این مسئله همان تهدید بزرگی است که از سالهای نخست دهه 70 در عرصههای طبیعی حاشیه شهر آغاز شده و با وجود پیگیریها و اخطارهای مستمر همچنان به راه کج خود ادامه میدهد.
بهتر است همین حالا پنجرهها را باز کنیم و نیم نگاهی به بالادست منطقه خودمان بیندازیم. صحنه غمانگیزی است... کارشناسان مسائل شهری اعتقاد دارند که حریم طبیعی تهران در پشت حصاری از برجهای کوتاه و بلند گرفتار مانده و تا چند سال دیگر اثری از آن باقی نمیگذارد چه بسا در اولین طرح جامع شهر که در سال 47 به اجرا در آمد نیز به حفظ و نگهداری از آن تأکید شده بود.
حامیان محیط زیست عقیده دارند روند ساخت و سازهای کنونی در پایتخت و به خصوص در قسمتهای بالادستی چنانچه به همین صورت ادامه پیدا کند تخریب بافتهای حیاتی و طبیعی آن را به میزان 5/3 برابر افزایش میدهد و سرنوشت تلخی را برای دیدنیترین منطقه شهر رقم خواهد زد.
«مریم عباسیان» کارشناس منابع طبیعی و آبخیزداری میگوید: «در 12 سال گذشته سرعت ساختمانسازی در شمال تهران 4 تا 6 برابر افزایش یافته است که ادامه این وضعیت میتواند اراضی عمومی را که اغلب از مناطق حفاظت شدهای نظیر پارکهای جنگلی، دریاچهها، کوهپایهها و نظایر آن تشکیل شدهاند با خطر جدی نابودی و انقراض نسلهای جانوری و گیاهی روبرو کند.
تا امروز عواقب منفی این پدیده بسیاری از زمینهای کشاورزی و باغها را خشکانده و ریههای تنفسی شهر به را شکل تأسفانگیزی مسدود کرده است.» این کارشناس پایداری هوا در شمال تهران، افزایش آلایندههای جوی، کمبود آب و از دست دادن زمینهای قابل کشت را یکی از مهمترین تبعات ساخت و ساز در حریم ارتفاعات شمالی شهر میداند
و معتقد است: «نفوذ انسان به طبیعت ورود ماشین و فاضلاب را به دنبال دارد که این 2 عامل به راحتی میتوانند طی 10 سال طبیعت را تا مرز بیابانزایی نابود کند.»
سرشاخ شدن زمین و برج ها
زمینشناسان به ارتفاعات تهران لقب بزرگراه مرگ را دادهاند چرا که دهها گسل قدیمی و جدید، پوستههای سست، لایههای رسوبی و... در پشت نقاب زیبای آنها پنهان مانده و هر گونه تغییری در بافت آنها میتواند به خطرات غیرمنتظره ای منجر شود.
«حسینمیرقادری» زمینشناس میگوید: «زمین دائماً در حال تغییر است و از این رو احتمال وقوع زلزله یا دیگر تغییرات زیرسطحی که خسارتهای سنگینی را به دنبال دارد به میزان یک تا 10 هزار برابر بیشتر از یک سانحه رانندگی است. در نوار شمالی تهران که دیوارجنوبی البرز آن را احاطه کرده است گسلهای فعال و نیمه فعال زیادی ثبت شده و از شرق به غرب امتداد یافتهاند.
به عنوان نمونه میتوانم به گسلهای مشا در فشم، نیاوران، تلو پایین، محمودیه، شیان و کوثر اشاره کنم. در مواردی نیز فرونشستهایی از این نواحی گزارش شده و طول موج آن در محدوده دارآباد، کاشانک، سوهانک، نیاوران و جماران بیش از سایر نقاط احساس شده است.»
به تعبیر بهتر ساخت و سازهایی که هم اینک بر روی ارتفاعات منطقه و اغلب به صورت غیرمجاز صورت گرفتهاند تا حد زیادی ایمنی شهروندان ساکن در آنها را به خطر میاندازد.
آب های آشامیدنی زیر خط قرمز
نباید فراموش کنیم که ارتفاعات شمال تهران یکی از مهمترین منابع تأمین آب در این کلان شهر محسوب میشود. از این رو نفوذ ساختمانها و سرریزشدن فاضلاب آنها به رودخانهها و دیگر منابع تأمین آب به سرعت ذخایر این منطقه را در معرض تهدید و نابودی قرار میدهد.
«میرقادری» در ادامه صحبتهای خود به مسئله آلودگی آب نیز اشاره کرده و میافزاید: «در حال حاضر 4 رودخانه اصلی و بیش از 11 رودخانه فرعی به همراه سرشاخههایشان در این منطقه جریان دارند و اغلب آنها به حوزههای اصلی تأمین آب آشامیدنی مردم منتهی میشوند.
با مهار فاضلابهای شهری که در پی افزایش ساخت و سازها در ارتفاعات صورت میگیرد منابع تأمین آب نیز به سرعت آلوده خواهد شد؛ لازم است برای پیشگیری از این مسئله و صیانت از زمینهای شمیران ادامه این قبیل فعالیتها متوقف شود.»
فراموش نکنیم که ساخت و سازهای غیرمجاز در شاهرگ حیاتی شمیران رسوب کرده و در حال از بین بردن طراوت این منطقه است. چارهای نداریم جز اینکه آستینهایمان را بالا بزنیم و از میراث ملی و طبیعی منطقهمان صیانت کنیم.
همشهری محله