این در حالی است که وزارت ارتباطات در تاریخ 21 فروردین 1387 اعلام کرده بود تعداد کاربران ایمیل ملی 4500نفر است. بدین‌ترتیب با فرض صحت اظهارات این مقام مسئول در شرکت فناوری اطلاعات، تعداد کاربران ایمیل ملی طی 18 ماه گذشته حدود 33 درصد و معادل 1500 نفر کاهش نشان می‌دهد که این امر برای طرحی با نام ایمیل ملی به منزله شکستی آشکار تلقی می‌شود.
به گزارش همشهری، متن کامل اظهارات علی اصغر انصاری معاون شرکت فناوری اطلاعات بدین شرح است: « 17 آذر 1388 –ایرنا: معاون شرکت فناوری اطلاعات ایران از راه‌اندازی پست الکترونیک (ایمیل) ایرانی با آدرس iran.ir در آینده نزدیک برای عموم مردم خبر داد.
علی اصغر انصاری در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود: هم‌اکنون امکان استفاده از ایمیل ملی برای مدیران دستگاههای دولتی فراهم شده است و آنها می‌توانند با مراجعه به درگاه خدمات الکترونیکی ایران به آدرس www.iran.ir نسبت به ایجاد ایمیل اقدام کنند.
وی یکی از ویژگی‌های ایمیل ایرانی را حفظ امنیت بیشتر اطلاعات عنوان کرد و افزود: درصورت استفاده از آن اطلاعات ایمیل در داخل کشور گردش می‌کند و مانند ایمیل‌های غیرایرانی نظیر یاهو، جیمیل و هات‌میل که در خارج از کشور میزبانی می‌شوند، اطلاعات به خارج از کشور منتقل نمی‌شود. انصاری گفت: شرکت فناوری اطلاعات ایران تاکنون برای بیش از 3 هزار کاربر اینترنت کشور، پست الکترونیکی ملی را فعال کرده است.»
براساس گزارش همشهری، علی‌اصغر انصاری که پیش‌تر مدیرکل دفتر امور اجرایی فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات وفناوری اطلاعات بود در تاریخ 21/1/87 در خبری که ایسنا با کد خبر: 8612-14858 مخابره کرده و هنوز روی سایت این خبرگزاری قابل دسترس است اعلام کرده بود: « از تاریخ 28 مهر 86 تا پایان اسفند 86 حدود 4500 نفر از مدیران دولتی و افراد واجد شرایط در سایت ایران‌دات‌آی‌آر دارای ایمیل شده‌اند ولی ارائه این سرویس برای عموم مردم در دستور کار نیست.» این دو خبر هنوز روی گوگل قابل جست‌وجوست.
شاید بهتر بود یا آمار صفحه اول mail.iran.ir که همین عدد 3هزار کاربر را اعلام می‌کند تصحیح می‌شد یا لااقل این مقام مسئول به اظهارات قبلی خودش در 18 ماه پیش مراجعه می‌کرد تا در بیان آمار و اعداد دچار تناقض نشود.
بخشنامه معاون اول رئیس‌جمهور
در تاریخ31/4/86 نمایندگان ویژه رئیس‌جمهور در اجرای تبصره 13 قانون بودجه سال 1386، معاونت فناوری اطلاعات وزارتICT را مکلف به راه‌اندازی درگاه (پرتال) واحد دولت الکترونیک کردند و بر همین اساس بخشنامه‌ای به شماره 106753/38438 مورخ 3/7/1386 از سوی معاون اول رئیس‌جمهور مبنی بر ارائه خدمت پست الکترونیک توسط درگاه خدمات الکترونیکی ایران به مدیران دستگاههای دولتی صادر شد.
در خبری که در این زمینه در سایت شورای اطلاع‌رسانی دولت منتشر شده، تصریح گردیده بود: بیش از ٩٥ درصد نشانی‌های پست الکترونیک کاربران ایرانی در سایت‌های غیرایرانی نظیر gmail ، yahoo و hotmail ثبت شده است و اکثر سایت‌های ایرانی که سرویس پست الکترونیک ارائه می‌کنند، در خارج از کشور میزبانی می‌شوند.
مدیران ارشد کشور نیز معمولا از همین پست‌های الکترونیک استفاده می‌کنند که این امر در بخشنامه معاون اول رئیس‌جمهور از نظر امنیتی و اعتبار کشور به صلاح دانسته نشده است. براساس بخشنامه جدید دولت، تمام مدیران دولتی موظف شدند آدرس ایمیل خود را از طریق سامانه پست الکترونیک امن ملی IRAN.IR دریافت کنند.
از ایمیل ملی تا ایمیل غیرملی
اساسا سابقه ملی کردن اینترنت در ایران به چند سال پیش برمی‌گردد یعنی زمانی که معاون آی‌تی وزارت ارتباطات از طرح اینترنت ملی و بودجه یک میلیارد دلاری آن خبر داد؛ طرحی که بسیاری از کارشناسان نسبت به ابعاد آن دچار ابهام بودند و به همین دلیل مجلس به آن رأی نداد و بعدها دولت بودجه مستقل و البته کلانی از محل اعتبارات داخلی شرکت‌های مخابرات به آن اختصاص داد.
از زمانی که بحث ایمیل ملی مطرح شد نیز بسیاری از کارشناسان نسبت به موفقیت این طرح دچار ابهام و تردید بودند؛ چراکه اغلب کاربران چه در بخش دولتی و چه کاربران بخش خصوصی و عموم مردم ترجیح می‌دهند از سامانه‌ای مطمئن ؛ با پشتیبانی قوی و در عین حال با ویژگی ناشناس ماندن استفاده کنند.
بنابر این طبیعی بود که کمتر کسانی تمایل به دریافت ایمیل در دامنه ایران دات‌آی‌آر، آن هم با شرایط اعلام شده در این وب‌سایت داشته باشند.
آمار‌ها، سخن می‌گویند
ثبت‌نام 3 هزار نفر کاربر برای ایمیل ملی یا حتی 4500 نفر در این سامانه در مقایسه با کل کاربران اینترنت در ایران یعنی عدد 34 میلیون نفر که تازه‌ترین آمار اتحادیه ارتباطات راه دور است، چیزی نزدیک به صفر است،
داشتن یک آدرس ایمیل، برای هر کاربر اینترنت بدیهی به‌نظر می‌رسد و چه بسا تعداد زیادی از کاربران که دارای بیش از یک آدرس ایمیل باشند، حتی اگر در بدبینانه‌ترین حالت نیمی از 34 میلیون نفر کاربر اینترنت در ایران را دارای ایمیل فرض کنیم باز هم اعداد و آمار اعلام شده قابل مقایسه با یکدیگر نیست و تنها انتظار می رود با عمومی شدن ایمیل ملی این عدد و رقم‌ها اندکی افزایش یابد ،
هر چند مشخص نیست چرا برای سرویسی که تنها مدیران دولتی قادر به استفاده از آن بوده‌اند نام ملی گذاشته شده است و بهتر بود نام ایمیل دولتی برای آن انتخاب می‌شد.
البته مدیران سایت ایران دات‌آی‌آر بهتر می دانند که صرف داشتن یک آدرس ایمیل به منزله فعال بودن آن نیست و چه بسا درصد بالایی از دارندگان ایمیل مذکور حتی یک‌بار هم به آن لاگ این نکرده باشند و حجم فضای اشغال شده در این سامانه می‌تواند نشانگر فعال بودن یا غیرفعال بودن آن تلقی شود.
از ایران دات‌آی‌آر تا متما
به طرح‌هایی نظیر ایمیل ملی، اینترنت ملی و مدیریت اینترنت در ایران، انتقادهایی وارد است از جمله؛١ - وقتی همه دستگاههای دولتی دارای وب‌سایت رسمی هستند و تمام آنها نیز دارای دامین حکومتی با پسوند «gov.» هستند، چه ضرورتی دارد که مدیران آن دستگاه‌ها علاوه بر ایمیل سازمانی خود از ایمیل با پسوند iran.ir استفاده کنند ؟
٢ - متمرکز کردن همه ایمیل‌های مدیران دولتی در یک میل سرور از نظر امنیتی نیز اقدام مناسبی به‌نظر نمی‌رسد؛ چراکه با فروپاشی یا تهدیدی امنیتی در این میل سرور، تمام ایمیل‌های حساس مدیران دولتی فرومی ریزد مگر اینکه مسئولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تضمین بدهند که ایمیل‌های سایت ایران دات‌آی‌آر هرگز هک نخواهد شد.
3- معاون شرکت فناوری اطلاعات در حاشیه نمایشگاه الکامپ پانزدهم گفته بود: درحال حاضر سرویس ایمیل ملی برای خدمت رسانی به 500 هزار تا یک میلیون مشترک فراهم شده و در فازهای بعدی درصورت مواجهه با استقبال متقاضیان ظرفیت آن به‌صورت نامحدود توسعه خواهد یافت. او همچنین از افتتاح سایت مرکز توسعه و مدیریت اینترنت (متما) به نشانی www.matma.ir خبر داد. اگر همین الان به این آدرس در اینترنت مراجعه کنید متوجه می‌شوید که در دسترس نیست!
