خط 3؛ فرزند پنجم مترو تهران

این خط از منطقه ازگل در شمال‌شرقی تهران آغاز شده و به تقاطع بزرگراه‌های آزادگان و آیت‌ا... سعیدی در جنوب‌غربی تهران می‌رسد. چندی پیش کلنگ فاز آخر این خط هم به زمین خورد. در این گزارش وضعیت فازهای مختلف این پروژه را از مهندس محمد مجد اردکانی، مجری خط3 مترو‌ پایتخت جویا شدیم.

این روزها فعالیت‌های عمرانی در شهر تهران بیش از آن‌چه روی زمین در جریان باشد، در زیر پوست شهر انجام می‌شود. مترو‌ تهران با وجود تمام مشکلات مالی و البته سیاسی پدید آمده برای آن به سرعت در حال توسعه است. خط3 مترو بعد از افتتاح خطوط‌یک، 2، 5 و بخشی از خط4 در حال احداث است. تونل‌های این خط از شمال‌شرقی تهران تا جنوب‌غربی شهر حفاری می‌شود.

مهندس مجداردکانی با سابقه 22سال فعالیت در شرکت مترو مسئولیت اجرای این پروژه را برعهده دارد. او درباره فازهای مختلف این پروژه به همشهری‌مسافر توضیح می‌دهد: «مراحل اجرایی خط3 مترو‌ تهران در 5فاز انجام می‌شود. فاز یک از تقاطع بزرگراه آزادگان با بزرگراه آیت‌ا...سعیدی آغاز شده و تا جوادیه امتداد می‌یابد.

طول این فاز 6کیلومتر است و شامل 5ایستگاه می‌شود. فاز2 از چهارراه ولیعصر آغاز شده و در تقاطع خیابان‌های سهروردی و شهیدبهشتی به پایان می‌رسد. طول این فاز نیز 7کیلومتر و تعداد ایستگاه‌های در نظر گرفته شده برای این بخش 6ایستگاه است. فاز3 به طول 8کیلومتر و شامل 5ایستگاه بوده و از خیابان جوادیه تا چهارراه ولیعصر کشیده شده است.

تقاطع خیابان‌های سهروردی و شهیدبهشتی نقطه آغاز فاز4 است. این فاز به طول 8کیلومتر و با 6ایستگاه تا صنایع دفاع در بزرگراه شهیدصیادشیرازی امتداد یافته است. فاز آخر نیز که به تازگی کلنگ آن از شمالی‌ترین نقطه خط3 یعنی ازگل به زمین خورده است؛ 6کیلومتر طول دارد و در بزرگراه شهیدصیادشیرازی به فاز4 می‌پیوندند. تعداد 4ایستگاه در فاز5 پیش‌بینی شده است».

عملیات اجرایی خط3 مترو‌ تهران از فروردین‌ماه سال87 آغاز شده و پیش‌بینی اولیه برای زمان بهره‌برداری آن از سال91 است. این خط تا سال94 به طور کامل افتتاح می‌شود. مجری خط3 درباره مشکلات اجرایی این پروژه توضیح می‌دهد: «در برنامه مصوب اولیه، قرار بود فاز یک به صورت روزمینی اجرا شود.

درواقع طبق طرح تعریف شده این خط باید از میدان زمزم تا تقاطع بزرگراه آیت‌ا...سعیدی و بزرگراه آزادگان در حریم راه‌آهن شهری کشیده می‌شد، اما شورای اسلامی شهر تهران اجرای روزمینی این پروژه را تصویب نکرد و طرح مجدداً در دست مطالعه قرار گرفت و در تصمیم‌گیری نهایی مقرر شد فاز یک از زیر بزرگراه جوانه عبور کرده و به بزرگراه آیت‌ا...سعیدی برسد. همین امر آغاز پروژه را کمی ‌به تاخیر انداخت».

از بزرگراه آزادگان تا جوادیه

به گفته، مجری خط3 مترو‌ تهران، عملیات اجرایی فاز یک از 3ماه قبل آغاز شده است: «با توجه به این‌که محل کارگاه در حاشیه بزرگراه آیت‌ا...سعیدی با تاخیر تحویل داده شد، عملیات اجرایی این فاز نسبت به دیگر فازها با تاخیر آغاز شد و ما اکنون در مرحله احداث سازه نگهبان از بزرگراه آیت‌ا...سعیدی تا میدان نعمت‌آباد هستیم».

او درباره پیشرفت پروژه توضیح می‌دهد: «این تونل با روش ترانشه‌باز حفاری می‌شود. اما از میدان نعمت‌آباد به سمت قلعه‌مرغی عملیات اجرایی به صورت زیرزمینی انجام شده و رمپ‌های دسترسی آن نیز ایجاد شده است. در حال حاضر در حال حفاری مقطع اصلی تونل در این قسمت از خط هستیم».

از چهارراه ولیعصر تا خیابان شهیدبهشتی

فاز2 خط3 مترو‌ تهران بیش از دیگر بخش‌های این پروژه پیشرفت فیزیکی داشته است. به گفته مجداردکانی سازه نگهبان تمام ایستگاه‌های این فاز به پایان رسیده است: «اکنون در مرحله خاکبرداری مقطع اصلی ایستگاه‌ها هستیم. با توجه به محدودیت زمین و دسترسی‌ها، برای احداث این فاز عملیات احداث تونل را از داخل ایستگاه‌ها انجام می‌دهیم».

وی درباره پیشرفت تونل‌های مترو در فاز2 توضیح می‌دهد: «سازه نگهبان بخش اصلی تونل‌ها به اتمام رسیده است. این درحالی است که ما در چهارراه ولیعصر با خط4 و در ایستگاه شهیدبهشتی با خط‌یک تقاطع داریم. البته خط7 نیز که هنوز عملیات اجرایی آن آغاز نشده، یکی دیگر از خطوطی است که با این خط محل تقاطع دارد».

از خیابان جوادیه تا چهارراه ولیعصر

حفاری فاز3 خط3 به وسیله دستگاه TBM و به طور کاملاً مکانیزه انجام خواهد شد، اما بازهم مشکلات مالی مترو آغاز حفاری را در این فاز به تاخیر انداخته است. مجری خط3 دلیل آغاز نشدن حفاری در فاز3 را تشریح می‌کند: «دستگاه TBMتوسط شرکت مترو‌ تهران خریداری شده و آماده حمل به ایران است، اما به دلیل مشکلات نقدینگی هنوز به دست ما نرسیده است.

این دستگاه باید از میدان زمزم تا چهاراه ولیعصر را حفاری کند». به گفته مجداردکانی هزینه ورود این دستگاه از کشور آلمان به ایران 20میلیارد تومان است: «به محض ورود  TBMما می‌توانیم عملیات اجرایی این فاز را با سرعت بیشتری نسبت به دیگر فازها آغاز کنیم. چراکه کارخانه سگمنت‌سازی مترو قطعات پیش‌ساخته بتون را تولید کرده است».

از خیابان شهیدبهشتی تا ازگل

فاز4 پروژه احداث خط3 مترو‌ تهران که از تقاطع خیابان‌های سهروردی تا شهیدبهشتی آغاز می‌شود و به صنایع دفاع در بزرگراه شهیدصیادشیرازی می‌رسد، به تازگی به پیمانکار ابلاغ شده و پیمانکاران در حال تجهیز کارگاه‌ها هستند. به گفته مهندس مجداردکانی هنوز عملیات حفاری در این فاز آغاز نشده است. این شرایط در فاز5 یعنی از بزرگراه شهید صیادشیرازی تا ازگل مشابه است.

این در حالی است که فاز2 به دلیل تقاطعی که در ایستگاه چهارراه ولیعصر با خط4 مترو دارد، پیش از دیگر فازها آغاز شده است: «بهره‌برداری از ایستگاه‌های فاز2 تا یک‌سال‌ونیم دیگر انجام می‌شود. این بخش از خط3 می‌تواند از طریق خط4 تغذیه شده و به شهروندان خدمات‌رسانی کند».

همشهری مسافر