همشهری آنلاین: پل خشتی لاهیجان در شمال‌غربی شهر لاهیجان، میدان چهار پادشاه و محلّه پرده‌سر قرار دارد. نگاهی تصویری داریم به این پل- عکس‌ها: زهرا شیخایی
این پل در ۱۰ کیلومتری شمال غربی شهرستان لاهیجان، بر روی رودخانه سیم رود ساخته شده و به گواهی منابع تاریخی، بنای اولیه آن، از آثار اواخر قرن نهم هجری است. میر ظهیرالدین مرعشی در کتاب «تاریخ گیلان و دیلمستان» در ذکر وقایع سال ۸۹۲ ه. ق و احداث پل، مطالبی نوشته که چکیده آن بدین شرح است: «در این سال، جناب ... مولانا نعمت الله طبیب ... که در علوم متداول علامه دوران و اعجوبه زمان بود ... رغبت نمود ... به رودخانه‌ای که مشهور و ملقب است به سیم رود، بر گذر شهر لاهیجان مبارک، احداث پلی از خشت و سنگ و آهک بفرمایند ... توقع فرموده که به طلب استاد یعقوب بنای رویانی نزد ملوک کلارستاق خلد ملکهم بفرستند تا حاضر گردد، در آن مهم مبارک شروع نماید.
برای دیدن تصویر بزرگتر، برروی عکس کلیک کنید
بنابر توقع فضایل مآبی، اشارت شد که به طلب حرفت مآبی بفرستند. بنابر امر اعلی، استاد یعقوب را حاضر ساختند و اسباب آن عمارت را حکمت پناهی، خرج بسیار کرده، مهیا ساخته بود. روز شنبه دوازدهم جمادی الاول موافق آبان ماه قدیم را بنیاد آن عمارت عالی کردند و از جانب مشرق و مغرب دو طاق بزرگ و در وسط طاقین، یک طاق کوچک برآوردند ... غره محرم سنه ۸۹۲ ... آن عمارت صورت تتمیم پذیرفت.» پل مزبور در دوره قاجار مرمت و بازسازی شده است. بنای پل کنونی به طول ۶۴ متر شامل دو چشمه اصل و دو چشمه کوچکتر در طرفین این دو چشمه اصلی است. عرض دهانه‌های اصلی ۴۰/۱۳ متر و ارتفاع آن از سطح آب حدود ۹ متر و عرض دهانه های کوچک ۵ متر و ارتفاع آنها از سطح زمین نیز تقریباً در همین حد بوده که بعدها با رسوبات انباشته شده است. قوس هر چهار دهنه به صورت جناغی اجرا شده است. بر روی پایه‌های میانی پل اتاق‌هایی تعبیه کرده‌اند که از طریق درگاه‌های طاقداری به طرفین پل راه پیدا می‌کنند.
این اتاق‌ها تنها برای کاهش وزن وارده بر پایه‌ها و نیز صرفه جویی در مصالح ایجاد شده و برای اطراق و استراحت درنظر گرفته نشده است. سطح گذرگاه پل از میانه به طرفین دارای شیب است و جان پناهی در کناره‌های گذرگاه به ارتفاع ۸۰ سانتیمتر از آجر و گچ ساخته‌اند. فاصله میان دو جان پناه یعنی عرض پل، بدون درنظر گرفتن پی جان پناه‌ها، ۷۰/۴ متر و طول پل ۷۰ متر است. در نمای پل و بین دهانه‌های اصلی یک ردیف طاق نما به ارتفاع ۳۰ و عرض ۲۰ سانتیمتر کار کرده‌اند که زیبایی خاصی به نمای پل بخشیده است. قسمت پایین پایه با قطعات سنگ به اشکال منظم ساخته شده و مستقیماً بر روی کف رودخانه قرار گرفته است. پایه میانی در این قسمت دارای موج شکن مثلثی است؛ اما در قسمت بالاتر، موج شکن مدور آجری دارد. در امتداد لبه شمالی دهانه بزرگ، دیواری از آجر در کنار رودخانه ساخته‌اند تا آب را به داخل دهانه هدایت کند. قسمتی از پل که در جنوب قرار می‌گیرد، دست خورده و تعمیری است. در ساخت این پل از آجرهایی به ابعاد ۵/۴×۲۱×۲۱ سانتیمتر استفاده شده است. پل سیم رود که از شکیل‌ترین پل‌های گیلان است، به شماره ۱۴۳۳ به ثبت تاریخی رسیده است.
نظر شما