نفس تهران گرفته است

سرفه می‌کند، رنگ و رویش می‌پرد، سیاه می‌شود از حال می‌رود، بعد بادها می‌آیند.
ابرها می‌آیند باران می‌بارد، آب به سر و صورتش می‌ریزند، حالش جا می‌آید. سرحال می‌شود، یک روز دو روز یا حتی یک نیم روز که می‌گذرد، این مسکن‌ها اثر خود را از دست می‌دهند و دوباره تهران غش می‌کند.

* * *

به نمایشگرهای آلودگی هوا در شهر توجه کرده‌اید؟ منوکسید کربن، سرب، ازت و... نمودارها بالا می‌روند. پزشکان هشدار می‌دهند و... هیچ تأثیری ندارد، منتظر می‌مانیم تا طبیعت به کمک بیاید و می‌آید. اما موقتی است. در دو هفته گذشته وزش جریان‌های باد به مهار آلودگی کمک کرد. این را مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران گفت و البته ادامه داد که اگر این وزش باد متوقف شود، تهران با مشکل اساسی مواجه خواهد شد و شد!
یکباره بادها از نفس افتادند و بمب آلودگی منفجر شد.

عکس: محمد توکلی

نگویید به ما ربطی ندارد. نگویید ما که نمی‌توانیم کاری بکنیم. نگوییم ما نه تصمیم گیرنده‌ایم و نه در این آلودگی‌ها مداخله داریم ما فقط دانش‌آموزیم و فقط حق داریم در هوای پاک تنفس کنیم؛ بالاخره دانستن بهتر از ندانستن است لااقل وقتی بدانیم، می‌توانیم مواظب خودمان باشیم، شاید هم جایی توانستیم کمکی کنیم. نگویید این دانستن به درد ما نمی‌خورد.
داستان ابوریحان بیرونی را که می‌دانید. همان که در کتاب فارسی خواندیم. او در بستر بیماری و در آخرین لحظات زندگی بود، اما می‌خواست پاسخ یک پرسش علمی را بداند و می‌گفت بدانم و بمیرم بهتر است از اینکه ندانم و بمیرم. ما هم که در این شهر زندگی می‌کنیم، حداقل می‌توانیم بدانیم در اطرافمان چه می‌گذرد. چرا هوا این‌قدر آلوده است؟ به گزارش مهر به نقل از دکتر یوسف رشیدی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران و کارشناس محیط‌زیست، پاییز امسال تنها 14 روز پاک به ثبت رسیده است و البته 68 روز سالم.

فکرش را بکنید! در فصل باد و برگریزان سهم ما از هوای پاک فقط 14 روز بوده است.
چه کسی مسئول است؟ باز هم والدین ما که هر کدام با یک اتومبیل شخصی از خانه بیرون می‌روند؟ برادرمان که ماشین‌گردی می‌کند یا ... فقط ما مقصریم؟

* * *

مقصر مردم‌اند/ مقصر ماشین‌های فرسوده‌اند/ مقصر خودروهای تک سرنشین‌اند/ مقصر وارونگی هواست/ تقصیر زمستان است/ مقصر کیفیت فرآوردهای نفتی است/ مقصر منم... مقصر تویی... چرا مدرسه‌‌ها دور است. چرا مدرسه نزدیک خانه‌تان نمی‌روی که مجبور شوی با سرویس بروی یا مادرت تو را به مدرسه ببرد چرا... دیدی همه کاسه کوزه‌ها آخرش سر مدرسه ما می‌شکند!

عکس: رضا معطریان

مهندس محمد هادی حیدرزاده، مشاور شهردار تهران گفته است: «مدیریت پینگ‌پنگی» بر آلودگی هوای تهران حاکم است او با اشاره به اینکه تا هوا خوب است، کسی در مورد آن صحبت نمی‌کند ولی در زمستان که هوا آلوده می‌شود، همه توپ را به زمین دیگری پاس می‌دهند ادامه داده است: «مسئولیت‌ها و وظایف شفاف نیست و لذا انتظارات هم نمی‌تواند از مرجع خاصی طلب شود.»

البته خوب است که ما در باره مدیریت واحد شهری، چیزهایی بدانیم اما بهتر است به وظایف خودمان هم در مقابل آلودگی هوای شهرمان عمل کنیم.

ما به عنوان شهروند و دانش‌آموز حتماً وظایفی داریم. از جمله اینکه در آلودگی هوا، مراقب سلامت خودمان باشیم و از ماسک‌های استاندارد استفاده کنیم. از جمله اینکه زمان برنامه رفتن به مدرسه را طوری تنظیم کنیم که اتومبیل کمتری به خیابان برود. می‌توانیم با دوستانمان برویم یا از آنها بخواهیم با ما بیایند. می‌توانیم همراه پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده با یک ماشین برویم و هر کدام در مسیر، پیاده شویم و اگر راه مدرسه نزدیک است کمی زودتر از خواب بیدار شویم و پیاده برویم.

البته فقط مدرسه نیست. ما سفرهای درون شهری غیر ضروری هم داریم بخاری خانه‌مان تنظیم نیست. اتومبیل پدرمان معاینه فنی ندارد، تنظیم نیست و... حداقل می‌توانیم مراقب اطرافمان باشیم. می‌توانیم یک عنصر تأثیرگذار باشیم. اگر بخواهیم.