اینگونه است که چرخ فعالیتهای عمرانی همراه با برنامهها نمیچرخد و حتی اگر بدود هم باز از آن عقب است! گویی برنامهریزی و کار عمرانی با هم در تضادی دیرینهاند که هیچگاه بر هم منطبق نمیشوند.
14 سال قبل طرح اولیه راهآهن تندرو اصفهان- قم- تهران مطرح شد. یکی از اهداف این طرح آن بود که مسافران در کمترین زمان ممکن میان شهرها جابهجا شوند و حتی اگر در یک شهر ساکن بوده و در دیگری شاغل، با کمترین هزینه و امنیت بالا نسبت به هواپیما جابهجا شوند.
این طرح بهرغم جابهجایی چندباره مسیر، برخلاف برنامهریزیهایی که قرار بود 4 ساله به پایان برسد، به دلایلی از جمله کسری بودجه، به در بسته خورده است.
این خط 400 کیلومتر طول دارد و به گفته وزیر راه و ترابری اجرای آن نیازمند 600 میلیون یورو اعتبار از طریق فاینانس است. وزارت راه قصد دارد اتمام این طرح را که دیگر در آستانه جوانی قرار گرفته است! به چینیها بسپارد.
وزیر راه امیدوار است این قطار برقی از طریق چینیها 2 ساله به پایان برسد.بهمن محمدی، نماینده مردم فریدن در مجلس، در عین حال که پیشرفت این راهآهن را بسیار کند توصیف میکند؛ اما تاکید هم میکند که یکی از دلایل عمده آن کاهش 20 تا 30 درصدی بودجههای عمرانی در سالجاری بوده است.
وی البته تاکید میکند که طی سالهای گذشته نیز اعتبارات کافی و لازم به این طرح تعلق نمیگرفته است و البته در این میان، تورم و تحریمها هم بیتاثیر نبوده است.
برخلاف محمدی، علی بنایی، نماینده مردم قم، از روند کار اعلام رضایت میکند و میگوید: با توجه به آنکه از زمان شروع طرح 2 سال میگذرد، پیشرفت کار رضایتبخش و خوب بوده است.
محمدی میگوید: در زمان بودجهنویسی، پیشبینیهای لازم برای تحقق درآمدها صورت نمیگیرد و در پایان هر سال بخشی از بودجه عمرانی به جاری منتقل
میشود.
وی همچنین بودجهریزی کشور را اشتباه میداند و ادامه میدهد: بودجههای عمرانی ابتدای فصل تابستان به دستگاهها ابلاغ میشود و در شرایطی به طرحها میرسد که دیگر فصل سرما آمده و امکان کار وجود ندارد.
نماینده مردم فریدن ادامه میدهد: از سوی دیگر در برنامهریزی برای طرحهای بزرگ برآورد دقیق صورت نمیگیرد. علاوه بر آن پیمانکاران بهدلیل ضعف مدیریت بهگونهای توجیه نمیشوند که با سرعت کار را انجام دهند و در موعد مقرر آن را تحویل دهند.
اکثر آنها مطمئن هستند که میتوانند از تعدیل اعتبار استفاده کنند که بالاتر از نرخ تورم است.در برنامه چهارم توسعه یکی از مواردی که بر آن تاکید شده، توسعه ناوگان حملونقل بهخصوص در بخش ریلی بوده است، بهنحوی که قرار بر ساخت سالانه هزار کیلومتر راه ریلی شد که اکنون تنها 300 کیلومتر در سال آن محقق شده است.
این برنامه و سایر برنامهها در شرایطی تدوین میشوند و یا انتظار میرود تدوین شوند که توان مالی و اجرایی کشور مد نظر قرار بگیرد. البته برنامه چهارم توسعه اقتصادی کشور، ضمن اینکه یک برنامه 5 ساله است بخشی از شروع حرکت به سوی دستیابی به اهداف چشمانداز 20 ساله نظام محسوب میشود؛ برنامهای که تنها در مورد توسعه راههای آن در هر سال تنها به یک سوم برنامه دست یافتهایم.
در این حال محمدی معتقد است که برنامه چهارم توسعه بلندپروازانه بوده و در شرایطی که مقدمات توسعه شبکه ریلی فراهم نشده، نباید برنامه ساخت سالانه هزار کیلومتر طراحی میشد.
ایجاد مقدمات و زیرساختها از جمله مسائلی است که سالهاست در لفظ با آن گرفتاریم اما بهرغم الزامات و ضرورتهای توسعه حملونقل، هنوز در مقدمات آن ماندهایم.