از آنجا که تلویزیون بهعنوان ابزاری جدا نشدنی در زندگی همه خانوادهها ایفای نقش میکند لذا تأثیرگذاری آن نیز بسیار مورد تحقیق قرار گرفته و آنچه تا به امروز مشخص شده آن است که تماشای بیش از اندازه و نامحدود و بدون برنامه تلویزیون در کودکان باعث کاهش قوه تخیل و قدرت تفکر آنان میشود. همانطور که میدانید قوه تخیل کودک 2بخش دارد:
1- بخشی از همان دوران کودکی در بازیهای خلاقانه و تخیلی شکل میگیرد که کودک خود را به جای شخصیتهای مختلف کارتونی و داستانی میگذارد و
به جا یا همانند آنان ایفای نقشهای متفاوت را بهعهده میگیرد.
2- در این بازیها، گاه کودک حتی به اشیاء نیز با قدرت خلاقیت و تفکر و تخیل، روح میبخشد و آنها را نیز وارد بازیهای تخیلی خود میکند. امروزه حتی مشخص شده که تصویرسازی خلاقانه ذهنی کودک از 12 ماهگی شکل میگیرد و در سن 7-5 سالگی به اوج خود میرسد و سپس بهتدریج کاهش مییابد لذا تا قبل از سن 7 سالگی، نقش سازنده یا مخرّب تلویزیون روی کودکان و خلاقیت آنها چند برابر دوران دیگر است ولی این سنین که بهترین و نابترین زمان برای افزایش قدرت خلاقیت کودک و افزایش ظرفیت آن با استفاده از ابزارهای سادهای مانند داستان، نقاشی و موسیقی است با ابزارهایی مانند تماشای تلویزیون و بازیهای رایانهای جایگزین میشود.بین بازیهای تخیلی و خلاقیت ارتباطی وجود دارد که در نتیجه بازیهای هدفمند، خلاقیت در کودک شکل میگیرد و شکوفا میشود زیرا در بازیهای تخیلی و خلاقیت، عقیده، نظر، تصویرسازی و تفکر خلاق نقش اساسی دارند.
محققان، امروزه در رابطه با تأثیر تلویزیون در رواج بازیهای تخیلی و خلاقیت تحقیقات متنوعی انجام دادهاند. از یک سو برخی برنامههای تلویزیون، کودک را به بازی و خلاقیت تشویق میکنند و از سوی دیگر سرپوش محکمی روی خلاقیت و قوه تخیل کودک میگذارند. به باور بسیاری از برنامه سازان و محققان، تماشای تلویزیون بانک تفکرات و ایدههای مختلفی را در ذهن کودک تشکیل میدهد و در نتیجه تفکر و نگرش کودک به دنیای اطراف بهبود مییابد امّا آنچه مسلّم است این است که تمامی این اتفاقات ممکن است در راستای بازیهای خلاقانه و کلاسهای موسیقی و هنری نیز در کودک شکل بگیرد لذا چه نیازی به تماشای تلویزیون و ریسک پذیرش برنامههای غیراستاندارد و در نهایت نابود کردن استعداد کودک در نتیجه دیدن برنامههای نامناسب است؟
امروزه محققان از واژهای به نام «تلویزیون شفاهی» به جای «تلویزیون تصویری» استفاده میکنند که این همان بازیهای تفکری و خلاقانه، داستانگویی، شنیدن موسیقی و... است. با تماشای تلویزیون ممکن است حس رقابتهای منفی، عدمتحرک و فعالیت شکل بگیرد لذا محققان همواره توصیه میکنند به جای پر کردن اوقات فراغت کودکان با تلویزیون حتی اگر برنامهها را بهصورت گزینشی و هدفمند انتخاب میکنید، برای اوقات فراغت کودک و پرکردن آن مسئولانه گام بر دارید و تماشای تلویزیون را با فعالیتهای 100درصد مثبت و مؤثر جایگزین کنید.
در ذیل به چند تأثیر منفی و بارز تماشای تلویزیون بهطور مختصر اشاره میشود:
1- دیدن تلویزیون و جذابیت تصاویر در تلویزیون باعث میشود ذهن کودک در راستای تجزیه وتحلیل تصاویر برآید و تلاش ذهنی کودک را در ابعاد دیگر تحتتأثیر منفی قرار دهد.
2- تماشای برنامههای مختلف تلویزیون کودک را مجذوب بازیها و حرکات خاص که در برنامهها به نمایش گذارده میشود میکند لذا کودک تصویرسازی خلاقانه و تخیلی خود را بهتدریج از دست میدهد و تنها در پی تقلید و شبیهسازی برآمده و خلاقیت و نوآوری خود را به کار نمیگیرد.
3- تماشای زیاد تلویزیون باعث میشود کودک زمان کافی برای پردازش اطلاعات را از دست بدهد و تنها اطلاعات را بدون پردازش و طبقه بندی دریافت و آن را تلنبار کند.
4- تماشای بیش از اندازه تلویزیون باعث کاهش تمرکز کودک میشود و از آنجا که فعالیتهای خلاقانه احتیاج به داشتن تمرکز دارد لذا بهصورت ناآگاهانه و غیرارادی خلاقیت کودک سرکوب میشود.