جامعه بینالمللی که دچار بحران مالی و غذایی جهانی است، ادعا میکند حداکثر تلاش خود را برای صیانت از حقوق کودکان در سراسر جهان به عمل میآورد اما صندوق کودکان سازمان ملل در گزارش جدید خود معتقد است که این تلاش کافی نیست.
براساس گزارش امسال یونیسف، افغانستان خطرناکترین نقطه جهان برای بچههاست زیرا این کشور بالاترین نسبت مرگومیر بچهها را در جهان دارد. از هر هزار نوزادی که در این کشور متولد میشوند، 257 نفر میمیرند. پارسال بیش از 300 مدرسه در این کشور مورد حمله طالبان قرار گرفت که در نتیجه آن بیش از 120کودک جان خود را از دست دادند؛ در نتیجه از شمار دانشآموزان بهخصوص دانشآموزان دختر کاسته شده است.
یونیسف در گزارش سال 2009 وضعیت کودکان جهان که هفته گذشته منتشر شد، تصریح میکند که دستور کار حقوق کودکان به هیچ وجه کامل نیست. بهرغم پیشرفت چشمگیر در این زمینه، میلیونها کودک در سراسر جهان فاقد خدمات ضروری برای زنده ماندن هستند، به آب و بهداشت دسترسی ندارند، از تحصیل محروم و در برابر بیماری و سوءتغذیه آسیبپذیر هستند. بسیاری از کودکان هنوز از محیط مراقبتی لازم برای مصون ماندن از خشونت، سوءاستفاده، بهرهبرداری، تبعیض و بیتوجهی برخوردار نیستند. سالانه حدود 500میلیون تا 5/1 میلیارد کودک در سراسر جهان در معرض خشونت قرار میگیرند.
ان ونمن، مدیر اجرایی یونیسف، در مقدمه این گزارش نوشت: قارههای آسیا و آفریقا بهخصوص کشورهای جنوب صحرای آفریقا و جنوب آسیا دارای شدیدترین موارد محرومیت کودکان از حقوق خود هستند.
گزارش امسال یونیسف توجه ویژهای به معاهده حقوق کودکان میکند که امسال بیست ساله شد. بنا بر این گزارش حدود 70 کشور، قوانین کودکان را وارد عرصه قانونگذاری ملی کردهاند. یونیسف خاطرنشان میکند در طول عمر این معاهده، پیشرفت قابل توجهی در عرصه حقوق کودکان به دست آمده است. مثلاً آمار مرگ کودکان زیر 5 سال از حدود 5/12 میلیون نفر در سال 1990 به حدود 8/8 میلیون نفر در سال 2008 رسیده است که نشاندهنده 28 درصد کاهش است. در سراسر جهان، حدود 84 درصد از کودکان سندبستان در کلاس حاضر هستند، در حالی که اختلاف جنسیتی در ثبت نام در دبستان رو به کاهش است.
همچنین اقدامات مهمی برای عدم به کارگیری کودکان بهعنوان سرباز یا قاچاق و استفاده از آنان برای کار در خانه یا فحشا صورت گرفته است. با این حال، هنوز کودکان زیادی بر اثر بیماریهای قابل پیشگیری مانند سینه پهلو، مالاریا، آبله مرغان و نیز سوءتغذیه جان خود را از دست میدهند. روزانه بیش از 24هزار کودک زیر 5 سال به علل قابل پیشگیری جان خود را از دست میدهند. به گفته ونمن، بسیاری از کودکان جهان هرگز روی کلاس را نخواهند دید و میلیونها کودک در معرض خشونت، سوءاستفاده، بهرهبرداری، تبعیض و بیتوجهی هستند. 200 میلیون کودک دچار سوءتغذیه مزمن هستند.
معاهده حقوق کودکان که منشور آزادی بزرگ حقوق بچهها خوانده شده است، شامل 54 ماده است که 4اصل کلی را مطرح میکند: عدمتبعیض، منافع کودک، حق زندگی، بقا و رشد و احترام به عقاید کودکان. 193 کشور این معاهده را به تصویب پارلمان خود رساندهاند و فقط 2کشور یعنی آمریکا و سومالی آن را نپذیرفتهاند اما به گفته یونیسف هر دوکشور علاقه خود را به تصویب آن نشان دادهاند.
این گزارش خواهان توجه ویژه به حقوق دختران شده است. اکثر کودکانی که به دبستان نمیروند، دختر هستند و وقوع خشونت جنسی، قاچاق یا ازدواج اجباری برای دختران بیشتر است و در بسیاری مناطق، آنان کمتر به خدمات بهداشتی دسترسی دارند.
گزارش امسال یونیسف وضعیت کودکان را در چندین کشور تشریح میکند و توصیههایی درباره نقش معاهده حقوق کودکان در جهان پرجمعیت و شهری امروز در خلال 20 سال آینده به دست میدهد. به اعتقاد ونمن، چالش اصلی دودهه آینده استفاده از دستاوردهای موجود برای حصول نتایج بهتر، همکاری با یکدیگر برای تحقق این دستاوردها و کمک به بچههایی است که از حق بقا، رشد، مراقبت و مشارکت محروم هستند.
آمار گزارش یونیسف نشان میدهدکه 30 درصد کودکان رشدنیافته دنیا یعنی حدود 61 میلیون نفر در هند زندگی میکنند. چین با 12 میلیون کودک رشد نیافته در مکان دوم جهان قرار دارد. روی همرفته 90 درصد کودکان رشد نیافته دنیا در آسیا و آفریقا ساکن هستند. به علاوه، حدود 150 میلیون بچه بین 5 تا 14 سال ناچار به کار برای امرار معاش هستند.