشیان در فدراسیون شطرنج تهران، بعد از کلاس آقای کورچنوی گفت‌وگو کردیم که در زیر می‌خوانید.
- خانم پورکاشیان، شما نماینده زنان شطرنج‌باز ایران هستید که در مسابقات آسیایی المپیک دوحه شرکت می‌کنید. چقدر زحمت کشیده‌اید و تمرین کردید تا به اینجا برسید؟
از 9 سالگی شطرنج را شروع کردم. آن زمان، برای قهرمانی جهان، هفته‌ای 5 روز و هر روز 4 تا 5 ساعت تمرین می‌کردم. تا حدود یکی دو ماه پیش، هفته‌ای 4 تا 5 روز و روزی 2 تا 3 ساعت کار می‌کردم.
اما این روزها تمرین‌های شخصی‌ام کمتر شده و بیشتر سرگرم کلاس‌های آموزشی و مسابقاتی که فدراسیون برای ما ترتیب داده است، هستیم و بیشتر روی آمادگی برای مسابقات دوحه متمرکز شده‌ام.
- کدام مربی‌ها روی بازی شما تاثیر داشته‌اند؟
من با کلاس عمومی مرحوم بنکدار شروع کردم، سپس به مدت هفت سال آقای هادی مومنی مربی من بود، در اردوی آمادگی تیم ملی مدت کوتاهی تحت آموزش استاد هرندی بودم، مدت کوتاهی نیز از آقای هاملت تومانیان پیش از مسابقات جهانی آموختم.
در هفته‌های اخیر نیز آقای ماگراموف از آذربایجان شوروی، آقای ویکتور کورچنوری که روسی‌الاصل هستند و آقای رائوسیس که اهل لیتوانی می‌باشند در فدراسیون به ما آموزش می‌دهند.
- شما زمان مسابقه اضطراب دارید؟
اصلا. من معروفم به کسی که اضطراب ندارد.
- به خاطر تجربه است یا از همان اول اضطراب نداشتید؟
از اول نداشتم. بعضی از شطرنجبازها وقتی در مقابل حریف قوی‌تر قرار می‌گیرند، احساس ترس می‌کنند. شاید به صورت ناخودآگاه در من هم وجود داشته باشد، اما آن را احساس نمی‌کنم و زمانی که با حریف قوی‌تر بازی می‌کنم خیلی خوشحالم، چون فکر می‌کنم اگر ببازم چیزی را از دست نمی‌دهم و تجربه و درسی که از بازی گرفته‌ام برای من خواهد ماند. اگر هم ببرم برای حریف مقابل سخت است و یک خاطره شیرین برای من می‌ماند.
- حریف‌های سرسخت شما در دوحه چه کسانی و از کدام کشورها هستند؟
قوی‌ترین بازیکنان از کشورهای چین و هند هستند. اما من فکر می‌کنم هیچ حریفی را نباید دست‌کم بگیریم. هر کشوری حداقل یکی دو بازیکن خوب دارد. همه کشورها بهترین بازیکنانشان را به دوحه می‌آورند، همه هم به مدال فکر می‌کنند.
مسابقات دوحه حالت المپیک دارد و طی دو هفته برگزار می‌شود. اولین بار است که در این مسابقات، شطرنج را گنجانده‌اند و برای همه کشورها این انگیزه وجود دارد که نتیجه خوبی کسب کنند.
در رشته شطرنج مسابقات آسیایی و المپیاد برگزار می‌شود. امیدوارم روزی ورزش شطرنج در المپیک هم گنجانده شود.
- سالی چند بار سفرهای ورزشی برای شما پیش می‌آید؟
هر ماه در جهان چندین مسابقه شطرنج برگزار می‌شود. مسابقات آسیایی جهانی در رده‌های سنی، المپیاد دو سال یک بار در رده بزرگسالان که تیم ملی هر کشوری می‌آید، مسابقات زون غرب آسیا دو سال یک بار، زنان آسیا، حذفی جهان (جام جهانی) که سال گذشته در آن شرکت کردم و حدود 64 بازیکن زن برتر جهان و 128 مرد در آن شرکت داشتند و علاوه بر اینها مسابقات آزاد زیادی وجود دارد. برای مسابقات تدارکاتی دوحه قطر، ما به ابوظبی رفتیم و آنجا موفق شدم نورم استاد بزرگی بگیرم.
در مجموع برای من سالی حدود 4 یا 5 بار سفر خارج از ایران برای مسابقات پیش می‌آید. من چون هم در رده سنی نوجوانان هستم و هم بزرگسالان، بیشتر در سفر هستم. اما اصولاً تعداد سفرها و مسابقات به فرد بستگی دارد و اینکه در چه گروه سنی باشد.
- حین مسابقات چیزی می‌خورید؟
عادت دارم شکلات، آب میوه و آب بخورم. اما طبق آخرین تحقیقات انجام شده، کارشناسان توصیه می‌کنند شکلات در زمان بازی خوب نیست و موجب افت ناگهانی قند خون می‌شود و بهتر است به جای آن از کشمش، خرما و اینگونه شیرینی‌ها استفاده کنیم.
- شما که در سطح قهرمانی بازی می‌کنید، کارشناس تغذیه و روانشناس دارید؟
خیر. متاسفانه در این زمینه‌ها کارشناسی نشده، فقط یک‌بار اخیراً یک کارشناس آمد و برای ما در مورد تغذیه صحبت کرد. من امیدوارم کارشناسان روانشناس و تغذیه، به ما کمک کنند.
در مسابقات باید 5 ساعت پشت میز بنشینیم که بسیار سخت است.
از طرفی بعضی از شطرنجبازها بعد از باخت بسیار ناراحت می‌شوند و نمی‌توانند ادامه دهند و خودشان را برای دور بعد آماده کنند. وجود کارشناس روانشناسی و تغذیه ضروری است.
- در طول مسابقات خارج از ایران هم کارشناس ندارید؟
خیر.
- بازیکنان کشورهای دیگر از کارشناسان روانشناس و تغذیه استفاده می‌کنند؟
در کشوری مانند روسیه که شطرنج بسیار رایج است برای تیم ملی، استفاده می‌شود. اما معمولاً بازیکنان حرفه‌ای، خود کارشناسان شخصی دارند.
- ورزش دیگری هم می‌کنید؟
به طور مستمر نه. اما گاهی به والیبال، شنا، دوچرخه‌سواری و پینگ‌پنگ می‌پردازم.
- مدیتیشن می‌کنید؟
نه. اما می‌دانم که بعضی از شطرنج‌بازان از مدیتیشن برای تمرکز استفاده می‌کنند.
- در دوحه با بزرگسالان بازی می‌کنید؟ انفرادی یا گروهی؟
بله. در گروه بزرگسالان بازی می‌کنم. در دوحه دو نوع مسابقه خواهیم داشت. یکی انفرادی در 25 دقیقه، که به ازای هر حرکت 10 ثانیه به زمان اضافه می‌شود. این مسابقه سریع طی دو سه روز برگزار می‌شود.
یک مسابقه تیمی هم هست که یک خانم و دو آقا از یک کشور در مقابل یک خانم و دو آقا از کشور دیگر با هم بازی می‌کنند. در هر تیمی خانم‌ها با هم و آقایان با هم بازی می‌کنند. این بازی به صورت سریع نخواهد بود.
- با مسائل حاشیه‌ای شطرنج چطور کنار می‌آیید؟
اهمیتی نمی‌دهم. همیشه سعی می‌کنم از حواشی دوری کنم. در تمام رشته‌های ورزشی وقتی رقابت سخت می‌شود، برخوردهای غیرمنطقی وجود دارد. بعضی از آدم‌ها هستند که از پیشرفت دیگری شاد می‌شوند و بعضی هم اینطور نیستند.
باید درک کنند که اگر برای مثال من پیشرفت کنم تبلیغات و هزینه برای شطرنج بیشتر می‌شود و همه بهره‌مند می‌شوند.
بعضی رشته‌ها مثل فوتبال مسائل حاشیه‌ای زیاد دارد، شطرنج کمتر است اما به هر حال وجود دارد و باید سعی کنیم شطرنج پیشرفت کند و همه ما از حواشی دوری کنیم.
- فکر می‌کنید چند امتیاز در دوحه بیاورید؟
مسابقات در 9 یا 11 دور خواهد بود. من سعی می‌کنم بهترین امتیاز را بدست بیاورم. اگر بازیکن تصمیم بگیرد بهترین بازی را انجام دهد، نتیجه بسیار خوبی به دست می‌آورد، اما اگر فکر کند که باید این بازی را حتماً ببرد، نوعی لجبازی ایجاد می‌شود و بازی مساوی را هم ممکن است، ببازد.
من به برد و باخت فکر نمی‌کنم و فقط سعی می‌کنم خوب بازی کنم، بهترین نتیجه را کسب کنم و برای ایران مقام بیاورم.
