دکتر پیمان یوسفی، مدیرکل جنگلهای خارج از شمال با اعلام این مطلب به همشهری گفت: درحالیکه چرای دام و زراعت دیم و استفاده بیرویه از چوب، نفس مراتع و عرصههای جنگلی را گرفته، عدهای با وجود مصوبه دولت، مانع توسعه کشت گیاهان دارویی و صنعتی در این عرصهها میشوند.
این در حالی است که حاشیهنشینان جنگل و مراتع برای امرار معاش ناگزیر به زراعت دیم گندم وجو و چرای دام در جنگل و مرتع هستند؛ روندی که بیشترین آسیبها را به این عرصهها وارد کرده است.
یوسفی تصریح کرد: در بهترین شرایط، کشت گندم و جو در هر هکتار از عرصههای جنگلی و مرتع، 400 هزار تومان محصول دارد؛ حال آنکه در همین عرصه میتوان گیاهان صنعتی و دارویی نظیر گل گاو زبان، کرفس کوهی، موسیر و مورد کشت کرد که درآمد آن قابل مقایسه با زراعت دیم یا برداشت چوب نیست.
برای مثال کشت گل گاوزبان در هر هکتار حداقل 5 میلیون تومان و کرفس کوهی در هر هکتار 7 میلیون تومان محصول میدهد. چنین درآمدی علاوه بر بهبود وضعیت معیشتی جوامع محلی و روستائیان حاشیه نشین جنگل مانع تخریب این عرصهها میشود.
وی با اشاره به اینکه مدتهاست کشورهای توسعه یافته زمینه مشارکت جوامع بومی را در حفظ و احیای جنگل و مرتع فراهم کرده اند، تصریح کرد: سازمان جنگلها و مراتع کشور با الگو برداری از تجارب موفق جهانی و بومیسازی این تجارب کوشید تا توسعه کشت گیاهان دارویی و صنعتی را بهعنوان یک سند راهبردی برای حفاظت از عرصههای ملی به اجرا درآورد.
با همین رویکرد، سال 86، طرح کشت 5 میلیون هکتار گیاهان دارویی و صنعتی تهیه و در دستور کار سازمان جنگلها قرار گرفت. در پی آن، بهدلیل اهمیت موضوع در سال 87، طرح ملی توسعه گیاهان دارویی و صنعتی به تصویب هیات دولت رسید اما بهدلیل سنگ اندازی برخی افراد این طرح فقط در یک میلیون هکتار به اجرا درآمد و سازمان جنگلها ومراتع با وجود پیگیریهای فراوان موفق به اجرای کامل این طرح نشد؛
طرحی که با اجرای آن حداقل 500 هزار شغل ایجاد میشد و تحولی بزرگ در اقتصاد جوامع بومی و محلی ایجاد میکرد؛ ضمن آنکه حفظ و احیای عرصههای طبیعی را در پی داشت.
یوسفی از راهاندازی یک کارخانه فراوری گیاهان دارویی و صنعتی توسط بخش خصوصی در لرستان بهعنوان نمونهای موفق در این زمینه نام برد و افزود: این کارخانه با استخدام 60 نفر که بیشتر کارکنان آن افراد بومی هستند توانسته است مردم محلی را به کاشت «مورد» که از جمله گیاهان در معرض انقراض است ترغیب کند.
در این کارخانه از این گیاه اسانسی به نام « میراتول» بهدست میآید که هرلیتر آن 5 هزار دلار برای استفاده درصنایع داروسازی به فروش میرسد. وی گفت: در یک میلیون هکتاری که هماکنون زیرکشت این گیاهان است بهدلیل نبود آموزش، کمبود اعتبارات مالی و ضعف تشکیلات و ساختار، بهرهبرداری به شیوه سنتی صورت میگیرد که غیراصولی است و بهره برداران را با مشکلات متعددی مواجه کرده است.
براین اساس انتظار میرود مسئولان ذیربط با رفع موانع موجود بستر توسعه این صنعت مغفول مانده را فراهم آورند و نگذارند بیش از این عرصههای جنگلی و منابع طبیعی دستخوش تخریبهای ناگزیر جوامع بومی شود.
انتقاد از بانک کشاورزی
مدیرکل جنگلهای خارج ازشمال، در بخشی از سخنان خود از بانک کشاورزی بهعنوان بزرگترین مانع توسعه منابع طبیعی یاد کرد و افزود: این بانک با سیاستهایی که اعمال میکند عملا مانع توسعه فعالیت مرتبط با گیاهان دارویی و صنعتی و زراعت چوب شده که نتیجه آن تخریب عرصههای طبیعی است.
وی در توضیح این مطلب تصریح کرد: روستائیان برای دریافت یک وام 10 میلیون تومانی آنقدر با مشکل مواجهند و بانکها با مقررات دست وپاگیر آنقدر مانع تراشی میکنند که روستایی از گرفتن وام منصرف میشود اما در عوض میبینید به یک شرکت 200 میلیون تومان وام میدهند.
این شیوه برخورد جز سرخوردگی روستائیان فایدهای ندارد و بدیهی است که نه زراعت چوب رونق میگیرد و نه کسی دنبال کشت گیاهان صنعتی و دارویی میرود. دولت باید با بسترسازی مانع اینگونه مانع تراشیها شود.