احد علوی: بعد از گذشت 10سال انگار جوانتر به نظر میرسد؟ هنوز همان ادبیات و جاذبه را دارد و زمانی که شروع به حرف زدن میکند همه شیفته حرف زدنش میشوند و خبرنگاران هم در انتظار دادن تیترهای جنجالی میمانند
10سال از آن زمان که در لابی هتل استقلال با او مصاحبه کردم میگذرد. چیرو یا همان بلاژویچ (Miroslav Blažević) یک تغییر عمده کرده که آن هم آرامش اوست. به سختی میشود چیرو را عصبانی کرد. به کمک رضا چلنگر توانستیم نزدیک به 5ساعت با سرمربی پرحاشیه فوتبال ایران در مقدماتی جام جهانی2002 در مجموعه ورزشی چهارباغ کردان کرج همکلام شویم. چیرو که در زبان کروات به معنای قطار تندرو است تمام دورانی که در ایران سپری کرده بود را به یاد داشت و اشتهایش برای مصاحبه تمامی نداشت!
- بعد از تجربهای که در فوتبال ایران داشتید مجددا طی دو سال اخیر در فوتبال آسیا مشغول به کار شدید؛ فوتبال آسیا را نسبت به گذشته چطور میبینید؟
باید قبل از هر صحبتی در مورد فوتبال آسیا به پیشرفت حیرتانگیز کره و ژاپن اشاره کنم و حتی استرالیا اما بهتر از همه آنها بازیکنان ایرانی هستند.
- چین را جزو کشورهای پیشرفت کرده میدانید؟
بله آنها بهتر شدهاند و خوب کار کردهاند در این چند سال اخیر. چینیها ضعفهای مدیریتی را برطرف کردهاند و دارای جوانان بااستعدادی هستند و فکر میکنم با این فدراسیون جدید به زودی در سطح آسیا مطرح شوند.
- دلیل خاصی دارد که اینطور از فدراسیون جدید چین حمایت میکنید؟
(مکث میکند) بله. شما مرا میشناسید و میدانید بیخودی از کسی تعریف نمیکنم. چینیها برابر تبانی و خرید و فروش مسابقات ایستادند و فساد فوتبال چین را در نطفه خفه کردند و حالا میتوانم بگویم فوتبال چین پالایش شده است. من برای آنها آرزوی موفقیت میکنم.
- چرا چین با چنین اقتصادی در زمینه فوتبال فقط یک بار به جام جهانی رسیده یا جزو مدعیان درجه اول آسیا نیست؟
آنها در اقتصاد دنیا حضور قدرتمندی دارند و حالا نوبت به فوتبالشان رسیده تا با پاکسازی و حرفهای شدن خودش را به سطح بالایی در فوتبال آسیا برساند.
- به اعتقاد شما دلیل عمده حضور مربیان مطرح دنیا در فوتبال آسیا به خصوص در یک دهه اخیر چیست؟
فوتبال آسیا برای هر مربی کنجکاوی میتواند جالب توجه باشد و ایران هم غنچه گلی در میان فوتبال این قاره است.
- چرا این حرف را میزنید؟
ایرانیان صاحب برترینها هستند در تمام دنیا. چه ایرانیانی که در ایران هستند و چه آنهایی که از خاک ایران دور هستند. جوان ایرانی و جامعه ایرانی به خاطر تعصباش صاحب قدرت در دنیاست. آمریکاییها از همین خصلت ایرانیها میترسند.
- مثل آقای احمدینژاد صحبت میکنید؟
بله؛ اینطوری است دیگر. احمدینژاد درست میگوید که دنیا را باید ایرانیان مدیریت کنند. آن روز فرا خواهد رسید.
- اما گویا همین ایرانیها باعث اخراج شما از چین شدهاند؟
میتوانم خواهش کنم راجع به آن مسائل صحبت نکنم. این یک اندوه فراموشنشدنی برای من است. ایرانیها من را اذیت کردند اما نمیخواهم حرف زشتی در مورد آنها بزنم چون ایرانیها را با تمام قلب و روحم دوست دارم. اتفاقاتی که آن ایرانی(محسن ترکی) برای من رقم زد وحشتناک بود و تا حالا در زندگیام ندیده بودم.
- به نظر شما مسائل مالی دلیل آمدن مربیان مطرح به آسیا نیست؟
این یک بحث قطعی است که حقوق و مزایای فوتبال در اروپا بهتر از آسیاست. اما مربیان واقعی میخواهند از روی کنجکاوی در فوتبال آسیا تجربهای جدید کسب کنند. آنها میدانند در فوتبال آسیا این امکان فراهم است تا بهتر مطرح شوند.
- فوتبال چین مربیان مطرحی را طی این سالها به کار گرفته اما گویا با تمام پیشبینیهای شما نمیشود خیلی روی آنها حساب باز کرد؟
اینطور نیست. آنها تا الان داشتند فوتبالشان را از ناهنجاریها تصفیه میکردند و حالا زمان انفجار فوتبال چین فرا رسیده است. اگر صبر کنید میبینید که من درست پیشبینی کردهام.
- چرا بعد از گذشت 10سال تصمیم گرفتید به فوتبال ایران برگردید؟
من در این سالها مدام دلتنگ فوتبال ایران بودم. یادم نمیرود که هزاران ایرانی برای بدرقه من به فرودگاه آمدند و در مدتی که ایران بودم هم محبت زیادی به من کردند. در این سالها همیشه دلتنگ وطن دومم بودم و خودم را مدیون شما میدانستم و دوست داشتم بخشی از دینی که به هموطنانم دارم را جبران کنم.
- فکر میکنید بتوانید مثل 10سال پیش پایهگذار تغییراتی در سبک فوتبال ایران باشید؟
(مکثی میکند و عینکش را برمیدارد) شاید برای شما هم عجیب باشد اما هرگز فکر نمیکردم مربی خوبی مثل الان باشم. بله من از 10سال پیش مربی بهتری شدم.
- اگر الان مثل 10سال پیش بود بلاژویچ چگونه مشکلات را کنار میزد؟
من آنقدر به خودم ایمان دارم که مطمئن هستم تمام آن ناهنجاریها را کنار میزدم و به جلو حرکت میکردم. اگر چیرو آن زمان معلومات الان را داشت با تیم ملی کرواسی قهرمان دنیا میشد نه سوم جهان. نمیدانم چه اشتباهی کردم که نتوانستیم قهرمان جهان شویم و با تیم ملی ایران هم به جام جهانی 2002 صعود کنیم.
- اگر برگردیم به 10سال قبل و دیدار با بحرین چه اتفاقی رخ میدهد؟
خواهش میکنم، التماس میکنم که از دیدار برابر بحرین سوال نکن. من با غم دیدار با بحرین بالاخره خواهم مرد. اما بدانید اگر صعود میکردیم در جام جهانی 2002 فوتبال ایران نقش مهمی در فوتبال جهان ایفا میکرد.
- ولی دستیار شما به خوبی راه شما را ادامه داد؟
واقعا عملکرد برانکو با فوتبال ایران برایم جالب توجه بود.
- خیلیها آن زمان به اینکه شما برانکو را پروفسور خطاب میکردید با شک و تردید نگاه میکردند تا اینکه او توانست فوتبال ایران را به جام جهانی ببرد.
باور کنید اگر به برانکو اعتقاد نداشتم هرگز نمیگذاشتم در فوتبال ایران بماند. نقطه ضعف برانکو بدجنس نبودنش است.
- سبک کاری برانکو را چطور میبینید؟
اولا باید بگویم او یک انسان باشرف و بزرگ است. برانکو از نظر من و خیلیها دانشمند بزرگ فوتبال است و اگر قرار باشد دنبال ضعفهایش باشید به نظر من او قدرت واقعی یک رهبر را ندارد. برانکو بلد نیست بدجنس باشد. در دنیای حرفهای فوتبال باید بلد باشید بدجنس باشید.
- پس به اعتقاد شما مربیان باشخصیت و صادق در فوتبال موفق نمیشوند؟
بله برانکو زیادی باشخصیت است و اینگونه هیچ کاری پیش نمیرود.
- به نظر شما چرا مثل 10سال پیش دیگر مردم فوتبال را دوست ندارند؟
(آهی میکشد و یک خرما میخورد...) اگر خدا قسمت کند دوباره مردم شور و هیجان را به فوتبال ایران برمیگردانند. این موضوع در اولین گام به شما خبرنگاران بستگی دارد. شما روح جامعه و مردم هستید و باید این مسئولیت بزرگ را بر عهده بگیرید.
- اما وقتی تیم ملی زیبا بازی نمیکند مقصر آن ما خبرنگاران نیستیم؛ زمان شما با اینکه به جام جهانی نرفتیم اما مردم استقبال بیشتری از فوتبال میکردند
من مطمئنم آنها دوباره ورزشگاه باشکوه آزادی را پرخواهند کرد
- به نظر شما تیم ملی با این شیوه میتواند به جام جهانی برزیل صعود کند؟
بر اساس آنچه در این دو مسابقه و به خصوص دیدار برابر قطر دیدم باید بگویم حداقل باید 4گل به آنها میزدید هر چند قطر یک تیم پیشپا افتاده نبود. ناراحتم از اینکه تیم ملی پیروز نشد. ایران میل به پیروزی زیادی از خود نشان نداد و این برای فوتبال ایران خوب نیست.
- عملکرد کیروش را در این مدت چطور دیدید؟
کیروش باید درک کند سیر تحول فوتبال ایران با جوانان شکل میگیرد. او باید پلکان جاهطلبیاش را بالاتر ببرد.
- او میتواند با فوتبال ایران موفق شود؟
به نظر من میتواند موفق شود چرا که ذهنیت و فرهنگ جوانان ایرانی مثل ذهنیت و فرهنگ جوانان پرتغالی است. کیروش میتواند بهخوبی با فوتبال ایران ارتباط برقرار کند.
- اما بعضی معتقدند با اینکه مربی بزرگ خارجی آوردهایم اما تیم ملی زیبا بازی نمیکند؟
بررسی عملکرد مربیان بستگی به بازیکنانی دارد که انتخاب میکنند. برخی مربیان بازیکنان واقعی را انتخاب نمیکنند و در انتخاب بازیکنان دچار اشتباه میشوند. وظیفه مربیان است تا استعدادها را شناسایی و پرورش دهند؛ حتی در سطح ملی. چندی پیش مقابل یک تیم دسته اولی مسابقه داشتیم، من در آن تیم 5 بازیکن دیدم که میتوانستند ما را تقویت کنند و این به آن معناست که در شهرستانهای ایران بازیکنانی مستعد وجود دارند که میتوانند به تیم ملی هم کمک کنند.
- با حضور شما در فوتبال کرمان باید منتظر ظهور پدیدههایی جدید باشیم.
بله اما مسئولین باید با مربیان خارجی که دلالی میکنند برخورد کنند. الان مسئولین از من میخواهند برای کمک به تیم بازیکنان خارجی بیاورم این در حالی است که من به آنها پیشنهاد دادهام در شهرستانهای کوچک دنبال بازیکنان مستعد باشند.
- برخلاف شما خیلی از مربیان خارجی با آوردن بازیکنان سطح پایین خارجی کار و کاسبی خوبی به راه انداختهاند؟
(مجددا عینکاش را جابهجا میکند و با صدایی بلند جواب میدهد) باید جلوگیری شود تا فوتبال ایران را نابود نکنند. پلیس باید در مقابل این موضوع قرار گیرد تا فوتبال پراستعداد شما را نابود نکنند. این مسائل امنیتی است و اگر میخواهید موفق شوید باید مقابل این افراد چه خارجی و چه داخلی بایستید.
- ولی مربیان ایرانی هم اینگونه که شما عصبانی میشوید،عصبی نمیشوید؟
من هم ایرانی هستم. نکند شما هنوز فکر میکنید من یک مربی خارجی هستم. من واقعا روی بازیکنان جوان حساب باز میکنم و هر مربی که ایرانی و وطنپرست است باید اینگونه فکر کند.
- اگر پلیس برخورد نکند فکر میکنید فوتبال ایران هم مثل چین شود؟
اگر مسائل آنگونه که شما میگویید باشد الان باید برخورد کنند. شما در مدیریت فوتبال از آنها قویتر هستید.
- هنوز هم مردم از فوتبال زیبای تیم ملی در زمان شما به نیکی یاد میکنند اما با اینکه سرمربی سابق رئال مادرید را برای تیم ملی آوردهایم به نظر میرسد مردم فوتبالزده شدهاند.
در اروپا به هنگام برگزاری جام جهانی 98 فرانسه انجمنی متشکل از همه مدیران و مربیان تیمهای دنیا من را به عنوان برترین مربی فوتبال جهان انتخاب کردند و از طرف یوفا یک ساعت طلایی که پشت آن نوشته شده بود «تقدیم به مربی که فراتر از همه مربیان است» به من دادند. برای همین سخت است که کیروش را با من مقایسه کنید. میدانم از نظر شما این حرفهای من بامزه نیست و بدتر از این نیست که کسی از خودش تعریف کند اگر چه درست باشد. اصلا این حرفها را ننویس. نمیخواهم مردم طور دیگری فکر کنند حتی اگر واقعیت باشد.
- دلتان برای ورزشگاه آزادی تنگ نشده؟
من با تمام وجودم از آن مردمی که همیشه ورزشگاه را برای تیم ملی کشورشان پر میکردند تشکر میکردم. حضور مردم در ورزشگاه آزادی به نوعی یک رسمیتشناسی برای فوتبال ایران است. هنوز در خاطرم دیدار برابر عربستان که 120هزار نفر در ورزشگاه و 40هزار نفر بیرون آن برای تشویق تیم ملی آمده بودند؛ زنده است. آزادی همیشه برای من یک جو فراموشنشدنی است.
- اما حالا دیگر آزادی آن حال و هوا را ندارد؟
(سرش را تکانی از روی تاسف میدهد) فکر میکنم برای کمتر مربی این فرصت پیش بیاید که بتواند جلوی چشم صد هزار نفر رهبری تیم ملی کشوری مثل ایران را برعهده داشته باشد. این محبتهای مردم ایران بود که باعث شد ایران بزرگترین دلتنگی من در این 10سال باشد.
- با این شرایط فعلی که مردم مثل سابق فوتبال ملی را دوست ندارند فکر میکنید این تیم موفق شود؟
اگر غیرت ملی نباشد هرگز نمیتوان کارهای بزرگ کرد. این شما و ملیپوشان هستید که باید مردم را به ورزشگاه بیاورید. برای یک ملیپوش باید بزرگترین افتخار باشد که برای ملت بزرگ ایران بازی میکند.
- دلتان برای نقد روزنامهنگاران ایرانی هم تنگ شده بود؟
راستش را بخواهید انتقاد من را خیلی اذیت میکند و نمیتوانم این را کتمان کنم که میانه خوبی با نقد ندارم اما باید اعتراف کنم که انتقاد انگیزه هم میدهد.
- پس هنوز هم مثل 10سال پیش نقدپذیر نیستید؟
(میخندد...) هنوز هم مثل همان زمان میگویم مربی که انتقاد را حتی اگر وارد باشد هم بپذیرد، ایراد دارد.
- بعد از 10سال به ایران برگشتهاید اما یکی از منتقدان شما یعنی ناصر حجازی، فوت کرده است؟
همانطور که قبلتر هم گفته بودم من عاشق مردم ایران هستم و هیچ احساس بدی نسبت به آنها ندارم و واقعا متاسفم که حجازی در بین ما نیست و به احترامش میایستم. او به فوتبال شما خدمت کرد و یادم هست که خوشتیپترین مربی ایرانی بود.
- اما نگران نباشید هنوز هستند منتقدانی که شما را آزار دهند؟
اشکالی ندارد. اگر کسی نباشد ما را نقد کند که دیگر نمیشود کار کرد.
- اما یکی از بازیکنانی که شما را سیاهکار خطاب میکرد هنوز زنده است و حالا هم مربی است؟
(از چلنگر در مورد خداداد میپرسد و او ماجرای حذف خداداد از تیم ملی را تعریف میکند و در مورد چهره خداداد برای چیرو توضیح میدهد) او یک الگوی مثالزدنی در نوع خودش است! او الگویی از یک انسان است که کامش همیشه تلخ است. اگر اینگونه نبود بعد از دوران بازیگری هم اینقدر ناموفق عمل نمیکرد. او همیشه منفی عمل میکند و با این رفتار در واقع از خودش انتقاد میکند این پسر اصلا نمیتواند حرف مثبت بزند.
- میدانید او از زنده بودن شما تعجب کرده و گفته عزراییل را هم سیاه کردهاید؟
اگر امثال خداداد در بین مردم شریف ایران نباشند شک نکنید ایرانیان بزرگترین ملت جهان خواهند بود. یک فیلسوف ایرانی گفته همیشه در گندمزار یک علف هرز هم رشد میکند وبعضیها هم همان علف هرز گندمزار فوتبال ایراناند.
- چرا در فوتبال ایران، مس کرمان را انتخاب کردید تا جایی که اطلاع داریم از پرسپولیس و سپاهان هم پیشنهاد داشتید؟
من از اینکه در کرمان حضور دارم بسیار خوشحالم. میدانید برای هر مربی کار کردن در پرسپولیس و استقلال و نتیجه گرفتن بسیار راحت است ولی زندگی هرگز مرا نوازش نکرده است. من اینجا در یک معدن کار میکنم و امیدوارم به همراه همکارانم بتوانیم مس را از وضعیت بحرانی خارج کنیم.
- اما برای مربی چون شما که دوست دارید همیشه در کانون توجهات باشد کار کردن در کرمان این شرایط را ندارد؟
همیشه امکانات برای تیمهای مطرحی چون پرسپولیس، استقلال و سپاهان فراهم است؛ ولی من همیشه کار کردن در وضعیت دشوار را دوست داشتهام.
- اگر بخواهید شخصیت بلاژویچ را نسبت به 10سال پیش مقایسه کنید کدام اخلاق منفیتان را کنار گذاشتهاید؟
نسبت به 10سال پیش اصلاح شدهام. قبلا دائما دعوا میکردم اما حالا میخواهم آرام باشم و ایران این آرامش را به من میدهد.
- پس مثل سابق نمیشود از شما تیتر گرفت؟
(میخندد) میدانم آن زمان خیلی سر به سرتان میگذاشتم.
- خبرنگاران چینی هم مثل ایرانیها خیلی سر به سر شما میگذاشتند؟
شما خبرنگاران خیلی شبیه به هم هستید. خاطرات بسیار زیبایی از خبرنگاران چینی هم در ذهنم دارم. باید صادقانه بگویم آنجا تنها تفاوتش با ایران این بود که خداداد عزیزی نداشت.
- متوجه منظورتان نمیشوم؟
اگر فردی مثل خداداد در چین بود بهخاطر این افکار منفیگرایانهاش اعدام میشد. آنها چنین افرادی را قبول نمیکنند و در این کشور جایی برای آنها نیست.
- زمانی که به ایران برگشتید دوست داشتید چه کسانی را ببینید؟
اگر میتوانستم مرحوم رنجبر را ببینم خیلی خوشحال میشدم. حالا مطمئن هستم که او در بهشت در انتظار من است. او یک انسان صبور بود.
- از سرنوشت رئیس فدراسیون آن زمان مطلع هستید؟
اگر در مورد او منفیگرایانه صحبت کنم میدانم واقعا معروف میشوم اما میخواهم برخلاف جریان ارادتمندیام را برای او به کار ببرم. با ایشان بهترین خاطرات را داشتم و او باعث شد تا من با مردم شگفتانگیز ایران آشنا شوم. فکر میکنم او هم مانند هر انسان دیگری دچار اشتباهاتی شده است.
- شما طی این سالها همیشه خودتان را یک ایرانی دانستهاید اما هرگز سعی نکردید زبان فارسی بگیرید؟
قبول دارم حق با شماست. اما دلیل اصلیاش بدینخاطر است که من بزرگترین مترجم دنیا را در اختیار داشتم. اما حالا که او در کنار من نیست شاید فارسی من هم بهتر شود.
- اما برانکو با همین مترجم چند کلمهای را یاد گرفته بود؟
البته من چون با مسلمانان رشد کردهام خیلی از کلمات را یاد گرفتهام مثل« انشاا...» و «خدا رحمت» کند. این کلمات را از بوسنی آوردهام و در ایران یاد نگرفتهام. البته در ایران« ا... اکبر» و «سلاموعلیک» را یاد گرفتم.
- هنوز هم مثل 10سال پیش سیگار را نصفه میکشید؟
خیلی جالب است شما هنوز ریزترین مسائل را به یاد دارید. بله آن زمان سیگار را نصفه میکشیدم تا شاید بتوانم سیگار را ترک کنم اما نشد و اعتراف میکنم کشیدن سیگار به من کمی آرامش میدهد.
- دوست داشتید در تهران کار میکردید؟
البته.؛ در تهران کار کردن راحتتر است چون این شهر به هر حال پایتخت ایران است.
با چیرو خارج از مصاحبه
- شما نمیدانید چقدر ایران را دوست دارم؛ من عاشق نفس کشیدن در ایران هستم؛ میترسیدم دیگر ایران را نبینم. شک نکنید عشق من به ایران با من به گور خواهد رفت. باخت به بحرین لکه سیاهی روی قلب من است که چرا نرفتیم به جام جهانی.
میدانید اصل ماجرای آن دیدار وحشتناک چه بود؟ در بحرین یکسری اتفاقات رخ داد که ربطی به مسائل فنی نداشت. این مسائل در اطراف تیم ملی غیرطبیعی و خارج از فوتبال بود. فوتبال به سن نیست. من از همه مربیان حاضر در لیگ جوانتر و باانگیزهتر هستم.
- شاید بشود در اسناد برخی کشورها تشکیک کرد و بگویید آنها جعلی هستند اما اسناد کشور سوئیس هرگز تقلبی نیست و طبق اسناد سوئیس من 71سال سن دارم (در این لحظه بلاژویچ از پیش ما میرود تا گذرنامه سوئیساش را بیاورد) طبق همین اسناد میگویم که در هیچ کجا گفته نشده که چین یا بوسنی و حتی سوئیس که اقامت آنجا را دارم وطن دوم من هستند و من تنها ایران را وطن دوم خودم میدانم.
- زمانی که به محل اقامت مس کرمان رسیدیم بیصبرانه منتظر دیدار با بلاژویچ بودیم که ناگهان او از لابهلای بوتههای گل و گیاه کمپ ورزشی چهارباغ کردان کرج بیرون آمد و مثل همیشه سیگار به دست بود. او به محض دیدن ما گفت: «از ساعت 2 منتظر شما هستم و بیصبرانه میخواستم مجددا خبرنگارانی که 10سال پیش دیده بودم را ببینم.» بلاژویچ سریعا به مدیریت مجموعه دستور میدهد تا از ما پذیرایی شود.
- اما این پایان مهماننوازی چیرو نبود؛ بعد از اتمام مصاحبه با اصرار فراوان ما را به صرف شام دعوت کرد و هنگامی که وارد سالن غذاخوری شدیم. پیرمرد 71ساله بلند شد و شخصا از ما پذیرایی کرد و بعد هم با صدایی بلند گفت: "تعارف نکنید شما از همه در این مکان مهمتر هستید."
- بلاژویچ 10سال پیش زمانی که هدایت تیم ملی ایران را برعهده گرفت قراردادی 220هزار دلاری با فدراسیون فوتبال به امضا رساند و دو برابر این رقم پاداش صعود به جام جهانی2002 بود. حالا بعد از 10سال پیرمرد هنوز هم به کارش ایمان دارد و قرارداش با مس کرمان به شرط حضور این تیم در جمع 6 یا 8 تیم برتر جدول است. منابع نزدیک به بلاژویچ میگویند رقم قرارداد او پانصد هزار دلار است در حالی که مربیان وطنی بدون هیچ شرطی بیشتر از این رقم دریافتی دارند.
همشهری تماشاگر